Σουδάν, μια γυναικεία εξέγερση

Τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν ξέσπασαν μαζικές διαδηλώσεις στο Σουδάν μετά τον τριπλασιασμό της τιμής του ψωμιού, η χώρα γνώρισε τις μεγαλύτερες κινητοποιήσεις γυναικών στην πρόσφατη ιστορία της.

Γυναίκες κάθε ηλικίας και κοινωνικού στρώματος κατέβηκαν στους δρόμους, απαιτώντας να φύγει από την εξουσία ο πρόεδρος Ομαρ αλ Μπασίρ, έπειτα από 30 χρόνια αυταρχικής εξουσίας που έχει φέρει τον πληθυσμό στα όριά του και τις γυναίκες σε μεσαιωνικές συνθήκες ζωής.

«Η τιμή του ψωμιού πυροδότησε τις διαμαρτυρίες, αλλά δεν γίνονται για το ψωμί, είναι για την ισότητα, την αξιοπρέπεια, την ελευθερία», έλεγε τότε στο Ιδρυμα Ρόιτερς μία από τις πρωταγωνίστριες των διαδηλώσεων, η ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών Χάλα αλ Καρίμπ.

«Η κυβέρνηση έχει μια σκληρή ισλαμιστική ιδεολογία που στο επίκεντρό της βρίσκεται ο αποκλεισμός των γυναικών. Επί 30 χρόνια οι Σουδανές βιώνουν καταπίεση, γι’ αυτό δεν είναι έκπληξη που κατέβηκαν τόσο μαζικά στους δρόμους».

Από τις 19 Δεκεμβρίου, όταν ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις, οι κινητοποιήσεις κατά του Αλ Μπασίρ δεν έχουν σταματήσει και, παρά την καταστολή, τον ξυλοδαρμό, τις συλλήψεις και τις απειλές για βιασμό τους από φιλοκυβερνητικές πολιτοφυλακές, χιλιάδες γυναίκες σε αγροτικές περιοχές και αστικά κέντρα δεν έπαυσαν να πρωτοστατούν σε αυτό που πολλοί αποκαλούν «επανάσταση των γυναικών», καθώς, όπως εκτιμά το BBC, αποτελούν τα 2/3 όσων διαδηλώνουν.

Αλλά η γενναία στάση τους δεν προσείλκυσε το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινής γνώμης. Εως ότου έγινε viral η φωτογραφία (και το βίντεο) μιας νέας γυναίκας ντυμένης στα άσπρα, η οποία ανεβασμένη στην οροφή ενός αυτοκινήτου ξεσηκώνει τα πλήθη φωνάζοντας, τραγουδώντας, δίνοντας τόνο στα συνθήματα στη διάρκεια των διαδηλώσεων της περασμένης Δευτέρας μπροστά στο προεδρικό μέγαρο.

Τα μεγάλα διεθνή ΜΜΕ την αναπαρήγαγαν, χαρακτηρίζοντας τη νεαρή γυναίκα «σύμβολο της εξέγερσης», ενώ πολλοί πλέον την αποκαλούν «Καντάκα», όπως τις Νουβίες βασίλισσες που κληροδότησαν μια παράδοση ισχυρών γυναικών που μάχονται για τη χώρα τους και τα δικαιώματά τους.

Απλά, δυνατά λόγια

Η γυναίκα της φωτογραφίας, η δημοσιογράφος Αλάα Σαλάχ, δήλωσε στο CNN πως «ήθελα να μιλήσω κατά του ρατσισμού και του φυλετισμού που επηρεάζει όλους μας σε κάθε τομέα της ζωής μας».

Μέσα από τις λιτές προτάσεις που απευθύνει στα πλήθη, η Αλάα αφηγείται την ιστορία των γυναικών του Σουδάν και της καταπίεσής τους.

Τις δραματικές συνθήκες ζωής τους, καθώς στις ακραίες οικονομικές δυσκολίες, τη φτώχεια, τις συνέπειες των συρράξεων, για εκείνες έρχονται να προστεθούν οι καταναγκαστικοί γάμοι, η έμφυλη βία, η αποστέρηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Μία στις 3 γυναίκες παντρεύεται πριν από τα 18 της χρόνια και εννέα στις δέκα έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γεννητικών τους οργάνων.

Οι νόμοι για τη «δημόσια ηθική» περιορίζουν αυστηρά την ελευθερία τους να επιλέγουν τον τρόπο που ντύνονται, κυκλοφορούν στους δρόμους, συναναστρέφονται, εργάζονται ή και σπουδάζουν και χρησιμοποιούνται συχνά για να τιμωρήσουν ακτιβίστριες με μαστίγωμα ή και φυλακή: μόνο το 2016, σύμφωνα με τον Guardian, κάπου 15.000 γυναίκες καταδικάστηκαν σε μαστίγωμα.

Στο βίντεο που έκανε τον γύρο του κόσμου, κάθε φράση της «Καντάκα» συνοδεύεται από την κραυγή σύσσωμου του πλήθους: «Θάουρα» (Επανάσταση).

Κάθε της πρόταση δεν είναι παρά η ηχώ της φωνής των γυναικών του Σουδάν και της πολύχρονης σιωπηλής επανάστασης που επί πολύ αγνοήθηκε και τώρα βρήκε έκφραση και απαιτεί το τέλος της τυραννίας στο Σουδάν.

Εικόνες σαν και αυτή που έκανε τον γύρο που κόσμου είναι καθημερινές όλους αυτούς τους μήνες του αγώνα.