Η σιωπή των αμνών

Είναι συναισθηματική υπερβολή να παραλληλίσουμε τη συστηματική θανάτωση δισεκατομμυρίων ζώων με τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης εντός των οποίων εξοντώθηκαν με ανείπωτη κτηνωδία εκατομμύρια άνθρωποι;

Είναι τυχαίο ότι αρκετοί από τους επιζήσαντες των στρατοπέδων έγιναν ακτιβιστές υπέρ των δικαιωμάτων των ζώων; Δεν υπήρξε σφοδρή ταύτιση αυτών των ανθρώπων με τα ανυπεράσπιστα ζώα που στοιβάζονται σε ειδικά βιομηχανοποιημένους θαλάμους προορισμένα να θανατωθούν;

Εν τέλει την ίδια βάναυση μεταχείριση δεν έχουν δισεκατομμύρια βοοειδή, χοίροι, πρόβατα, κοτόπουλα που καταλήγουν σε τεμαχισμένη μορφή στην ανθρώπινη καταπιόνα, όχι μόνο ως τροφή αλλά και ως άντληση απόλαυσης; Ο πολιτισμός της κρεοφαγίας υφίσταται εδώ και χιλιάδες χρόνια, με κάποιες εξαιρέσεις. Η σφαγή των ζώων, ωστόσο, επιτρεπόταν από τους αρχαϊκούς χρόνους στο πλαίσιο της παμφάγου διατροφής και εξακολούθησε επί αιώνες να επιτρέπεται, χωρίς όμως να διαταράσσεται ο φυσικός κύκλος της ζωής. Από αυτήν τη συνθήκη, μέχρι την έλλογα οργανωμένη θανάτωση δισεκατομμυρίων ζωντανών πλασμάτων προκειμένου να τραφούν άνθρωποι, υπάρχει μια τεράστια απόκλιση, χωρίς μάλιστα να τίθεται το ερώτημα γιατί είναι αυτονόητο να συμβαίνει αυτό. Επιπλέον, επειδή η καθημερινότητά μας είναι συνυφασμένη με την κατανάλωση κρέατος, έχει περάσει στο συλλογικό μας ασυνείδητο ότι τα ζώα προς βρώση δεν είναι εντελώς ζωντανά όπως είναι οι άνθρωποι ή τα ζώα συντροφιάς. Είναι λίγο ζωντανά ή κατά τρία τέταρτα ζωντανά ή κατ’ επιλογή, όπως αίφνης ένας σκίουρος είναι τρισχαριτωμένα ολοζώντανος στο ανόητο μυαλό του κατόχου του, όχι επειδή δεν είναι πραγματικά, αλλά γιατί μπορεί να γίνει άθυρμα χαράς με τη φουντωτή ουρά και τους πήδους του μέσα στο σπίτι.

Ενώ λοιπόν γνωρίζουμε πως όλα τα ζώα είναι υποκείμενες οντότητες που φέρουν συναισθητική και συναισθηματική ζωή, κάποια από αυτά τα αντιμετωπίζουμε σαν αντικείμενα.

Γιατί τα παραπάνω όμως δεν ισχύουν για τα κατοικίδια; Από ποια αφετηριακή αρχή νομιμοποιείται η ποινικοποίηση της θανάτωσης μιας γάτας και όχι η καταδίκη εξίσου της μαζικής εξόντωσης αναρίθμητων αγελάδων; Αγαπάμε τη γάτα μας ή τον σκύλο μας. Φροντίζουμε ενίοτε τα αδέσποτα της γειτονιάς μας. Συμμετέχουμε σε συλλόγους υπεράσπισης των δικαιωμάτων τους, αλλά μέχρι εκεί. Μέχρι εκεί, γιατί αν θέλουμε να είμαστε απολύτως ειλικρινείς με τους εαυτούς μας, τα κατοικίδια αίρουν σημαντικά τη βαθιά αστική μοναξιά μας και μας προσφέρουν άπλετη ψυχική ανακούφιση. Σε κάθε περίπτωση, αγοράζουμε ή αποσπούμε ζώα από το περιβάλλον τους με σκοπό όχι μόνο να τα φροντίσουμε αλλά και για να εξυπηρετήσουμε τις δικές μας συναισθηματικές ανάγκες. Γινόμαστε τα αφεντικά τους, είτε τα αγαπάμε είτε τα χειραγωγούμε.

Στη μια περίπτωση, λοιπόν, κυριαρχούμε επί των ζώων για το δικό μας ψυχικό όφελος· στην άλλη, για να τα θανατώσουν οι άλλοι για μας, ώστε να τα φάμε εμείς. Αν παίρναμε για συντροφιά ένα αρνί, θα αντέχαμε τη σφαγή του; Ή ένα ακόμα πιο τολμηρό ερώτημα: Θα θανατώναμε ποτέ την Τιτίκα μας ή τον Μπλάκι μας για να τα σερβίρουμε στο πασχαλινό μας τραπέζι με πατατούλες;

**Παράγραφος δανεισμένη από το εξαιρετικό βιβλίο «Ζωόπολις» των Sue Donaldson & Will Kymlicka, Εκδόσεις Πόλις

*Συγγραφέας