Διαβαθμίσεις και δημοκρατία

Ο Πίτερ Ομπορν δημοσίευσε την περασμένη εβδομάδα στη διαδικτυακή εφημερίδα «opendemocracy» τα αποτελέσματα της έρευνάς του για την αντίθεση ανάμεσα στις πληροφορίες που είχε ο Μπλερ και σε αυτά που ισχυρίστηκε στη Βουλή για να αποφασιστεί ο πόλεμος στο Ιράκ.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι υπηρεσίες πληροφοριών επισήμαιναν ότι μάλλον δεν υπήρχαν όπλα μαζικής καταστροφής στο Ιράκ -πληροφορίες για τέτοια όπλα ήταν σποραδικές- και ότι αν υπήρχαν θα είχαν πια αχρηστευτεί το 2003, λόγω της παρόδου του χρόνου. Ο Μπλερ στη συνέχεια διαβεβαίωσε την αγγλική κυβέρνηση και Βουλή ότι υπήρχαν όπλα μαζικής καταστροφής στο Ιράκ και η εισβολή ήταν απαραίτητη στον αγώνα της Βρετανίας (και των ΗΠΑ) κατά της τρομοκρατίας.

Το άρθρο συνοδεύεται από ένα φωτομοντάζ με τον Μπλερ σε πρώτο πλάνο να βγάζει χαμογελαστός «σέλφι», ενώ πίσω του ο βομβαρδισμός έχει σαρώσει τα πάντα.

Και βέβαια είναι χαμογελαστός ο Μπλερ. Δεν κινδυνεύει από τις αποκαλύψεις αυτές. Ο ίδιος περιμένει το πόρισμα της επίσημης επιτροπής για τον πόλεμο του Ιράκ, που θα εκδοθεί το 2017. Το περιβάλλον του απαντάει με διαρροές για «διαβαθμισμένα έγγραφα». Αυτό θα είναι μάλλον το υποστηρικτικό του χαρτί και μετά το πόρισμα της επίσημης επιτροπής. Τα διαβαθμισμένα έγγραφα ξε-διαβαθμίζονται έπειτα από πολλά χρόνια, όταν ο Μπλερ (αν βέβαια ισχύουν για τους ηγέτες οι φυσικοί νόμοι φθοράς) θα υπάρχει πια μόνο στις μνήμες των ανθρώπων – για το καλό ή για το κακό.

Αυτό το κόλπο με τα διαβαθμισμένα έγγραφα, τα «τοπ σίκρετ», τις «μη ανακοινώσιμες» διαβουλεύσεις είναι νομίζω ό,τι πιο βαθιά αντιδημοκρατικό κατασκεύασε ο ανθρώπινος νους για να συντηρήσει το χάσμα ανάμεσα στους κυβερνώντες και τους κυβερνωμένους.

Μαζεύονται εκεί μια χούφτα άνθρωποι -οι θεσμοί- και ανταλλάσσουν μυστικά που θα αποκαλυφθούν όταν δεν θα υπάρχει ούτε το κοκαλάκι μας, αποφασίζοντας για τη ζωή και τον θάνατό μας. Και μάλιστα υπάρχει ένα είδος «ομερτά»: αν κανείς βγει και πει τι συζητήθηκε, περνάει στη μαύρη λίστα και τον πετάνε έξω από τις μυστικές συνεδριάσεις.

Οι ανοιχτές συζητήσεις πάλι, αυτές που μπορεί να ακούει όλος ο κόσμος, και οι ανοιχτές αποφάσεις τις οποίες μπορούν να ελέγξουν οι πολίτες, γίνονται σε όργανα που όλο και αποδυναμώνονται έχοντας σχεδόν καταστεί διακοσμητικά. Δείτε το Ευρωκοινοβούλιο, για παράδειγμα.

Αυτό το όργανο με τους εκλεγμένους εκπροσώπους που λογοδοτούν στους εκλογείς τους δεν έχει και μεγάλη σχέση με τις αποφάσεις που βαραίνουν τις πλάτες των λαών της Ευρώπης. Αντίθετα, το όργανο που κατεξοχήν παίρνει τις αποφάσεις αυτές, η περίφημη Ευρωομάδα (Γιούρογκρουπ) δεν είναι καν όργανο. Δεν είναι θεσμοθετημένο, αποφασίζει κεκλεισμένων των θυρών, ανακοινώνει τις αποφάσεις διά του εκπροσώπου του. Μετά οι αποφάσεις ψηφίζονται, με το έτσι θέλω, από τα εθνικά κοινοβούλια.

Τα μη ανακοινώσιμα μυστικά που μας αφορούν όμως φτάνουν ώς τα αυτιά μας με την τεχνική των διαρροών. Οι διαρροές είναι επιλεκτικές: επιτρέπονται εκείνες που θα μας δώσουν μια ιδέα για το τι μας περιμένει ή εκείνες που θα μας δώσουν μια ελπίδα για το μέλλον, ώστε να αντέξουμε τις αποφάσεις του παρόντος που θα μας επιβληθούν στη συνέχεια. Επειτα οι διαρροές διαψεύδονται, αλλά τη δουλειά τους την έχουν κάνει.

Πάρτε για παράδειγμα τη διαρροή των απόψεων του σοσιαλιστή προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου. Μιλώντας με τον πρόεδρο της Βουλής, συμφώνησε, λέει, με τις θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης για τα «κόκκινα» δάνεια, για τον ΦΠΑ, κ.λπ. Τα λόγια του διαψεύστηκαν, αλλά ο απόηχός τους έμεινε να μας γλυκαίνει.

ΥΓ. Στη συνέχεια, ο σοσιαλιστής ευρωπρόεδρος πήγε στη Μυτιλήνη για να δει από κοντά τους πρόσφυγες, από τι είναι φτιαγμένοι, πώς κινούνται, αν έχουν ομιλία. Στη Μυτιλήνη τον υποδέχτηκαν με τριήμερο πένθος. Φαίνεται ότι η δημοκρατία έχει ρίζες βαθύτερες από τους θεσμούς.