Υπάρχουν ουσιαστικές διαφοροποιήσεις στα βιβλία μου

Δέκα ερωτήσεις, περισσότερο αφορμές και σπινθήρες για μια συνομιλία, ανάμεσα σ’ έναν επίμονο αναγνώστη κι ένα πρόσωπο της γραφής. Σήμερα η Βάσια Τζανακάρη απέναντι σ’ ένα ερωτηματολόγιο που επιχειρεί να ψηλαφίσει, εντός κι εκτός αφηγηματικής επιφάνειας, διαθέσεις, εμμονές, αναγωγές.

● Γράφετε συνεχώς το ίδιο βιβλίο ή στο έργο σας εντοπίζετε τομές και ασυνέχειες;

Παρ’ όλο που υπάρχουν θέματα που με απασχολούν σταθερά -ο θάνατος, ο τόπος, οι συμπτώσεις, ο έρωτας-, νομίζω πως υπάρχουν ουσιαστικές διαφοροποιήσεις στα βιβλία μου. Ελπίζω βέβαια οι αναγνώστες να αναγνωρίζουν σε όλα τις λογοτεχνικές εμμονές και το ύφος μου.

● Εκτός από τη λογοτεχνία, τι άλλο καθορίζει και φωτίζει το έργο σας;


Η μουσική -το ευρύτερο φάσμα της ροκ- και η περιπλάνηση στις πόλεις και στη φύση.

● Υπάρχει κάποιο βιβλίο που βιαστήκατε να το παραδώσετε στον εκδότη σας και κάποιο άλλο που το απωθείτε, το «φοβάστε» μέχρι σήμερα; 



Ούτε βιάζομαι, αλλά ούτε διστάζω, δίνω σε κάθε βιβλίο τον χρόνο που χρειάζεται.


● Τρεις τίτλοι βιβλίων που σας σφράγισαν στο πέρασμα του χρόνου εντός και εκτός κειμένου…

Ενας θάνατος στην οικογένεια του Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ, Αποσπάσματα του ερωτικού λόγου του Ρολάν Μπαρτ, Σάββατο βράδυ στην άκρη της πόλης της Σώτης Τριανταφύλλου.

● Υπάρχουν αρνητικές κριτικές που σας βοήθησαν και θετικές που υπομειδιάσατε;



Είμαι πάντοτε διατεθειμένη να ακούσω τις ενστάσεις, τις λαμβάνω υπόψη, άλλοτε μου είναι χρήσιμες, άλλοτε δεν με αφορούν καθόλου. Τις θετικές κριτικές τις δέχομαι με χαρά. Οι εμπαθείς κριτικές με ενοχλούν, ωστόσο έχει τύχει να γελάσω διαβάζοντας κάποια τέτοια γιατί η προσπάθεια αποδόμησης του βιβλίου γινόταν με τόσο μένος και επί του προσωπικού που ήταν αδύνατον να την πάρω σοβαρά.

● Υπάρχει κάποιος παλαιότερος και κάποιος νεότερος Ελληνας συγγραφέας που σας έλκει η γραφή του; 


Ο Ε. Χ. Γονατάς και ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος.

● Σήμερα, υπάρχουν λογοτεχνικές συντροφιές που διαμορφώνουν το πνευματικό κλίμα της εποχής;

Οι πεζογράφοι είμαστε λίγο «νησάκια». Η απομόνωση επιβάλλεται λόγω του χρόνου που χρειάζεται όταν γράφεις ένα μεγαλύτερο έργο αλλά και του γενικότερου φόρτου εργασίας, καθώς οι περισσότεροι βιοποριζόμαστε από άλλα επαγγέλματα. Διατηρώ επαφές με ανθρώπους τους οποίους εκτιμώ για το ήθος και τη γραφή τους, τους θεωρώ φίλους κι ας μη βλεπόμαστε συχνά. Στην ποίηση έχω την αίσθηση ότι είναι πιο «συντροφικά» τα πράγματα, αλλά δεν έχω ξεκάθαρη εικόνα, μπορεί να κάνω λάθος.

● Για ποιο λόγο η παρουσία της ελληνικής λογοτεχνίας εκτός συνόρων είναι τόσο νωθρή και αποσπασματική;

Γιατί δεν υπάρχει ουσιαστικά κρατική πολιτική για το βιβλίο. Τα ελληνικά είναι μια μειονοτική γλώσσα και η λογοτεχνία που γράφεται σε μια τέτοια γλώσσα χρειάζεται στήριξη από την πολιτεία για να περάσει τα σύνορα, με τη μορφή επιχορηγήσεων μεταφράσεων, προώθησης και ούτω καθεξής. Είναι πολύ κρίμα να μεταφράζονται στα ελληνικά ένα σωρό μέτρια βιβλία επειδή τυχαίνει να είναι γραμμένα στα «κυρίαρχα» αγγλικά, ενώ τόσοι καλοί Ελληνες συγγραφείς να είναι καταδικασμένοι σ’ αυτή την εσωστρέφεια.

● Η πολιτική συγκυρία, εντός και εκτός της χώρας, αλλά και η γλώσσα και ο τρόπος της ενημέρωσης αγγίζουν το συγγραφικό εργαστήρι σας;

Η γλώσσα της ενημέρωσης μάλλον είναι πλέον καλό να αποφεύγεται, μπορεί να σε κάνει να ξεχάσεις κι αυτά που ξέρεις –κλισέ, αγγλισμοί, άρθρα μεταφρασμένα από AI χωρίς ίχνος επιμέλειας. Το πολιτικό υπάρχει πάντα στο βάθος του εργαστηρίου, άλλοτε μπορεί να το χρησιμοποιήσω, άλλοτε να μείνει στα ράφια, ανάλογα με το τι υπαγορεύει η αφήγηση κάθε φορά.

● Σας απασχολεί αν μετά θάνατον θα σας θυμούνται μέσα από το έργο σας;

Οχι, δεν με απασχολεί. Με ενδιαφέρει να αγγίζω τους αναγνώστες στο τώρα. Γενικά με ενδιαφέρει μόνο το τώρα, μόνο αυτό έχουμε. Αν πάντως κάποιος με θυμάται μετά τον θάνατό μου, σε περίπτωση που είναι κοντινός θα ήθελα να θυμάται την αγάπη που πήρε από μένα κι αν είναι πιο μακρινός ίσως να με μνημονεύει ως «ωραία τύπισσα» –θα μ’ άρεσε!