Μια πρόσφατη είδηση μου έκανε εντύπωση για μια θεμελιώδη «αλλαγή παραδείγματος» και ένα δρόμο πολιτικής πράξης που είναι ξεχασμένος (;). Η κουβανική κυβέρνηση αλλάζει το οικογενειακό δίκαιο με σκοπό τα παιδιά και οι νέοι να μην είναι αντικείμενα προστασίας, αλλά υποκείμενα δικαιωμάτων. Αυτό έχει –σύμφωνα με τα λεγόμενα του υπουργού Δικαιοσύνης, Οσκαρ Σιλβέρα– την πηγή του στο ίδιο το κουβανικό Σύνταγμα που θεσμοθετεί την ισότητα, τη μη διάκριση και τον σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια ως βασικές του αρχές, και μετατρέπεται σε «πράξη» με μέτρα που αφορούν την υγεία, την εκπαίδευση, το οικογενειακό και λοιπό κοινωνικό περιβάλλον.
Το νομοσχέδιο ήταν αντικείμενο δημόσιας διαβούλευσης στην οποία –σύμφωνα με τα ρεπορτάζ– συμμετείχαν 6 εκατ. Κουβανοί και ο αντίλογος που εκφράστηκε ήταν «αν με αυτή την εξέλιξη θα χαθεί “η εξουσία που έχουμε πάνω στα παιδιά μας”», ένα ξεκάθαρο ζήτημα πέρα από τα «φύλλα συκής» των προβληματισμών που έχουν τεθεί σε αντίστοιχα θέματα με τον τρόπο του «εμείς δεν ξέρουμε το καλό των παιδιών μας;»
Η κυρίαρχη τάξη πραγμάτων βασίζεται σε μια πρωταρχική δημιουργία διακρίσεων και σχέσεων μεταξύ κοινωνικών κατηγοριών, σχέσεων σύγκρουσης, εξουσίας, κυριαρχίας. Από τη μια, οι πλούσιοι, από την άλλη οι φτωχοί, οι ιδιοκτήτες και οι εργαζόμενοι, οι ισχυροί κι οι αδύναμοι, κατηγοριοποιήσεις που αφορούν και άλλα επίπεδα, φύλου, φυλής, ηλικίας και πρόσφατα έχουν επεκταθεί σε επίπεδα κατοχής δύναμης σε καταναλωτικό επίπεδο, επίπεδο «μορφωτικών ικανοτήτων» (οι «άριστοι» και οι «αδύναμοι») κ.ά., όλα αποτελέσματα και αντίστοιχης θεσμοθέτησης. Οι «σκληροί» εκφραστές αυτής της πολιτικής, με αρωγούς θεσμούς κοινωνικοποίησης προσπαθούν να φυσικοποιήσουν αυτές τις διακρίσεις και αφήνουν τους νόμους της αγοράς ελεύθερους να οδηγήσουν στη φυσική εξόντωση των χαμένων αυτής της διαδικασίας που οι ίδιοι έχουν παράξει.
Μια «λάιτ» εκδοχή πολιτικών εκφραστών αυτής της πρακτικής, αφού δημιουργήσουν όλες τις κατηγορίες των κοινωνικών ηττημένων, δημιουργούν ένα τρύπιο δίχτυ προστασίας που το ονομάζουν φιλανθρωπία και μέσω αυτού θα αναπαράξουν τη συμβολική και υλική τους δύναμη. Υπάρχει όμως και μια άλλη κατηγορία πολιτικών όντων που προτείνουν και στηρίζουν την ανάγκη της προστασίας των κοινωνικά αποκλεισμένων και μετά επιτελούν τον ρόλο του προστάτη. Σε αυτή την πρακτική, δυστυχώς, έχει για πολλές δεκαετίες εγκλωβιστεί μια Αριστερά, που δεν θέτει εξαρχής σε αμφισβήτηση τη δημιουργία αυτών των διακρίσεων, τις θεωρεί δεδομένες και προσπαθεί να «απαλύνει τον πόνο» από τις πρακτικές αποκλεισμού χωρίς όμως να μπορεί ή να θέλει να τις καταργήσει.
Οι έχοντες ανάγκη προστασίας είναι ο αναγκαίος όρος για τη δημιουργία προστατών που λειτουργούν πολιτικά μεταπρατικά και κοινωνικά πατερναλιστικά. Μια τέτοια Αριστερά έχει ήδη ΜΚΟποιηθεί, έχει χάσει ήδη τον ριζοσπαστισμό της, βασίζεται στην ανάγκη αποσπασματικής διαχείρισης του προβλήματος (ούτε καν ολοκληρωμένη κοινωνική πολιτική) και όχι στη λύση του, εντέλει καταλήγει να είναι η άλλη πλευρά ενός κάλπικου νομίσματος που δεν είναι η λύση αλλά το ίδιο το πρόβλημα.
Και εμείς όλοι οι υπόλοιποι; Ας δηλώσουμε εξαρχής και ευθαρσώς. Δεν θέλουμε προστάτες, αλλά ριζική αλλαγή και ίδια δικαιώματα πρόσβασης, επιτέλεσης, δημιουργίας. Και μια Αριστερά που αυτό θα πρεσβεύει.
* καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου, περιφερειακός σύμβουλος Βορείου Αιγαίου
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας