Ψηλά, στο ντουλάπι μιας αποθήκης του πατρικού μου σπιτιού, υπήρχαν βιβλία που η μητέρα μου φρόντιζε να κρύβει. Ηταν τα «απαγορευμένα». Καθώς τα παιδικά βιβλία που μου έφερναν για δώρο με άφηναν εντελώς αδιάφορο, μ’ ένα σκαμνί και κάποιες επιδέξιες κινήσεις, άνοιγα συχνά το ντουλάπι με τους θησαυρούς. Ετσι διάβασα Λόρενς («Ο εραστής της Λαίδης Τσάτερλυ») μόλις 12 χρονών.
Ομως το βιβλίο που με αναστάτωσε ερωτικά ήταν «Η μεγάλη χίμαιρα» του Καραγάτση. Ημουνα πια στα 15, πνιγμένος μέσα στις ερωτικές ανησυχίες, τη θλίψη και τις εναλλασσόμενες με ταχύτητα ασανσέρ διαθέσεις της εφηβείας.
Λίγα χρόνια αργότερα διάβασα και την «Ωραία της Ημέρας», του Ζοζέφ Κεσέλ – την ιστορία μιας γυναίκας διχασμένης ανάμεσα στην αγάπη για τον άντρα της και τις ερωτικές της επιθυμίες. Η κατάστασή της θύμιζε αυτό που έγραψε ο Βίλχελμ Ράιχ για τον έφηβο αστό: «Οταν αγαπάει δεν πρέπει να έχει σεξουαλικές σχέσεις, κι όταν έχει σεξουαλικές σχέσεις δεν μπορεί να αγαπάει». Προσπαθώντας μάταια να συνδυάσει επιθυμία και αίσθημα, κορμί και «ψυχή», η ηρωίδα θα ζήσει μια δεύτερη, μυστική ζωή, καταφεύγοντας τα απογεύματα σ’ ένα μπορντέλο με το ψευδώνυμο «Ωραία της Ημέρας».
Υστερα ήρθε και η διασκευή του βιβλίου σε ταινία από τον Λουίς Μπουνιουέλ. Αυτός προχώρησε πολύ πιο πέρα από τον Κεσέλ. Εδώ δεν είμαστε ποτέ σίγουροι αν η ηρωίδα ζει τη διπλή ζωή της στην πραγματικότητα ή απλώς στη φαντασία της. Ολα γυρίζουν γύρω από τη δύναμη των φαντασιώσεων. Σε μια πολύ χαρακτηριστική σκηνή, ίσως την κορυφαία της ταινίας, ένας Ασιάτης πελάτης στο μπορντέλο έχει στα χέρια του ένα κουτί που βγάζει έναν περίεργο ήχο. Τι έχει το κουτί, αναρωτιόμαστε όλοι μας, αλλά δεν θα το μάθουμε ποτέ. Εξάλλου, τι σημασία έχει;
Ολη η ταινία είναι ένα ιδιοφυές παζλ. Οσες φορές κι αν τη δεις ποτέ δεν καταλήγεις σε μια βεβαιότητα. Πήγε ποτέ η Σεβερίν στο μπορντέλο ή όχι; Το υπέροχο που μας λέει η ταινία είναι ότι, ακόμα κι αν η Σεβερίν δεν πήγε ποτέ στο μπορντέλο, ζώντας την εμπειρία μόνο μέσα από τις φαντασιώσεις της, η δύναμη της φαντασίας είναι τέτοια που μπορεί να την λυτρώσει από την ανάγκη να ζήσει τις επιθυμίες της στ’ αλήθεια. Εξοχη ιδέα, ύμνος στον σουρεαλισμό και την υπέρβαση της πραγματικότητας.
Δύο βιβλία και μία ταινία με οδήγησαν να καταλάβω τον διχασμό, την πρόκληση που θα ένιωθα τα μετέπειτα χρόνια της ζωής μου αντιμέτωπος με τη διάσταση ανάμεσα σε επιθυμίες και αισθήματα. Αλλοτε υποκύπτοντας στις «ένοχες» απολαύσεις α λα Κεσέλ, άλλοτε κατορθώνοντας να τις ξεπεράσω μόνο με τη φαντασία α λα Μπουνιουέλ…
Τι είχε τελικά το κουτί;
Ο,τι επιθυμεί ο καθένας, τους πόθους και τις φαντασιώσεις όλου του κόσμου!
* σκηνοθέτης, διευθυντής Film Studies BA, MA New York College, Athens, University of Greenwich, UK
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας