Ερώτηση-ταμπού

Κι από δουλειά, πώς πάτε; Με τι ασχολείστε αυτή την εποχή;

Καλά το λένε πως όταν κάνεις μια ερώτηση, πρέπει να είσαι προετοιμασμένος και για την απάντηση. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν ήμουνα καθόλου.

Μόλις είχα πέσει τυχαία πάνω σ’ ένα γνωστό μου νεαρό ζευγάρι, σ’ ένα καφέ σιμά στην ακροθαλασσιά, απ’ αυτά τα γαλήνια με τη σιγανή μουσική όπου μπορείς να κάνεις μια συζήτηση σαν άνθρωπος δίχως να πονοκεφαλιάζεις απ’ τη βαβούρα των ηχείων και την οχλοβοή.

Τους είδα να μπαίνουνε ενόσω περίμενα στο μπαρ να παραλάβω έναν καφέ για τον δρόμο. Μετά τη χαιρετούρα και τα τυπικά, «πώς από 'δω; Ολα καλά;», μηχανικά εκστόμισα τη φράση.

Μου 'χει μείνει το χούι από τους πρωτινούς καιρούς, που άφοβα ρωτούσες τον συνομιλητή σου με τι καταπιάνεται επαγγελματικά δίχως να ανησυχείς ότι θα τον φέρεις σε δύσκολη θέση ή πως ξεκινάς δυσάρεστη συζήτηση.

Δεν ήταν κάποτε ερώτηση-ταμπού, μάλιστα προσφερόταν για να σπάσει ο πάγος και να ανταλλάξεις μια κουβέντα μ’ έναν άνθρωπο.

Αμέσως ζωγραφίστηκε ένα αδιόρατα πικρό υπομειδίαμα στα χείλη και των δύο, παρ' όλη την προσπάθειά τους να το γλυκάνουν.

«Εγώ δουλεύω κάποιες ώρες στο λογιστήριο ενός τουριστικού γραφείου εδώ και λίγες εβδομάδες», μου απάντησε ο νεαρός άντρας· «καλά είναι προς το παρόν», έσπευσε να συμπληρώσει για να καθησυχάσει τις ενδεχόμενες ανησυχίες που υπέθεσε ότι θα μου δημιουργούνταν.

«Κι εγώ ήμουν γραμματέας σε ένα φροντιστήριο με βάουτσερ και τώρα είμαι σ’ ένα πολυκατάστημα, στο ταμείο, με τετράωρη απασχόληση», μου χαμογέλασε η κοπέλα.

Αυτός, απόφοιτος αξιόλογου οικονομικού τμήματος σε καλό πανεπιστήμιο και με μεταπτυχιακές σπουδές, κι εκείνη πτυχιούχος νηπιαγωγός, επίσης από πανεπιστημιακό τμήμα. «Προσπαθώ να βρω δουλειά σε παιδικό σταθμό, αλλά παντού ζητάνε προϋπηρεσία», σχεδόν μηχανικά μονολόγησε.

Και σαν απάντησαν, με κοίταξαν κι οι δυο στα μάτια, λες και περίμεναν με αγωνία ένα δικό μου σχόλιο σ’ αυτά που μόλις άκουσα.

Και με πλημμύρισε μια έντονη αμηχανία· είχα και άλλοτε βιώσει τέτοιες στιγμές αμηχανίας, όπως όταν συνάντησα κάποτε έναν ανεπιθύμητο γνωστό μου στο καράβι για την Κρήτη και ήθελα με τρόπο να αποφύγω την ολονύχτια συναναστροφή του ή όταν μπούκαρα με ορμή σε μια κατειλημμένη τουαλέτα, αλλά σ’ αυτές τις περιστάσεις πάντα κάτι κατάφερνα να ψελλίσω.

Τώρα, αντίθετα, απέμενα άλαλος να τους κοιτάζω, με τα χέρια μου να κρέμονται σαν ξύλα δίχως να ξέρω τι να τα κάνω. Το αισιόδοξο «πάλι καλά, ρε παιδιά, που έχετε κι οι δυο δουλειά σε τέτοιες εποχές», που ανέβηκε στα χείλη μου, μου φάνηκε μίζερο και υποκριτικό και το ξεροκατάπια.

Το παρηγορητικό «δεν βαριέσαι, είναι κι αυτό μια αρχή, την υγειά μας να 'χουμε κι όλα θα γίνουνε», κοινότοπο και ψεύτικο και το απέρριψα εν τη γενέσει. Το ελπιδοφόρο «νέοι είστε, έχετε το μέλλον μπροστά σας», φτηνός και παρωχημένος πολιτικαντισμός.

«Είναι παράξενα τα πράγματα για όλους, καλή δύναμη, παιδιά» κατάφερα εντέλει να εκστομίσω, καθόλου ευχαριστημένος από τον εαυτό μου. Ευτυχώς, εκείνη την ώρα μας έβγαλε και τους τρεις απ’ την αμηχανία η σερβιτόρα, που εμφανίστηκε σαν από μηχανής θεά, με τον καφέ μου -της μηχανής κι αυτός- ανά χείρας. «Ποιος ξέρει από ποιο πανεπιστήμιο θα αποφοίτησες κι εσύ», αναρωτήθηκα, κοιτάζοντάς την σχεδόν ευγνώμων.

Πλήρωσα, αποχαιρέτησα και βγήκα στον δρόμο προβληματισμένος. Και σκέφτηκα πως απ’ το να αποφεύγονται στρουθοκαμηλικά τέτοιες ερωτήσεις-ταμπού, που ενδεχομένως να μας δυσκολεύουν όλους, είναι προτιμότερο να τίθενται επίμονα κι αποφασιστικά, μέχρι να βρούμε ως κοινωνία μια πειστική απάντηση.

Γιατί μια έντονη στιγμή αμηχανίας και προβληματισμού σε μια ουσιαστική -έστω και σύντομη- συζήτηση είναι πολύ πιο επωφελής και φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά απ’ ό,τι τα χαζά χαμόγελα ενός επιπόλαιου θέματος.