Ακόμα τούτη η άνοιξη

Οι ουρανοί έκλεισαν / και η γη έκλαψε . ήταν Απρίλιος στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. / Η μοίρα μάς ωθεί προς το τέλος / και σπάζει όλα τα σήματα. / Ο πυροβολισμός δεν είναι θόρυβος αλλά εκκλησία / που χάνεται σε μια ομίχλη από γυαλί.

Μ’ αυτά και μ’ άλλα λόγια τραγουδώντας αποχαιρέτησε τον Δημήτρη Χριστούλα ο Χοακίν Καρμπονέλ έναν άλλο Απρίλη, πάνε τώρα τρία χρόνια, όταν ο πρώτος έβαλε τέλος στη ζωή του, για να μην αναγκαστεί να ψάχνει στα σκουπίδια το καθημερινό του φαγητό, κι ο δεύτερος είδε στην πράξη του αυτή την απελπισία ν’ ανοίγει τον δρόμο της ελπίδας.

Πέρασαν τρία χρόνια από τότε, κι ο Δημήτρης Χριστούλας δεν είναι μόνος στο ταξίδι του. Πριν απ’ αυτόν πολλοί, μετά ακόμη περισσότεροι. Σε μια προεκλογική αφίσα, γύρω στα περασμένα Χριστούγεννα, είχα διαβάσει μια παρατήρηση που δύσκολα την κάνει κανείς αυτόματα διαβάζοντας τις στατιστικές: καθημερινά στην Ελλάδα αυτοκτονεί ένας άνθρωπος.

Ο Δημήτρης Χριστούλας αυτοκτόνησε στο Σύνταγμα, στην πλατεία. Ακουμπισμένος πάνω σ’ ένα δέντρο, έκανε την τελευταία, ηχηρή του παρέμβαση –έστω και αν «ο πυροβολισμός δεν είναι θόρυβος αλλά εκκλησία»- στον αγώνα των ανθρώπων για αξιοπρέπεια. Το δέντρο γέμισε λουλούδια, η πλατεία γέμισε ανθρώπους φοβισμένους, ταραγμένους κι έπειτα οργισμένους, και μετά γέμισε ΜΑΤ η πλατεία και χημικά, κι ακολούθησε η κηδεία και ύστερα πήγε ο καθένας στη δουλειά του. Η ζωή συνεχίστηκε, αν και όχι για όλους. Κάθε μέρα ένας λιγότερος.

Πριν από τρία –ήδη- χρόνια γράφτηκε εκείνος ο θάνατος που διάβασε ο καθένας με τον δικό του τρόπο: ο θάνατος ως καθημερινό γεγονός, ως λύτρωση, ως διάβημα. Ο αναπόφευκτος, ο προαναγγελθείς, ο απροσδόκητος θάνατος. Ο θάνατος που γίνεται όπλο, εργαλείο ή νούμερο στις στατιστικές. Πώς πέθανε ο Δημήτρης Χριστούλας και πώς διαβάστηκε ο θάνατός του; Αν οι δικοί του και οι φίλοι θα τον θυμούνται πάντα, όλοι εμείς οι υπόλοιποι θα τον ξεχνάμε πρόθυμα κάθε φορά που μια -έστω κι αχνή- υπόσχεση ευημερίας θα διαφαίνεται στον σκοτεινό μας ορίζοντα.

Τρίτη φορά Απρίλης από τότε, καθόλου ξανθός και γαλανός, μάλλον σκούρος και τρικυμισμένος. Οσο κι αν οι φήμες μιλάνε πάλι για το ξανθό γένος που θα μας λυτρώσει, αυτός ο Απρίλης δεν είναι φωτεινός –έχουμε γεναριάτικα χιόνια κι αυγουστιάτικους βοριάδες να εμποδίζουν την κατάνυξη του πλήθους στην ιεροτελεστία της Ανοιξης. Το δέντρο του Δημήτρη Χριστούλα, όμως, άνθισε πάλι στην πλατεία. Γύρω του ξέσπασε οδυνηρός ο πόλεμος των ανακοινώσεων. Οπως τότε. Σπεύδουν αρκετοί να οικειοποιηθούν το αίμα του αυτόχειρα, ενώ άλλοι λοιδορούν την πράξη του κι άλλοι σφυρίζοντας αδιάφορα ρίχνουν λάδι στη φωτιά. Εκείνος στο τελευταίο του σημείωμα, στην πολιτική του διαθήκη πες, έγραφε πως πιστεύει ότι κάποια στιγμή οι νέοι χωρίς μέλλον θα πάρουν τα όπλα.

Για την ώρα έχει αναλάβει η κυβέρνηση, κι έχει πάρει τους δρόμους προσπαθώντας να βρει άκρη στο σκληρό παιχνίδι πιέσεων που της ασκούν εχθροί και φίλοι, μέσα κι έξω από τη χώρα. Ταξιδεύει αναζητώντας συμμάχους και ισορροπίες για να ασκήσει μια καινούργια πολιτική, για την οποία εκλέχτηκε και η οποία θέλει να ανατρέψει την οδυνηρή αναλογία ένας νεκρός την ημέρα. Ομως έχει μπει κι αυτή η φρεσκότατη κυβέρνηση των μόλις δύο μηνών στη διαδικασία των καθημερινών προσθαφαιρέσεων. Και θα κινδύνευε, στ’ αλήθεια, η πολυπόθητη αξιοπρέπεια που νιώσαμε στον αέρα, δυο μήνες τώρα, αν η κυβέρνηση εκτός από τους αριθμούς δεν έβλεπε και τους ανθρώπους. Τα κάγκελα που φεύγουν, οι φυλακές τύπου Γ’ που κλείνουν, οι Αμυγδαλέζες που αλλάζουν, το εισιτήριο στα επείγοντα που καταργείται είναι νησάκια ελπίδας και ανακούφισης και ανθρωπιάς. Κι είναι όλα αυτά συνώνυμα με τη ζητούμενη αξιοπρέπεια.