Είναι ζαβό το ριζικό;

Θέλεις να πεις δυο λόγια συμπονετικά στον άνθρωπο που έχασε το σπίτι, την οικογένεια ή έναν φίλο, τα ζώα του, την περιουσία του, στη Θράκη και στην Εύβοια και στην Πάρνηθα από τη φωτιά, στον Βόλο, τη Λάρισα, την Καρδίτσα από το νερό, και δεν μπορείς. Πώς να του δώσεις κουράγιο; Πώς να σου βγουν τα λόγια; Τι είναι αυτό που θα μπορέσει να πάρει από την πλάτη του λίγο από το βάρος που κουβαλάει;

Εχουμε ζήσει την τελευταία δεκαετία μια σειρά από καταστροφές και κρίσεις. Αν προσπαθήσουμε να θυμηθούμε τι κάναμε τον Σεπτέμβριο του 2015, του 2016, του 2017, του 2018, του 2019, του 2020, του 2021 και του 2022, αν ψάξουμε λίγο να δούμε τι έγραφαν τότε οι εφημερίδες και τα άλλα ΜΜΕ, μόνο απογοήτευση μπορεί να μας πιάσει, ακόμη και απελπισία. Μνημόνια, σεισμοί, φωτιές, πλημμύρες, καταστροφές, ναυάγια, μια πανδημία, ένας πόλεμος, τις συνέπειες του οποίου ποιος ξέρει μέχρι πότε θα υποφέρουμε. Και τόσα άλλα.

Η χώρα κουβαλάει ένα βαθύ συλλογικό τραύμα. Το βλέπεις στα μάτια των ανθρώπων, στον τρόπο που οδηγούν στον δρόμο, στην ομιλία, στη συμπεριφορά τους. Επιθετικότητα, αγριότητα, σκληρότητα. Θύματα; Οποιος βρεθεί στον δρόμο τους: φτωχός, άρρωστος, ανάπηρος, πρόσφυγας, μετανάστης, γυναίκα, ΛΟΑΤΚΙ, αλλόθρησκος, αλλόφυλος, οπαδός διαφορετικής ομάδας, γείτονας, συμμαθητής, περαστικός στον δρόμο.

Πότε και γιατί εξαγριωθήκαμε και εξαχρειωθήκαμε; Και γιατί στρέφουμε το όπλο στον διπλανό; Το όποιο όπλο: τη γλώσσα, το σώμα, το πιστόλι, το μαχαίρι. Πού πήγε η ανθρωπιά μας;

Την ίδια ώρα που κάποιοι συγκεντρώνουν ρούχα, τρόφιμα, φάρμακα για τους πληγέντες των φυσικών καταστροφών, πρόσφυγες και ορφανούς μέσα στη χώρα τους, άλλοι πνίγουν έναν άνθρωπο στη θάλασσα και άλλοι κυνηγούν τον ξένο, τον κατατρεγμένο, τον ικέτη. Πώς γίναμε έτσι; Πώς καταντήσαμε;

Οι συνέπειες των φυσικών καταστροφών αυτού (και των προηγούμενων) του καλοκαιριού είναι μπροστά μας, δεν τις έχουμε δει ακόμη. Στη φύση, την κοινωνία, την οικονομία, στην υγεία των ανθρώπων. Και δεν είναι μόνο η απειλή από ασθένειες του σώματος, που με τα φάρμακα και τη φροντίδα θεραπεύονται. Είναι οι αρρώστιες της ψυχής και του μυαλού.

Ο ξεκληρισμένος άνθρωπος, αυτός που πότισε με ιδρώτα τη γη του για να φτιάξει ένα νοικοκυριό, ένα σπίτι, λίγα ζώα, μια καλλιέργεια, και μετά τα βλέπει σε λίγα λεπτά να χάνονται μέσα στις φλόγες ή μέσα στη λάσπη, έχει αγώνα διπλό να κάνει. Ποιος θα τον στηρίξει; Αρκούν τα ψίχουλα των αποζημιώσεων για να πληρώσουν τους κόπους μιας ζωής; Για να απαλύνουν τον πόνο της μνήμης όσων άδικα χάθηκαν; Για να του επιτρέψουν να κοιμηθεί τη νύχτα χωρίς εφιάλτες;

Ο πόνος αυτός πώς θα απαλύνει; Κι αν γίνει νέα οργή; Κατά δικαίων και αδίκων; Αυτή η οργή πώς θα κατευναστεί; Γιατί κάποια στιγμή ο πολίτης θα αναρωτηθεί: Πού πάνε οι φόροι που πληρώνουμε για να έχουμε υγεία, παιδεία, υποδομές; Είχα πνιγεί/καεί/καταστραφεί ξανά; Τι έγινε για να προληφθεί αυτή η νέα πληγή;

Κι ίσως ρωτήσει -κι ας ξέρει ότι δεν θα πάρει απάντηση: Πότε οι αρμόδιοι θα αναλάβουν την ευθύνη για όσα δεν έκαναν; Για τα έργα που πληρώθηκαν και δεν κατασκευάστηκαν. Για τα ψέματα που είπαν πριν του πάρουν την ψήφο και μετά τον ξέχασαν.

Κάποια στιγμή ο πολίτης θα ανοίξει τα μάτια και τον νου, θα σηκωθεί από την υπόγεια την ταβέρνα και θα καταλάβει πως ούτε το ζαβό το ριζικό του φταίει, ούτε ο θεός που τον μισεί, πιθανώς ούτε το κακό του κεφάλι. Και τότε θα ζητήσει εξηγήσεις από εκεί που πρέπει. Ισως να ήρθε τώρα η ώρα.