Κι όμως, δεν φταίει η απεργία

Με την ευκαιρία της αποφυλάκισης του Ρουπακιά, μέλους της Χρυσής Αυγής που δικάζεται για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, ξαναφούντωσε η συζήτηση για τα δικαιώματα των κρατουμένων αλλά και για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της Πολιτείας απέναντι στους κρατουμένους.

Το προφανές και ανθρώπινο δικαίωμα του Ρουπακιά να αποφυλακιστεί έπειτα από δεκαοκτώ μήνες προφυλάκισης, έστω κι αν δεν έχει τελειώσει η δίκη του, έρχεται σε άμεση σύγκρουση με την ανάγκη της κοινωνίας να αποδίδεται δικαιοσύνη.

Ομως, ενώ ο νομοθέτης έχει κρίνει ότι οι δεκαοκτώ μήνες είναι αρκετό διάστημα για να ολοκληρωθεί μια ποινική διαδικασία που θα καταλήξει στη δίκη και την αμετάκλητη απόφαση, η πραγματικότητα κρίνει αλλιώς.

Είναι γεγονός ότι ενάμισης χρόνος παραείναι μεγάλο διάστημα για να παραμένει προφυλακισμένος ο κατηγορούμενος για μια εγκληματική πράξη, και μάλιστα όταν όλοι οι εμπλεκόμενοι προσποιούνται ότι τον θεωρούν αθώο μέχρι να καταδικαστεί τελεσίδικα για την πράξη για την οποία κατηγορείται.

Είναι επίσης γεγονός ότι συχνά, με διάφορα προσχήματα, το δεκαοκτάμηνο έχει παραβιαστεί για άλλους κατηγορουμένους, που κρατήθηκαν προφυλακισμένοι για πολύ μεγαλύτερο διάστημα, ενάντια σε κάθε έννοια ισονομίας και δικαιοσύνης.

Το μέγιστο του χρόνου προφυλάκισης έχει οριστεί ακριβώς για να υπηρετεί τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα των κατηγορουμένων, όχι κατ’ επιλογή, φυσικά, αφού αφορά ή θα έπρεπε να τους αφορά όλους εξίσου.

Ολα αυτά σημαίνουν ότι, παρά την ομολογία του κατηγορουμένου ή τις μαρτυρίες των αυτοπτών ή τα ατράνταχτα αποδεικτικά στοιχεία, ο κατά τεκμήριο αθώος πρέπει να αποφυλακίζεται μετά την πάροδο του δεκαοκτάμηνου, ανεξάρτητα από το έγκλημα για το οποίο έχει παραπεμφθεί.

Εστω κι αν η αποφυλάκισή του προσβάλλει την κοινή λογική, το περί δικαίου αίσθημα ή την αίσθηση ασφάλειας της κοινωνίας, ο κατηγορούμενος δεν μπορεί να παραμείνει φυλακισμένος εσαεί. Οι ταχύτερες και αποτελεσματικότερες διαδικασίες απονομής της δικαιοσύνης θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν, από τη μια, τις απαιτήσεις της κοινωνίας και, από την άλλη, τα δικαιώματα των κατηγορουμένων.

Στην περίπτωση της δίκης της Χρυσής Αυγής, για παράδειγμα, χάθηκε χρόνος στη διαδικασία συνένωσης των υποθέσεων, πολύς χρόνος για να βρεθεί η κατάλληλη αίθουσα, ακόμα πιο πολύς χρόνος για να συζητηθούν κάθε είδους ενστάσεις.

Και μάλιστα, το ουσιαστικό ζήτημα της συνένωσης των διάφορων υποθέσεων, εγχείρημα απαραίτητο για να φωτιστούν όλες οι διαστάσεις της εγκληματικής δραστηριότητας της οργάνωσης, διήρκεσε λιγότερο από τα διάφορα γραφειοκρατικά ή διαδικαστικά.

Με λίγα λόγια, από την ώρα που ολοκληρώθηκε το κατηγορητήριο μέχρι να αρχίσει η δίκη κύλησε πολύτιμος χρόνος που συνέβαλε από τη μια στην αποφυλάκιση όλων των κατηγορουμένων και από την άλλη στην αίσθηση δυσφορίας της κοινωνίας για τη μη απόδοση της δικαιοσύνης.

Τελικά, η δίκη αυτή άρχισε την προηγούμενη άνοιξη. Κουτσαίνοντας, από αναβολή σε αναβολή, για διάφορους διαδικαστικούς λόγους από τους οποίους μεγάλο μέρος αφορούσε παράλληλες υποχρεώσεις των παραγόντων της δίκης, έφτασε ο χειμώνας και η δίκη δεν είχε ολοκληρωθεί.

Αίφνης προέκυψε η απεργία των δικηγόρων -εδώ και μερικές εβδομάδες. Κανείς δεν ήξερε πόσο θα διαρκέσει, ενώ η λήξη του δεκαοκτάμηνου της προφυλάκισης των κατηγορουμένων ήταν απαρχής γνωστή. Θα μπορούσε, από τις πρώτες μέρες της απεργίας, να έχει ζητήσει το δικαστήριο άδεια από τους οικείους συλλόγους για να συμμετέχουν οι δικηγόροι και έτσι να συνεχιστεί δίκη.

Η άδεια ζητήθηκε μόλις προχθές, λες και μόλις τότε τέθηκε για πρώτη φορά ζήτημα αποφυλάκισης. Κι επειδή σ’ αυτή τη χώρα όλοι πηγαίνουν με το πάσο τους, οι δικηγορικοί σύλλογοι ακόμα δεν έχουν απαντήσει.

Η διαβεβαίωση του υπουργείου Δικαιοσύνης ότι «βούληση όλων των συλλειτουργών της Δικαιοσύνης είναι οι δίκες να διεξάγονται το ταχύτερο δυνατό και πάντοτε υπό προϋποθέσεις που θα εγγυώνται τη δίκαιη διεξαγωγή τους» ακούγεται σαν ειρωνεία, δεδομένου ότι με… δηλώσεις δεν βάφονται αυγά.