«Βάφτισαν» το τελεφερίκ αναβατόριο και το ανεβάζουν στη Μονεμβασιά

Θετικά γνωμοδότησε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο χθες για τις οριστικές μελέτες του έργου που ενέταξε τη Μονεμβασία στον κατάλογο της Europa Nostra με τα εφτά πιο απειλούμενα μνημεία και τοποθεσίες πολιτιστικής κληρονομιάς για το 2025. Τα μέλη γνωμοδότησαν ομόφωνα για την εγκατάσταση του τελεφερίκ, παρότι η λέξη απαλείφθηκε και αντικαταστάθηκε με εκείνη του αναβατόριου προκαλώντας εύλογη σύγχυση. Η κατασκευή έχει στόχο να συνδέσει την κάτω πόλη της Μονεμβασιάς με την άνω και να διευκολύνει την πρόσβαση σε άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ).

Μέχρι σήμερα ωστόσο έχει προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις από μέλη της τοπικής κοινωνίας, επιστημονικούς και πολιτιστικούς φορείς, διακεκριμένους επιστήμονες καθώς θεωρούν ότι θα κακοποιήσει βάναυσα το μνημειακό σύνολο, ενώ ο λόγος της προσβασιμότητας είναι προσχηματικές καθώς προτεραιότητα είναι τα κερδοσκοπικά ενδιαφέροντα και η αύξηση του τουρισμού. Το έργο αρχικά αφορούσε την προσβασιμότητα σε άτομα με αναπηρία, ωστόσο προβλέπει την πρόσβαση σε εμποδιζόμενα άτομα (ηλικιωμένους, υπέρβαρους, εγκύους κ.ο.κ.), ποσοστό που αγγίζει το 55 με 60% των επισκεπτών όπως ειπώθηκε κατά τη συνεδρίαση.

Σταθμοί

Η έγκριση που δόθηκε χθες αφορά την αρχιτεκτονική μελέτη για τα κτίρια των δύο σταθμών και έναν πυλώνα, τη στατική - αντισεισμική, τη γεωτεχνική για τη στερέωση των πρανών, τη μηχανολογική και την υδραυλική πέριξ του σταθμού άφιξης. Η αρχιτεκτονική μελέτη απασχόλησε ιδιαίτερα και παρουσιάστηκε από τα μέλη της τεχνικής εταιρείας ΚΟΝΤΟΣ ΑΕΤΕ. Αφορά τους δύο σταθμούς, εκείνον που θα βρίσκεται στην κάτω πόλη, 150 μέτρα από την πύλη εισόδου και θα περιλαμβάνει έναν μικρό χώρο αναμονής, ελέγχου εισιτηρίων, χώρους υγιεινής. Η κατασκευή θα είναι από πέτρα, ενώ ο άνω σταθμός, που θα είναι κατά πολύ μεγαλύτερος καθώς «επηρεάστηκε από τις διαστάσεις των καμπίνων» του τελεφερίκ, θα έχει μεταλλική οροφή, η οποία θα στηρίζεται σε δύο πέτρινους τοίχους, και το μπροστινό μέρος θα είναι ανοιχτό επιτρέποντας την οπτική πρόσβαση στη θάλασσα. Οπως ειπώθηκε, τα δύο κτίσματα και ο πυλώνας των 6 μέτρων δεν θα είναι ορατά από την Πύλη της Μονεμβασιάς παρά μόνο από τη θάλασσα και τον αέρα... Κάτι που φαντάζει αδύνατον.

Το τελεφερίκ θα έχει δύο καμπίνες χωρητικότητας 15 ατόμων έκαστη (δέκα καθήμενους και πέντε όρθιους) ή δύο αμαξίδια για ΑμεΑ μαζί με τους συνοδούς τους και ένα φορείο, ενώ τα 120 μέτρα της απόστασης θα τα διανύει σε ένα λεπτό περίπου.

Στη συνεδρίαση του ΚΑΣ αρχικά διαβάστηκαν στα μέλη του τρεις επιστολές. Τις έστειλαν η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος (ΕΛΛΕΤ), η οποία προτείνει να αντικατασταθεί το τελεφερίκ με μέσο πιο ήπιας μορφής όπως το αναβατόριο, ο Σύλλογος Φίλων Μονεμβάσιας, που έχει εκφράσει ενστάσεις από την πρώτη στιγμή καθώς εκτιμά ότι «θα αλλάξει τη φυσιογνωμία του αρχαιολογικού χώρου, θα αλλοιώσει το φυσικό τοπίο και στοχεύει αποκλειστικά στην τουριστική εκμετάλλευση» και ζήτησε την αναβολή του θέματος, και, τέλος, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων που στο υπόμνημά του ανέφερε ότι ο χρόνος ολοκλήρωσης του έργου (έως το τέλος του 2025) είναι ελάχιστος. «Είναι προφανές ότι η εγκατάσταση τελεφερίκ σε ένα μνημείο όπως αυτό της Μονεμβασίας, με την εποπτεία που απαιτεί, δεν μπορεί να ολοκληρωθεί σε τόσο σύντομο χρόνο. Είτε το έργο θα εκτελεστεί πρόχειρα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μνημείο και την ασφάλεια όσων θα χρησιμοποιούν το αναβατόριο, είτε το έργο θα μείνει ημιτελές μέχρι τη λήξη του ΤΑΑ, με κίνδυνο η χώρα να χρειαστεί να επιστρέψει τα χρήματα. Η πραγματική λύση είναι να απενταχθεί το υποέργο του τελεφερίκ και να προχωρήσει το ΥΠΠΟ, μαζί με τους πολίτες, τους επιστήμονες και τους φορείς των ΑμεΑ σε διάλογο για τη βέλτιστη λύση της προσβασιμότητας χωρίς τη φθορά του μνημείου».

Παράσταση έκαναν στο ΚΑΣ η πρόεδρος του Συλλόγου Φίλοι Μονεμβασιάς, η αρχιτέκτονας Νίκη Βαΐτσου, ενώ τις απόψεις του κατέθεσε διαδικτυακά ο αρχαιολόγος Αντώνης Κοτσώνας, αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, ο οποίος επισήμανε ότι «οι μελέτες δεν ήρθαν στην ώρα τους και έφτασαν αργά και στις υπηρεσίες του ΥΠΠΟ. Για τις μελέτες του «Πάρνωνα» έχουν εκφραστεί ενστάσεις και από τις δημοτικές παρατάξεις της αντιπολίτευσης. Δεν είναι ενδεικτική η εικόνα ότι όλοι στον τόπο συμφωνούν με το έργο» και επανέλαβε για ακόμα μία φορά πως μέχρι σήμερα δεν υπήρχε η δυνατότητα πρόσβασης στις μελέτες που, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες μας, κατατέθηκαν τελευταία στιγμή.

Το έργο δρομολογείται από το υπουργείο Πολιτισμού, τον Δήμο Μονεμβασίας και την Περιφέρεια Πελοποννήσου, έχει προϋπολογισμό 6.800.360 ευρώ, που θα καλυφθεί με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, και χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης το τέλος του 2025.

Από την πλευρά του ΥΠΠΟ εισήγηση έκαναν ο Θ. Βλαχούλης, προϊστάμενος της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων - Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, και η Ι. Παπαγεωργίου, αναπληρώτρια προϊσταμένη της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων.