Για να ξαναζήσουμε λίγο την «Ομορφη Πόλη»

Δεν υπάρχουν αρκετά λόγια για να μιλήσει κάποιος για τον Μίκη Θεοδωράκη. Και για να μην ακουστούμε υπερβολικοί, πέραν των αγώνων του ως αριστερού ενάντια σε κάθε (εγχώριο ή ξένο) κατακτητή και δικτάτορα, πέραν της ασύλληπτης πορείας του στη μουσική και τη σύνθεση (είναι αλήθεια πως ελάχιστα γνωρίζουμε για το τεράστιο έργο του, που ξεπερνά κατά πολύ τις κατά τ’ άλλα εξίσου σοβαρές και εξαιρετικές συνθέσεις του πάνω σε τραγούδια και μελοποιήσεις ποιημάτων), ο Μίκης Θεοδωράκης και ως καλλιτέχνης και ως αγωνιστής και ως πολιτικός, αλλά κυρίως ως ο ίδιος ο εαυτός του (από το κυριολεκτικό έως το συμβολικό του ανάστημα) υπήρξε ένα από τα επιδραστικότερα πρόσωπα του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα σε διεθνές επίπεδο.

Επιπρόσθετα, δεν σταματάνε (ακόμη και σήμερα) να φανερώνονται συνεχώς νέες ιστορίες με πρωταγωνιστή τον ίδιο: όσο και να τον μελετήσει κανείς, όσο κι αν αφιερώσει χρόνο στο έργο και τη ζωή του, πάντα θα υπάρχει και κάτι ακόμη που θα έχει να μάθει, πάντα κάποιος θα έχει να διηγηθεί μία ακόμη ιστορία.

Φέτος κλείνουν 100 χρόνια από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη (σ.σ. γεννήθηκε στη Χίο, στις 29 Ιουλίου 1925, ήταν κρητικής και μικρασιατικής καταγωγής, ενώ «έφυγε» από τη ζωή στις 2/9/2021). Το ΥΠΠΟΑ ανακήρυξε το 2025 «Αφιερωματικό Ετος Μίκη Θεοδωράκη» ως «απειροελάχιστο φόρο τιμής στην κληρονομιά του, αλλά και ευκαιρία να επανακτιμήσουμε τον βίο του, να επαναβιώσουμε, μέσω ενός πολύπλευρου προγράμματος δράσεων, το έργο του» όπως έχει δηλώσει σχετικά η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, συνεχίζοντας με λόγια που αν θέλουμε τα πιστεύουμε όσο την αφορούν έστω: «Τα τραγούδια και οι μουσικές του Μίκη μας συντροφεύουν από τα μικρά μας χρόνια, γεννώντας, με φυσικότητα, τη συγκίνηση και τη ανάταση, ανακαλώντας την Ιστορία μας, αυτή που έκλεισε στις μελωδίες του, αλλά και αυτή που συνδιαμόρφωσε».

Οπωσδήποτε η ζωή, η προσωπικότητα, η μουσική και η αγωνιστική δράση του Μίκη Θεοδωράκη άλλαξε και συνδιαμόρφωσε τη σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδας, ωστόσο το κόμμα στο οποίο ανήκει και στηρίζει με όλες της τις δυνάμεις η υπουργός προσπαθεί συνεχώς να «ξαναγράψει» αυτή την ιστορία - αυτό βέβαια δεν αλλάζει την αλήθεια για τον Μίκη και ευτυχώς, «έφυγε» σε μεγάλη ηλικία και έτσι δεν έχει κατορθωθεί ακόμη να παραχαραχθεί η δική του, προσωπική ιστορία.

Πέραν από τις δεκάδες εκδηλώσεις που ετοιμάζονται στη μία από τις πατρίδες του, την Κρήτη, καθώς και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, στην Αθήνα ξεκινάει σε λίγες μέρες (31/1) ένα σπουδαίο έργο του ίδιου στη θεατρική του απόδοση: η «Ομορφη Πόλη» σε σύλληψη, σύνθεση έργου και σκηνοθεσία Γιώργου Βάλαρη, θα παρουσιαστεί στο θέατρο «Παλλάς» για λίγες παραστάσεις (έως 9/2). Περίπου η ίδια εκδοχή είχε παρουσιαστεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το 2020 ως μουσικοθεατρική υπερπαραγωγή. Τώρα, επιστρέφει στο «Παλλάς» με κάποιους ίδιους αλλά και αρκετούς καινούργιους συντελεστές: Μανώλης Μητσιάς, Ελένη Βιτάλη, Δημήτρης Μπάσης και Γιώτα Νέγκα, η τραγωδός Λυδία Κονιόρδου, ο βραβευμένος Μιχάλης Σαράντης. Μαζί τους η σπουδαία ερμηνεύτρια Τάνια Τσανακλίδου. Τη σύνθεση συμπληρώνουν οι χορευτές Φαίδρα Νταϊόγλου, Κωστής Τσιαμάγκας και 7μελής ορχήστρα. Η παράσταση θα συνεχίσει στη Θεσσαλονίκη (στο «Radio City») και μετά, καθώς είναι και «Ετος Μίκη Θεοδωράκη», θα ταξιδέψει στο εξωτερικό (Αμερική, Αυστραλία, Ευρώπη) σε πόλεις που αναμένεται να ανακοινωθούν.

Η «Ομορφη Πόλη» πρωτανέβηκε ως μουσική παράσταση στο θέατρο «Παρκ», το 1962, σε έντονα χρόνια για τη χώρα, που τελικά οδήγησαν (μαζί με την αγαστή βοήθεια των ΗΠΑ) στην επτάχρονη δικτατορία 1967-1974. Ο Μίκης ήδη είχε αρχίσει να αποκτά διαστάσεις μύθου. Στην παράσταση τότε συμμετείχαν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, το «αηδόνι του ελαφρού τραγουδιού» (όπως τον αποκαλούσαν και διόλου άδικα) Γιάννης Βογιατζής, η πανέμορφη και ταλαντούχα Ντόρα Γιαννακοπούλου, η Σμάρω Στεφανίδου, ο Ανδρέας Ντούζος, η Ταϋγέτη, η Μίρκα Καλατζοπούλου και οι περίφημες αδελφές Καλουτά. Την παραγωγή υπέγραψε ο Θεόδωρος Κρίτας, που ακριβώς την ίδια περίοδο, στο παρακείμενο θέατρο «Μετροπόλιταν» ανέβαζε την «Οδό Ονείρων» του Μάνου Χατζιδάκι.

Ο αστικός μύθος θέλει τους πιο αριστερούς να επιλέγουν την πρώτη παράσταση και τους πιο «αστούς» τη δεύτερη. Φυσικά μιλάμε για δύο απίστευτες και ιστορικές παραστάσεις που μόνο με τέτοιους όρους δεν έχουμε το δικαίωμα να τις προσεγγίζουμε. Τότε, όμως, η αλήθεια είναι πως υπήρχε ένας «εμπορικός» ανταγωνισμός και όταν ο Μίκης, για λόγους υγείας, αναγκάστηκε να ταξιδέψει στο Λονδίνο, ζήτησε από τον Στέλιο Καζαντζίδη, μαζί με τη Μαρινέλλα, να ανεβούν στη σκηνή του Παρκ ώστε να «αναχαιστιστεί» η δική του απουσία. Εμείς, σήμερα, το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι πόσο άτυχοι είμαστε που δεν έχουμε τη δυνατότητα να βρεθούμε έστω σε θέση επιλογής ανάμεσα στην «Ομορφη Πόλη» με μαέστρο τον Μίκη Θεοδωράκη και την «Οδό Ονείρων» με μαέστρο τον Μάνο Χατζιδάκι.

Πάντως, 63 χρόνια μετά, η πρώτη θα παρουσιαστεί και πάλι. Μαζί με τα σπουδαία ποιητικά κείμενα του Μίκη Θεοδωράκη παρουσιάζονται για πρώτη φορά και πεζά κείμενα του Γιώργου Βάλαρη, τα οποία πραγματεύονται κυρίαρχα θέματα της ανθρώπινης ύπαρξης και της ελληνικής κοινωνίας: έρωτας, ξενιτιά, θάνατος, ρωμιοσύνη. Φυσικά θα ακουστούν τα γνήσια λαϊκά και εμβληματικά τραγούδια του μεγάλου μας συνθέτη που γαλούχησαν γενιές και γενιές: «Ομορφη πόλη», «Φεγγάρι μάγια μου ’κανες», «Της δικαιοσύνης», «Ενα το χελιδόνι», «Στρώσε το στρώμα σου», «Βρέχει στη φτωχογειτονιά», καθώς και ένα σύγχρονο οπτικοακουστικό θέαμα, το οποίο συνοδεύουν οι κορυφαίοι ερμηνευτές.

Θυμίζουμε πως ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν παρών στην παράσταση του 2020 και είχε αποστείλει επιστολή στον Γιώργο Βάλαρη, αναφέροντας μεταξύ άλλων: «Εφυγα μετά την παράσταση ευτυχής και προβληματισμένος. Οχι για σένα και τους εξαίσιους συνεργάτες σου, αλλά για μένα και για το έργο μου. Η σκηνοθεσία και η ερμηνεία με επηρέασαν βαθιά. Τελικά αυτό που είδα και που άκουσα ήταν ένα Ονειρο! Και νομίζω ότι έτσι το εισπράττει και το κοινό».

ℹ️ 31/1, 1/2, 7/2, 8/2 στις 21.00 - και 2/2 και 9/2 στις 19.00 και 6/2 στις 20.00. Στο θέατρο «Παλλάς» (Βουκουρεστίου 5, τηλ. 210 3213100). Διάρκεια: 130’ με διάλειμμα. Η προπώληση έχει ξεκινήσει (και στα τηλ. 2103314088/9)