Στην κριτική των έργων τέχνης καλό είναι να αποφεύγεται η πάση θυσία ταύτιση των προσωπικών πεποιθήσεων και του αξιακού κώδικα του καλλιτέχνη με τα στοιχεία που κωδικοποιεί και ενσωματώνει στο έργο του. Περιοριζόμενοι στον χώρο της λογοτεχνίας, τι θα πρέπει να αποδώσουμε στον Μιγκέλ ντε Θερβάντες που, αρχές του 17ου αιώνα, γελοιοποιεί τον Δον Κιχότε και την «ιπποσύνη» του;
Ο Γουσταύος Φλομπέρ είναι μισογύνης επειδή οδηγεί στην αυτοκτονία την ηρωίδα του; Λαμβάνοντας υπόψη τους λόγους που συμβαίνει αυτό, ο Φλομπέρ δεν θα έπρεπε να τη «γλιτώσει» με τίποτα, πολύ περισσότερο που τόλμησε να «ομολογήσει» αυτοβούλως το περίφημο «Madame Bovary c'est moi» - «η Μαντάμ Μποβαρί είμαι εγώ». Ο Κάρολος Ντίκενς θα πρέπει να ταυτιστεί με τα όσα σκοτεινά περιγράφει για την παιδική ηλικία στη βικτοριανή Μεγάλη Βρετανία;
Ο επίσης βικτοριανός συγγραφέας Τόμας Χάρντι επιφυλάσσει πικρό τέλος στην ηρωίδα του Ελφριντ, στο μυθιστόρημα «Δυο μάτια γαλανά». Ο ίδιος συγγραφέας, στο μυθιστόρημα «Τες, η των Ντ’Ιρμπερβίλ», θέλει η ομώνυμη ηρωίδα να δολοφονεί τον δήθεν εξάδελφό της, θεωρώντας ότι την παγίδευσε. Κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου αυτού απέδωσε ο Γάλλος σκηνοθέτης Ρομάν Πολάνσκι στην ταινία «Τες, γλυκιά μου ξαδέλφη» (1979).
Πώς θα αξιολογήσουμε τον Τόμας Χάρντι ή ακόμα και τον Τζόζεφ Κόνραντ που, στο λιγότερο γνωστό διήγημα «Η επιστροφή», η γυναίκα ενός τυπικού ζεύγους στα τέλη του 19ου αιώνα όχι απλώς εξεγείρεται και φεύγει, αλλά επιστρέφει για να διαπραγματευτεί με τον σύζυγό της την περίπτωση να λειτουργήσουν ισότιμα στη σχέση τους; Τέλος, σε μια απαρίθμηση που ασφαλώς τελειωμό δεν έχει, θα κατηγορήσουμε την Τζούντιθ Μπάτλερ για μισογυνισμό λόγω της ρηξικέλευθης ανάγνωσης της τραγωδίας «Αντιγόνη», όπου συμπεραίνει ότι η ομώνυμη ηρωίδα του Σοφοκλή μιμείται τον εξουσιαστικό-αυταρχικό-πατριαρχικό λόγο του Κρέοντα, ώστε να τον υπονομεύσει;
Η στρεβλή ανάγνωση της τέχνης αριθμεί χιλιετίες, οπωσδήποτε από την «Πολιτεία» του Πλάτωνα, που δεν δίστασε να… «αποδομήσει» τα ομηρικά έπη γιατί οι θεοί παρουσιάζονται να μεταμορφώνονται ώστε να εξαπατούν τους ανθρώπους, ενώ «γενναίοι» άνδρες όπως ο Αχιλλέας ή ο Θησέας παρουσιάζονται ως αλαζόνες, φιλοχρήματοι και ασεβείς προς τους θεούς ή να κλαίνε και να μοιρολογούν (376a–392c). Πριν κατηγορήσουμε τον Μ. Καραγάτση ως μισογύνη και πατριαρχικό, μήπως να λάβουμε υπόψη ότι δημοσίευε με ψευδώνυμο λόγω της αναμφίβολα πατριαρχικής απαγόρευσης από τον… πατέρα του να μην τολμήσει να βάλει το κοινό τους επώνυμο στα γραπτά του; Αυτό αποκαλύπτει ο ίδιος ο συγγραφέας σε επιστολή του στο λογοτεχνικό περιοδικό «Νέα Εστία» (τ. 379, 15/3/1943), όπως μας θύμισε με σχετική ανάρτηση στο ιστολόγιό του ο ακάματος Νίκος Σαραντάκος.
*(Ph.D)2, καθηγητής Ιατρικής Φυσικής - Υπολογιστικής Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας