Αντόνιο Τόρες Ερέδια

Οι νότες, ζωηρές και χρωματιστές, όπως μόνο μια Μεσόγειος θα μπορούσε να τις ντύσει και να τις στολίσει, σαν λεμονιές γεμάτες άνθη λίγο πριν γονιμοποιηθούν από την ακάματη μέλισσα, άρχισαν να πέφτουν μία μία, δύο δύο, κι ύστερα όλες μαζί μπλεγμένες σε χορό.

Μίκης Θεοδωράκης και «Romancero Gitano», και «Antonio Torres Heredia I»*, και Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, και Οδυσσέας Ελύτης.

Μα πόση ομορφιά στην πόλη, ενώ η νύχτα έχει πέσει πια και μαζί της η θερμοκρασία. Δεν θέλεις να κλείσεις το παράθυρο.

Τώρα θέλεις να ρουφήξεις τη δροσιά και ενώ κρυώνεις, αυτό ακριβώς το κρύο είναι που σε τραβά να μείνεις εκεί.

Η νύχτα είναι σκοτεινή - η τελευταία μεγάλη πανσέληνος έσβησε προ ημερών. Ο βοριάς έχει στεγνώσει την υγρασία των τελευταίων βροχών και εσύ μένεις εκεί, στο ανοιχτό παράθυρο.

Με τη συντροφιά του Αντόνιο Τόρες Ερέδια. Να περπατά με γυαλιστά κατσαρά μαλλιά, καλοκαίρι λες, στην ακροποταμιά, στον δρόμο για τη Σεβίλη, μια νύχτα φεγγαρόλουστη. Πήγαινε να δει τους ταύρους. Μόνη συντροφιά έχει μια βέργα λυγαριάς. Σαν να τον βλέπεις εκεί, μπροστά σου, περπατά σαν να χορεύει.

Μα είναι Νοέμβρης φευγάτος τώρα... Νοέμβρης που το χρέος του το εκπλήρωσε στο ακέραιο: έριξε βροχές, φώτισε το στερέωμα με τη μεγαλύτερη σελήνη των τελευταίων δεκαετιών και συ, παιδί του φθινοπώρου, θέλεις να δαγκώσεις ένα μήλο τραγανό και να μείνεις ώρες εκεί.

Και να επαναλάβεις τη μυσταγωγία όσο κρατά η νύχτα, επαναλαμβάνοντας αδιάλειπτα: «Κάποτε λίγο σταματά, κόβει λεμόνια στρογγυλά / τα ρίχνει το νερό να στρώσει και να το χρυσαφώσει».

Τι τρυφερό εμβατήριο, τι πικρό το τέλος του Τσιγγάνου Αντόνιο Τόρες Ερέδια… Πόση θλίψη. Και όμως, η μουσική και τα λόγια της Μεσογείου, η μαγική συνάντηση τριών τόσο μεγάλων, δεν σε αφήνει να στενοχωρηθείς.

Είναι και αυτή η νύχτα τόσο ζωντανή μέσα στη γαλήνη της. Τα μάτια σου γεμίζουν με κίτρινα, φρέσκα, ζουμερά λεμόνια, καινούργιας εσοδείας -αν ξύσεις λίγο με το νύχι τη φλούδα τους μπορείς να ξυπνήσεις κάθε τι κοιμώμενο.

Και πλάι στο φανταστικό, η εδώ πραγματικότητα: ο ήχος του μήλου την ώρα που σκίζεις τη σάρκα του και οι χυμοί του, ο αέρας που μυρίζει πάστρα -οιωνός του χειμώνα που έρχεται- και το σκούρο μπλε, σχεδόν μαύρο του ουρανού.

Κι ενώ πρέπει να δουλέψεις, κι ύστερα να κοιμηθείς, γιατί το πρωί θα ξυπνήσεις νωρίς, πολύ νωρίς, μένεις εκεί. Μπροστά στο παράθυρο με το στερεοφωνικό μέσα να παίζει.

«Αποβραδίς η ώρα οχτώ τον σέρνουν σε κελί μικρό / απέξω κάθονται φυλάνε πίνουν ρακί και βλαστημάνε».

Αραγε τι να σκεφτόταν ο ελεύθερος Αντόνιο Τόρες Ερέδια πίσω από τα κάγκελα του κελιού του; Τι έβλεπε από το παράθυρο;

Εφτανε η θύμηση μιας λεμονιάς κατάφορτης, η αίσθηση του βαδίσματος στην άκρη του ποταμού, το φως του φεγγαριού που τρύπωνε -αν τρύπωνε από κάπου-, για να αντέξει τη φυλακή του;

Μα τι κάθεσαι και σκέφτεσαι κι εσύ… Το ζωηρό ισπανικό εμβατήριο τελειώνει και έχει τόση ψύχρα. Κι εσύ μένεις ακόμα εκεί, με δάχτυλα που αρχίζουν να παγώνουν, με τη δροσιά να σου διατρέχει τον λαιμό και τη ράχη, χωρίς ζακέτα, με τα μαλλιά πιασμένα κοτσίδα και έναν υπολογιστή να σε περιμένει ανοιχτός.

Μα θα κρυώσω, σκέφτεσαι. Δεν σε νοιάζει. Κάτι σε κρατά έξω, παρέα με το κρύο.

Πόσο όμορφα είναι τα βράδια του Νοεμβρίου με καθαρό αέρα. Προηγουμένως μελαγχόλησες λίγο, τώρα χαμογελάς.

Εσύ μόνο ήθελες να κλείσεις τα παντζούρια για να κρατήσεις μέσα τη ζέστη. Αλλά τώρα κάθεσαι στο ανοιχτό παράθυρο και θέλεις να μείνεις εκεί κι άλλο. Κι ας τέλειωσε η μουσική, κι ας κοιμήθηκαν οι νότες.

*«Romancero Gitano - Antonio Torres Heredia I», ποίηση Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα σε απόδοση του Οδυσσέα Ελύτη και μουσική του Μίκη Θεοδωράκη