Αύριο γίνεται στο Μάλμε της Σουηδίας ο δεύτερος ημιτελικός του διαγωνισμού τραγουδιού της Γιουροβίζιον, στον οποίο συμμετέχει και η χώρα μας με το Ζάρι. Τραγουδάει η έξοχη Μαρίνα Σάττι· τη σύνθεση υπογράφουν 7 συνθέτες, μεταξύ των οποίων και η Σάττι, τους δε στίχους τέσσερις στιχουργοί, ανάμεσά τους η Σάττι πάλι, δικαιώνοντας θα λέγαμε τον Σεφέρη που έγραψε «είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας».
Το τραγούδι έχει κυρίως ελληνικούς στίχους, αν και παρεμβάλλονται και κάποιες αγγλικές φράσεις· θα θυμάστε ότι πολλές παλιότερες ελληνικές συμμετοχές είχαν κυρίως ή αμιγώς αγγλικό στίχο, ανάμεσά τους και η μοναδική μέχρι σήμερα νικητήρια συμμετοχή μας, το 2004 με την Ελενα Παπαρίζου. Και στη φετινή διοργάνωση, τα 16 από τα 31 τραγούδια έχουν αμιγώς αγγλικό στίχο.
Το ζάρι βέβαια είναι «μικρός κύβος που σε κάθε πλευρά του φέρει από μία έως έξι κουκκίδες και χρησιμοποιείται σε τυχερά ή επιτραπέζια παιχνίδια», όπως λέει το λεξικό. Συνήθως η λέξη εμφανίζεται στον πληθυντικό, διότι πολλά παιχνίδια παίζονται με δύο ή περισσότερα ζάρια.
Ετυμολογικά, το ζάρι ήρθε στα ελληνικά τον Μεσαίωνα, αραβικό δάνειο από τον τύπο az-zahr που είναι πληθυντικός και έδωσε το μεσαιωνικό αζάριον, το οποίο στη συνέχεια έγινε αζάριν και μετά ζάριν και ζάρι. Ο μέγας Σαχλίκης, τον 14ο αιώνα, αφιερώνει πολλούς στίχους στους οποίους προειδοποιεί τον γιο του τον Φραντζισκή να μείνει μακριά από τα ζάρια και οικτίρει τη ζωή του ζαριστή -προφανώς είχε κι ο ίδιος δοκιμαστεί από το πάθος.
Δεν έχει νουν ο ζαριστής, γυρίζει σκοτισμένος,
δεν έχει χρήσιν ή τιμήν, αμ’ έναι εντροπιασμένος.
Στα ελληνικά η λέξη έμεινε στον χώρο των τυχερών παιχνιδιών, ταπεινή, αλλά η ίδια αραβική ρίζα είχε εξαιρετική σταδιοδρομία στις δυτικές γλώσσες, αφού έδωσε πολυσήμαντους απογόνους όπως το γαλλικό hasard (τύχη) ή το αγγλικό hazard (κίνδυνος, απειλή κ.ά.).
Είχαν βέβαια και οι αρχαίοι ζάρια, αλλά τα έλεγαν κύβους. Η λέξη «κύβος» αρχικά σήμαινε το ζάρι και μετά πέρασε σε άλλα κυβόσχημα αντικείμενα και πήρε και την αφηρημένη σημασία του γεωμετρικού σχήματος.
Ο κύβος έχει διατηρήσει την παλιά σημασία σε μερικές καθαρευουσιάνικες λέξεις (κυβεία) και στην παροιμιώδη φράση «ο κύβος ερρίφθη», που τη λέμε όταν παίρνουμε μια οριστική απόφαση από την οποία είναι αδύνατο να υπαναχωρήσουμε. Τη φράση την πρωτοείπε ο Καίσαρας όταν πέρασε τον ποταμό Ρουβίκωνα κι έτσι ήρθε σε οριστική σύγκρουση με τη Σύγκλητο. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο Καίσαρας είπε «ανερρίφθω κύβος», στα ελληνικά, επαναλαμβάνοντας έναν στίχο του Μενάνδρου.
Από τους κύβους προέρχεται και μια λέξη που την έχουμε κάνει ψωμοτύρι τα τελευταία είκοσι χρόνια, το διακύβευμα. Κατά λέξη, διακυβεύω σημαίνει «παίζω κάτι στα ζάρια».
Τι ζαριά θα φέρει η Μαρίνα Σάττι στο Μάλμε; Σύμφωνα με τα προγνωστικά, η πρόκριση στον τελικό είναι σίγουρη και ένα καλό πλασάρισμα πολύ πιθανό -αλλά για επιβεβαίωση θα δούμε αύριο και το Σάββατο.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας