Τον Ιούνιο 2014, το Συμβούλιο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του ΟΗΕ υιοθέτησε μια απόφαση για τη σύσταση μιας ομάδας εργασίας με στόχο την προετοιμασία «ενός νομικά δεσμευτικού οργάνου για τη ρύθμιση, στο διεθνές δίκαιο των δικαιωμάτων του ανθρώπου, των δραστηριοτήτων των πολυεθνικών και άλλων επιχειρήσεων».
Η απόφαση ψηφίστηκε από 20 κράτη, με 13 αποχές και 14 ψήφους εναντίον. Υπέρ ήταν κράτη όπως η Αλγερία, η Ινδία, η Κούβα, η Βενεζουέλα. Yπέρ ήταν, όμως, η Κίνα και η Ρωσία… Απείχαν κράτη όπως η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Χιλή, το Μεξικό, η Σαουδική Αραβία. Εναντίον ψήφισε σύσσωμη η ομάδα κρατών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, διότι – λέει – το σχέδιο δεν ήταν αρκετά σαφές: Αυστρία, Γαλλία, Τσεχία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ιταλία, Μεγάλη Βρετανία και φυσικά οι ΗΠΑ.
Τα παραπάνω αποτελέσματα δεν προσφέρονται για εύκολες αναγνώσεις. Η Κίνα, λόγου χάρη, γιατί είναι «υπέρ»; Ισως, ούτως ή άλλως, θα αδιαφορήσει. Επομένως, γιατί να μην είναι με τους «καλούς», στην αρχή τουλάχιστον που, ούτως ή άλλως, το σχέδιο είναι ακίνδυνο;
Μετά την απόφαση, πάντως, ξεκίνησαν το όργανα: η Δύση, με μπροστάρη την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ, απειλεί να μποΪκοτάρει την όλη διαδικασία παραγωγής του πρώτου δεσμευτικού κειμένου που επιχειρεί στοιχειωδώς να βάλει μια κάποια τάξη στην καρδιά των παγκοσμιοποιημένων σχέσεων εκμετάλλευσης στον σύγχρονο καπιταλισμό.
Από την άλλη, τα κράτη του Νότου που ψήφισαν υπέρ της απόφασης φοβούνται μήπως η υποστήριξή τους στη διαδικασία αυτή προκαλέσει σημαντικές απώλειες ξένων επενδύσεων. Μια δύσκολη συγκυρία λοιπόν…
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε όλη τη διάρκεια της παρασκευαστικής διαδικασίας από το 2011 ώς το 2014, μεγάλες διεθνείς οργανώσεις δικαιωμάτων του ανθρώπου, όπως η Διεθνής Αμνηστία και ηHuman Rights Watch, δεν έχουν λάβει θέση στο ζήτημα. Δεν προκαλεί έκπληξη λοιπόν ότι αυτές υπήρξαν και οι δύο οργανώσεις που προσκλήθηκαν για να μιλήσουν στο Ετήσιο Φόρουμ του ΟΗΕ για Επιχειρήσεις και Δικαιώματα του 2014 που μόλις πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη. Στο φόρουμ αυτό πάντως οι επιφυλάξεις τους περιορίστηκαν και, για πρώτη φορά, εμφανίστηκαν να υποστηρίζουν έστω και με καθυστέρηση ένα νομικά δεσμευτικό κείμενο.
Για μια ακόμη φορά, λοιπόν, ο κόσμος των δικαιωμάτων μοιράστηκε. Ενα μεγάλο κομμάτι, όπως οι προηγούμενες οργανώσεις, προτίμησε να σιωπήσει ή ακόμη και να σταθεί στο πλευρό της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των ΗΠΑ. Αλλες, μεταξύ των οποίων και η Διεθνής Ομοσπονδία Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, με τη στάση τους επιχειρούν να σώσουν αυτό που αντιλαμβάνονται ως τιμή της λεγόμενης «διεθνούς κοινωνίας των πολιτών», προτάσσοντας στοιχειώδη κοινωνικά δικαιώματα έναντι της εργασιακής πολυεθνικής (και όχι μόνο) ζούγκλας.
Η τομή αυτή δεν πρέπει να εκπλήσσει: καμία κοινωνία των πολιτών δεν είναι από μόνη της «καλή», επειδή είναι κοινωνία των πολιτών. Επίσης, το γεγονός ότι οργανώσεις, όπως οι προηγούμενες, δίστασαν να πάρουν από την αρχή το μέρος των εργαζομένων σε αυτήν την ουσιωδώς ταξική πάλη δεν πρέπει να μας οδηγήσει στο να σβήνουμε ή να υποβαθμίζουμε τη μεγάλη συμβολή τους στην υπόθεση της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων στον κόσμο.
Ωστόσο, κάποια στιγμή, ο κόμπος φτάνει στο χτένι. Τότε, όλοι καλούμαστε να κάνουμε μια κρίσιμη επιλογή ενώπιον της μεγάλης αντίθεσης των κοινωνιών μας. Η επιλογή αυτή συνοψίζεται στην απάντηση που ο κάθε πολίτης δίνει στο ερώτημα ενός παλιού αμερικάνικου τραγουδιού της Florence Reece του 1931: «Which side are you on … ?» Απλά, ωμά ερωτήματα…
Η Ελλάδα, καθότι μη μέλος του Συμβουλίου του Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του ΟΗΕ, δεν μετείχε στην ψηφοφορία. Δεν θα άλλαζε πάντως κάτι. Κανείς δεν θα περίμενε κάτι διαφορετικό από την ευθυγράμμιση με την ψήφο της «Δύσης». Σε αυτές τις χώρες εξάλλου, από τις οποίες προέρχονται και οι περισσότερες πολυεθνικές, προσφέρουμε γην και ύδωρ μήπως και επενδύσουν στην καθημαγμένη οικονομία μας. Κι όμως, η διαρκής συρρίκνωση των εργασιακών δικαιωμάτων δεν αποφέρει όφελος.
Πάντα θα υπάρχει πιο φτηνή εργατική δύναμη αλλού. Και γι’ αυτό οι επενδύσεις δεν έρχονται, παρά την απόλυτη απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων στο όνομα της κρίσης. Σε αυτό συνοψίζεται η αδιέξοδη οδύνη του νεοφιλελεύθερου αδιεξόδου σήμερα. Οχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Αποφάσεις συμβολικού ή πραγματικού εκτοπίσματος, όπως η υπερψήφιση ενός νομικά δεσμευτικού μηχανισμού για τον οποίο συζητάμε και η διάρρηξη του μονολιθικού μπλοκ της Ε.Ε. είναι ένα λιθαράκι που μπορεί να συμβάλει στην αλλαγή μεγάλων διεθνών τάσεων και αποφάσεων. Μπορεί και όχι. Ο αγώνας, όμως, είναι για καλό λόγο.
Αυτοί που ξέρουν από διεθνές δίκαιο μπορούν να βεβαιώσουν ότι, αρκετά συχνά, οι «ισχυροί» σέρνονται σε διαδικασίες παρά την αρχική αντίθεσή τους. Μερικές φορές στη συνέχεια τις υποστηρίζουν ή, τουλάχιστον, τις ανέχονται. Γι’ αυτό στην Ελλάδα, ειδικά σήμερα, έχει νόημα να θυμόμαστε ότι υπάρχουν και αυτά τα κρίσιμα μέτωπα που αξίζουν να τίθενται. Οχι μόνο για την τιμή των όπλων…
* Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας