«Έφυγε» ο συγγραφέας Γκύντερ Γκρας

Σε ηλικία 87 ετών «έφυγε» από τη ζωή ο Γκύντερ Γκρας, ένας από τους σημαντικότερους Γερμανούς συγγραφείς και πασίγνωστος για τις μαχητικές, αριστερές θέσεις του. Ίσως ο γνωστότερος στο εξωτερικό Γερμανός λογοτέχνης των τελευταίων δεκαετιών.

Είχε βραβευθεί με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1999, ενώ για πολλούς ήταν η φωνή της μεταπολεμικής γενιάς της Γερμανίας, που έφερε το βάρος της ενοχής των προγόνων της για τις ακρότητες των Ναζί στην Ευρώπη». 

Αφότου εκδόθηκε, το 1959, το «Τενεκεδένιο ταμπούρλο», το μυθιστόρημα που έγινε παγκόσμια επιτυχία και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Φόλκερ Σλέντορφ, αποσπώντας το Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες και το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, ο Γκρας, ο μανιώδης καπνιστής πίπας με το παχύ μουστάκι, δεν σταμάτησε ποτέ να φέρνει τη χώρα του σε αντιπαράθεση με το ναζιστικό παρελθόν της.

«Με ένα και μόνο βιβλίο γέννησε τη μεταπολεμική γερμανική λογοτεχνία», είχε γράψει το γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel». Χωρίς τις αδιάκοπες παρεμβάσεις του Γκρας «η Γερμανία θα ήταν μια άλλη Γερμανία» μολονότι ο στοχαστής αυτός «κάποιες φορές μας χτυπούσε στα νεύρα», πρόσθεσε το περιοδικό.

Μεταξύ των γνωστότερων έργων του, γραμμένων σε μια πλούσια και μολαταύτα σαφή γλώσσα, γεμάτη με φαντασία και ειρωνία, ήταν «Η γάτα και το ποντίκι», τα «Σκυλίσια χρόνια», «Ο Μπουτ, το ψάρι», η «Συνάντηση στη Βεστφαλία», ο «Αιώνας μου» και άλλα.

Ο Γκύντερ Γκρας γεννήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 1927 στο Ντάντσιχ, το σημερινό Γκντανσκ της Πολωνίας. Ο πατέρας του ήταν Γερμανός και η μητέρα του προερχόταν από μια σλαβική μειονότητα της Πρωσίας. Έζησε την "υποδειγματική γερμανική νεότητα" της γενιάς του και σε ηλικία 11 ετών εντάχθηκε στη χιτλερική νεολαία. Το 1944 έγινε μέλος των Βάφεν Ες-Ες και πολέμησε μέχρι που αιχμαλωτίστηκε, προς το τέλος του πολέμου, από τους Αμερικανούς. Απελευθερώθηκε το 1946.

Η ζωή του τα επόμενα χρόνια ήταν μποέμικη, παρακολούθησε μαθήματα πλαστικών τεχνών, γλυπτικής και ζωγραφικής και έκανε τις πρώτες του απόπειρες να γράψει ποίηση. Τη δεκαετία του 1950 αποφάσισε να γίνει συγγραφέας ενώ αργότερα τάχθηκε στο πλευρό των αντιφασιστών συγγραφέων της «Ομάδας 47» και του Σοσιαλδημοκράτη πολιτικού Βίλι Μπραντ.

Τα τελευταία χρόνια είχε ταχθεί ανοιχτά υπέρ του «κοκκινοπράσινου» συνασπισμού μεταξύ των Σοσιαλδημοκρατών του καγκελαρίου Γκέρχαρντ Σρέντερ με τους Πράσινους, ενώ είχε επικρίνει σφοδρά και τη «σταυροφορία» τους προέδρου των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους στο Ιράκ.

Το 2006 ο Γκρας παραδέχτηκε ότι στα νιάτα του ήταν μέλος των Βάφεν Ες Ες, των ειδικών δυνάμεων του χιτλερικού καθεστώτος, μια αποκάλυψη που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από πολιτικούς και ιστορικούς στη Γερμανία. Έξι χρόνια αργότερα προκάλεσε σάλο όταν δημοσίευσε ένα ποίημα που επέκρινε το Ισραήλ και το κατηγορούσε ότι «απειλούσε την παγκόσμια ειρήνη». Οι ισραηλινές αρχές αντέδρασαν χαρακτηρίζοντάς τον "ανεπιθύμητο πρόσωπο" στη χώρα.

Την ίδια χρονιά, το 2012, ο Γκρας έγραψε άλλο ένα ποίημα που επέκρινε την ευρωπαϊκή πολιτική για τη στάση της απέναντι στην Ελλάδα. Στο «Όνειδος της Ευρώπης» κατηγορούσε τους Ευρωπαίους γιατί καταδίκαζαν στη φτώχεια την Ελλάδα, τη «χώρα που συνέλαβε την ιδέα» της Ευρώπης. Στην χώρα μας έχουν κυκλοφορήσει τα περισσότερα βιβλία του. 

Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Γερμανίας, στην καθιερωμένη ενημέρωση των δημοσιογράφων, σημείωσε ότι το Βερολίνο θλίβεται βαθύτατα από την ανακοίνωση αυτής της «τραγικής είδησης».

Στον λογαριασμό του στο Twitter ο Βρετανός συγγραφέας Σαλμάν Ρούσντι αποχαιρέτισε τον «πραγματικό γίγαντα, πηγή έμπνευσης και φίλο» του. «Το ταμπούρλο παίζει για σένα, μικρέ Όσκαρ», έγραψε, παραπέμποντας στον ήρωα του «Τενεκεδένιου ταμπούρλου».

Ο συγγραφέας είχε αποκτήσει τέσσερα παιδιά και ζούσε μόνιμα στο Λύμπεκ, στη βόρεια Γερμανία.