Μνημόνιο ανταλλαγής πρακτικών με το Ιδρυμα του βασιλιά Καρόλου Γ'

Οι εικόνες εγκατάλειψης του κτήματος Τατοΐου έκαναν τον γύρο του κόσμου τον Ιανουάριο του 2023. Τα αρμόδια υπουργεία Πολιτισμού και Περιβάλλοντος έσπευσαν για ένα βιαστικό «λίφτινγκ» στον χώρο του νεκροταφείου για τις ανάγκες της κηδείας του έκπτωτου βασιλιά Κωνσταντίνου.

Μερικά κυπαρίσσια και θάμνοι φυτεύτηκαν άρον άρον σε μια προσπάθεια καλλωπισμού. Η εικόνα όμως που άφησε πίσω της η καταστροφική πυρκαγιά το καλοκαίρι του 2021 εξακολουθεί να είναι απογοητευτική και κυρίαρχη, αφού ακόμα η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν έχει διαχειριστεί το θέμα διεξοδικά με τα απαιτούμενα έργα ανάπλασης.

Και ενώ οι εργαζόμενοι έχουν καταγγείλει και εξακολουθούν να κάνουν λόγο για απαράδεκτες συνθήκες εργασίας (αναλυτικά στο άρθρο του προέδρου του Συλλόγου Εκτάκτων Αρχαιολόγων, Δημήτρη Κουφοβασίλη), η διευθύντρια της Διεύθυνσης Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων, Μαρία Γαρέζου, παίζει μαζί τους «κρυφτούλι» και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού σιωπά.

Εκεί που οι άλλοι βλέπουν εγκατάλειψη, η κ. Μενδώνη θριαμβολογεί για μελλοντικές συμφωνίες που θα μετατρέψουν τον χώρο σε αναπτυξιακό πόρο για την Αττική.

Επίσημες ανακοινώσεις μπορεί να μην εκδίδονται για τα προβλήματα που καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι ή για τα έργα που κωλυσιεργούν, ωστόσο χθες ανακοινώθηκε το μνημόνιο συνεργασίας που υπέγραψαν το ΥΠΠΟΑ με το φιλανθρωπικό ίδρυμα του βασιλιά Καρόλου Γ', The Prince’s Foundation. Με πενταετή διάρκεια το μνημόνιο υπέγραψαν η κ. Μενδώνη και η διευθύνουσα σύμβουλος του φιλανθρωπικού ιδρύματος Emily Cherrington προκειμένου να πάρουμε «μαθήματα» των καλών πρακτικών που εφαρμόζει το βασιλικό ίδρυμα.

Τώρα τι δουλειά έχει το δημόσιο κτήμα του Τατοΐου (το οποίο εξακολουθεί να αποκαλείται «πρ. βασιλικό κτήμα» από την κ. Μενδώνη και τις ανακοινώσεις του ΥΠΠΟΑ) με εκείνο του βασιλιά Καρόλου και γιατί να ακολουθήσουμε τη δική του πεπατημένη είναι ένα ερώτημα στο οποίο η κυβέρνηση δεν απαντά. Είναι γνωστός ο σφιχτός εναγκαλισμός του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον βασιλιά της Αγγλίας, αφού τόσο ο πρωθυπουργός όσο και η υπουργός Πολιτισμού έχουν επισκεφτεί το Dumfries House Estate. Οπως είναι γνωστό ότι ο ίδιος ο Κάρολος είχε ενδιαφερθεί για τα σχέδια αποκατάστασης και λειτουργίας του κτήματος του Τατοΐου κατά την επίσημη επίσκεψή του στην Αθήνα (ως πρίγκιπας τότε), πριν από δύο χρόνια, τον Μάρτιο του 2021 για τους εορτασμούς των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.

Στη συνέχεια, τον Απρίλιο του 2022, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά από πρόσκληση του Καρόλου, επισκέφτηκε και ξεναγήθηκε στο Dumfries House και ακολούθησε τον Σεπτέμβριο του 2022 η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, η οποία συμφώνησε με τους υπεύθυνους της διαχείρισής του την υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας. Οπερ και εγένετο έναν χρόνο μετά.

Αν και το ΥΠΠΟ επίσημα κάνει λόγο για τις καλές πρακτικές του Ιδρύματος, η «Εφ.Συν.» και ο Δημήτρης Ψαρράς έχουν αναδείξει με σειρά δημοσιευμάτων το θέμα. Οπως έγραφε ο Δ. Ψαρράς («Εκθέτουν τον Κυρ. Μητσοτάκη τα τηλεγραφήματα του ΑΠΕ», 30/4/22) «...Σύμφωνα με δημοσιεύματα και ρεπορτάζ στο σύνολο σχεδόν του βρετανικού Τύπου, ο τρόπος απόκτησης, η διαχείριση και κυρίως η χρηματοδότηση αυτής της βασιλικής έπαυλης του 18ου αιώνα κρύβουν πολλά μυστικά, τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ακόμα και σκανδαλώδη.

Η πιο πρόσφατη πτυχή αυτής της σκοτεινής οικονομικής διαχείρισης βρίσκεται ακόμα και σήμερα υπό διερεύνηση, με μια έρευνα της μητροπολιτικής βρετανικής αστυνομίας να έχει διαταχθεί πριν από δύο μήνες, τον Φεβρουάριο του 2022. Την υπόθεση ασφαλώς γνωρίζει και το επιτελείο του Μαξίμου. Ακόμα κι αν το πρωθυπουργικό περιβάλλον δεν διαβάζει τις βρετανικές εφημερίδες και δεν παρακολουθεί τα ρεπορτάζ του BBC, είναι κάπως δύσκολο να υποστηρίξει κανείς ότι δεν γνωρίζει τα τηλεγραφήματα του επίσημου ελληνικού πρακτορείου ειδήσεων.

Είναι πράγματι το ΑΠΕ-ΜΠΕ που κατέγραψε την είδηση αυτή σε τηλεγράφημα με τίτλο “Βρετανία: Ερευνα της Σκότλαντ Γιαρντ για το σκάνδαλο στο Ιδρυμα του πρίγκιπα Καρόλου” (16.2.2022). Το τηλεγράφημα αναφέρει: “Την έναρξη έρευνας για τις υποψίες ότι δωρεές προς το ίδρυμα του πρίγκιπα Καρόλου είχαν ως αντάλλαγμα την απόδοση τιμητικών τίτλων και σε μία περίπτωση τη διευκόλυνση της απόκτησης της βρετανικής υπηκοότητας σε Σαουδάραβα επιχειρηματία, ανακοίνωσε η Σκότλαντ Γιαρντ”».

Οπως γράφει η χθεσινή ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού, «το Μνημόνιο προβλέπει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών σε πολιτιστικές, τουριστικές, εκπαιδευτικές και ακαδημαϊκές ερευνητικές δραστηριότητες σε ένα ευρύ φάσμα αντικειμένων και επιστημονικών πεδίων. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη δυνατότητα απασχόλησης στην καλλιέργεια δεξιοτήτων και στη χάραξη δρόμων που οδηγούν σε βιώσιμες πρακτικές.

Αυτό περιλαμβάνει –χωρίς να περιορίζεται– τους τομείς των οικοδομικών τεχνών, της υφαντουργίας, των τροφίμων και της γεωργίας/κτηνοτροφίας, της φιλοξενίας, της μάθησης με βάση τη φύση, της υγείας και της ευεξίας. Επιδίωξη είναι να προωθηθούν τα οφέλη της διεπιστημονικής και βασισμένης στην πράξη εκπαίδευσης που συνδέεται ισχυρά με την επίτευξη αποτελεσμάτων στους τομείς της παραγωγής και της απασχόλησης. Η αρχική διάρκεια του Μνημονίου Συνεργασίας είναι πενταετής». Το μνημόνιο, δηλαδή, μπορεί και να παραταθεί; Αραγε γιατί η κυβέρνηση, η κ. Μενδώνη και οι συνεργάτες της δεν αναζητούν για την επίτευξη των σκοπών συνεργασίες με Πανεπιστήμια και Οργανισμούς στην Ελλάδα;

Πριν από μερικές ημέρες, πάντως, το υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε ότι προχωρά και η αποκατάσταση των κήπων του Τατοΐου. «Κεντρική ιδέα της μελέτης, επί της οποίας γνωμοδότησε ομοφώνως θετικά το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, είναι η αποκατάσταση των Κήπων με βάση τις αρχικές χαράξεις τους, αλλά και τις σύγχρονες αρχές πυροπροστασίας και βιωσιμότητας», ανέφερε η σχετική ανακοίνωση.

Η περιοχή επέμβασης της μελέτης περιλαμβάνει έκταση 34 στρεμμάτων και περιμέτρου 762 μέτρων. Η μελέτη εκπονήθηκε από την αρχιτέκτονα τοπίου Ελλη Παγκάλου (την ίδια που μαζί με την Ανδρονίκη Ξύστρα εκπόνησαν εν όψει του Μεγάλου Περιπάτου τη μελέτη της «Διαπλάτυνσης των πεζοδρομίων της οδού Πανεπιστημίου») και είναι άλλη μια χορηγία ιδιωτών προς το υπουργείο Πολιτισμού της ΑΙΓΕΑΣ ΑΜΚΕ, η οποία συστάθηκε το 2015 από τον Αθανάσιο και τη Μαρίνα Μαρτίνου. Το έργο θα χρηματοδοτηθεί με 3.000.000 ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.