Ρεκόρ γυναικοκτονιών στη Βολιβία

«Δικαιοσύνη» ήταν η μαζική κραυγή που ακούστηκε στην κηδεία της 26χρονης Μέρι Βίλα που δολοφονήθηκε από τον σύντροφό της. Ο δράστης, που είχε φυλακιστεί το 2015 γιατί την είχε ξυλοκοπήσει άγρια, της συνέθλιψε το κρανίο με ένα σφυρί γιατί «έτσι του ήρθε».

H γυναικοκτονία της Βίλα, μητέρας ενός 9χρονου αγοριού, είναι η πιο πρόσφατη από τις επτά που έγιναν μέσα σε μόλις πέντε ημέρες τον Ιούλιο στη Βολιβία.

Από τις αρχές του χρόνου 73 γυναίκες έχουν δολοφονηθεί στη χώρα από πρώην ή νυν συντρόφους και συζύγους – περίπου μία γυναίκα κάθε δύο ημέρες.

Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αριθμό γυναικοκτονιών που έχει σημειωθεί στη χώρα την αντίστοιχη περίοδο, από το 2013 όταν τέθηκε σε ισχύ νόμος για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας, ο οποίος αναγνώρισε τη γυναικοκτονία ως ξεχωριστό έγκλημα και επέβαλε αυστηρότερες ποινές για τους δράστες.

Παρά τα μέτρα που υιοθετούνται, η Βολιβία είναι η χώρα με το υψηλότερο ποσοστό γυναικοκτονιών (2 ανά 100.000 γυναίκες) στη Νότια Αμερική, σύμφωνα με έρευνα του 2018 της Cepal (Οικονομική Επιτροπή για τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική) σε 19 χώρες της περιοχής.

Οι στατιστικές δείχνουν πως επτά στις δέκα Βολιβιανές έχουν υποστεί βία από τους συντρόφους τους. Σχεδόν το 50% των καταγγελιών για έμφυλη βία προέρχεται από τις ιθαγενείς κοινότητες, το 40% αφορά ενδοοικογενειακή βία και στο 90% των περιπτώσεων οι δράστες έχουν καταναλώσει αλκοόλ.

Οι δε γυναικοκτονίες γίνονται με τρόπους όλο και πιο βίαιους, επισημαίνει η Τάνια Σάντσες, διευθύντρια της Πολυεθνικής Υπηρεσίας για τις Γυναίκες και την Καταπολέμηση της Πατριαρχίας του υπουργείου Δικαιοσύνης, δηλώνοντας πως το κύμα έμφυλης βίας που γνωρίζει η χώρα «ανακλά την αντίσταση του πατριαρχικού συστήματος στις αλλαγές που συντελούνται».

«Στη Βολιβία θεωρείται “κανονικότητα” να ξυλοκοπείται μια γυναίκα. Πρέπει να αλλάξουμε την κουλτούρα της κανονικοποίησης της βίας», τονίζει από την πλευρά της στο πρακτορείο ΑΡ η Μαρία Ανχελα Σοτέλο, του Συντονιστικού των Γυναικών, επιμένοντας πως σε αυτό το φαινόμενο παίζει ρόλο και η ατιμωρησία: από 627 περιπτώσεις που καταγράφηκαν από το 2013, οι 288 παραμένουν σε εκκρεμότητα, χωρίς να έχει υπάρξει κάποια καταδίκη.

Τα νέα μέτρα

Για τέλος της ατιμωρησίας έκανε λόγο ο πρόεδρος Εβο Μοράλες, χαρακτηρίζοντας τη γυναικοκτονία ως την πιο ακραία μορφή βίας.

Στις αρχές της εβδομάδας η κυβέρνηση ανακήρυξε τη μάχη κατά της έμφυλης βίας εθνική προτεραιότητα και ανακοίνωσε ένα πακέτο δέκα μέτρων άμεσης εφαρμογής για την πρόληψη, τη στήριξη των θυμάτων και την τιμωρία της ανδροκρατικής βίας.

Ανάμεσα στα άλλα, προβλέπεται η υποχρεωτική κατάρτιση των αρμόδιων λειτουργών σε θέματα πρόληψης, αναγνώρισης και αντιμετώπισης της έμφυλης βίας αλλά και η κατάρτιση καθηγητών σε σχολεία και πανεπιστήμια και η δημιουργία δομών συνεργασίας τους με τους γονείς και τους νέους ώστε να συμβάλουν στη διαμόρφωση σχέσεων βασισμένων στον σεβασμό και τη μη βία.

Παράλληλα με τη θέσπιση διαδικασιών ώστε αστυνομία, εισαγγελίες και δικαστές να επιταχύνουν τη διερεύνηση αυτών των εγκλημάτων αλλά και την εκδίκαση των υποθέσεων, θα αυξηθούν τα σχετικά κονδύλια, με ένα ποσοστό του φόρου επί των (εθνικοποιημένων) υδρογονανθράκων να πηγαίνει στη μάχη κατά της έμφυλης βίας. Και ειδική επιτροπή θα μελετήσει τη δυνατότητα να θεωρηθεί η γυναικοκτονία έγκλημα κατά της ανθρωπότητας και να προταθεί μια σχετική Διεθνής Συνθήκη.