Δικαιώματα υπό αίρεση

Ξημερώνοντας 10 Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Μέρα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, περισσότεροι από 360.000 Βρετανοί είχαν υπογράψει την Αναφορά/Προσφυγή που ζητούσε να χαρακτηριστεί ο υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανεπιθύμητος στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Φαίνεται πως οι υπογραφές συγκεντρώθηκαν μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο από τη στιγμή που διατυπώθηκε η αντίδραση στη δήλωση του Τραμπ ότι οι μουσουλμάνοι, ανεξάρτητα από την εθνικότητα ή τη χώρα προέλευσής τους, πρέπει να θεωρούνται ανεπιθύμητοι στις ΗΠΑ ως τρομοκράτες.

Η συλλογή των υπογραφών βασίζεται στον νόμο που ορίζει ότι οι αρχές στο Ηνωμένο Βασίλειο μπορούν να απαγορεύουν την είσοδο σε άτομα που εκφέρουν λόγο ή έχουν πραγματοποιήσει πράξεις μίσους.

Υπάρχει, δηλαδή, ένα κριτήριο «απαράδεκτης συμπεριφοράς», μια κυβερνητική οδηγία, αρκετά ασαφής και γενικόλογη, που ορίζει ότι είναι ανεπιθύμητοι στην Αγγλία εκείνοι που κρίνεται ότι δεν συμβάλλουν στο δημόσιο καλό, συνήθως επειδή προπαγανδίζουν το φυλετικό μίσος ή επειδή ενδέχεται να υποκινήσουν σε εξτρεμιστικές πράξεις.

Από όποια πλευρά κι αν την κοιτάξεις, η είδηση αυτή τρομάζει. Δεν είναι μόνο η βίαιη προσβολή του ανθρώπινου δικαιώματος να επιλέγει κανείς τη θρησκεία του, είναι και η τάση να δημιουργούνται εχθρικά στρατόπεδα με κριτήριο τη θρησκεία.

Ο Τραμπ αβασάνιστα χαρακτηρίζει ύποπτους για τρομοκρατικές ενέργειες όλους τους πιστούς μιας από τις πιο διαδεδομένες θρησκείες στον κόσμο.

Μοιάζει προφανές ότι ταυτίζοντας τα πολλά εκατομμύρια των μουσουλμάνων με τους λίγους (πόσοι είναι αλήθεια οι μαχητές του «Ισλαμικού κράτους»;) που έχουν χάσει τον θεό τους, ο Αμερικανός πολιτικός προσπαθεί μάλλον να προλειάνει το έδαφος για την εκκολαπτόμενη δυτική απάντηση στο ζήτημα της μετακίνησης των πληθυσμών, παρά να προφυλάξει κανέναν από ένα πιθανό τρομοκρατικό χτύπημα.

Διαφορετικά, αν δηλαδή ο Τραμπ έχει δίκιο και το ένα τέταρτο των κατοίκων του πλανήτη (τόσοι υπολογίζονται οι μουσουλμάνοι) είναι δυνάμει τρομοκράτες, μάλλον πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε την τρομοκρατία.

Για να εμπλουτίσει τα επιχειρήματά του και να τα κάνει ακόμα πιο παραστατικά (και τρομακτικά) ο Τραμπ σε συνέντευξη αφηγήθηκε ιστορίες για τη «ριζοσπαστικοποίηση» γειτονιών ολόκληρων στο Λονδίνο και στο Παρίσι όπου, λέει, η αστυνομία φοβάται να πλησιάσει. Φαίνεται όμως ότι ο Τραμπ και οι ιστορίες του είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, σε μια Αμερική όπου η ισλαμοφοβία έχει πάρει διαστάσεις χιονοστιβάδας.

Πολλοί κοιτάζουν τους μουσουλμάνους με μισό μάτι, καταγγέλλονται όλο και εντονότερες διακρίσεις, αναφέρονται επιθέσεις σε τόπους συγκέντρωσης ή λατρείας, ενώ κυκλοφορούν ιδέες για «καταγραφή» των μουσουλμάνων. Σε λίγο κάποιος θα ρίξει την ιδέα να τους φορέσουν κίτρινο άστρο, και ο κόσμος δεν θα ανατριχιάσει μ’ αυτό.

Η Ευρώπη για την ώρα αντιστέκεται, σ’ έναν βαθμό τουλάχιστον. Κι εδώ υπήρξαν κράτη που δήλωσαν ότι θα δεχτούν μόνο χριστιανούς πρόσφυγες από τη Συρία.

Ομως, τουλάχιστον, ο δήμαρχος του Λονδίνου δήλωσε περήφανος για την «πολυσυλλεκτικότητα και την πολυπολιτισμικότητα της βρετανικής πρωτεύουσας», ενώ 360.000 πολίτες μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο υπέγραψαν τη δυσανεξία τους απέναντι στον ισλαμοφοβικό Τραμπ, ζητώντας από τις αρχές να μην τον δέχονται στο βρετανικό έδαφος.

Από την άλλη, αυτή η δυνατότητα των αρχών να χαρακτηρίζουν κάποιον ως ανεπιθύμητο στη χώρα δεν παύει να είναι αμφιλεγόμενη, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε κάθε είδους αποκλεισμούς.

Γιατί δεν είναι ασυνήθιστο, ανάλογα με τις συγκυρίες, το δημόσιο συμφέρον να ορίζεται διαφορετικά κάθε φορά.

Δεν είναι ασυνήθιστο η ελεύθερη μετακίνηση όλων των ανθρώπων, ανεξάρτητα από το φύλο, τη φυλή, τη θρησκεία κ.λπ., να αίρεται, και έχει αρθεί στο όνομα του δημόσιου συμφέροντος τόσες φορές ώστε έχει περιπέσει στην ίδια μοίρα με όλα τα υπόλοιπα ανθρώπινα δικαιώματα που συνυπογράφηκαν στη συνθήκη του ΟΗΕ: στη σφαίρα της θεωρίας ή του ευσεβούς πόθου, μαζί με το δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία, την εργασία, τη στέγαση, την τροφή, την υγεία, την εκπαίδευση…