Στην ερώτηση του τίτλου η απάντησή μου είναι σαφής και αποκαλυπτική. Μόνο εάν αλλάξουμε στάση απέναντι σ’ αυτό το φυσικό πράγμα το οποίο οι καπιταλιστικές συνθήκες της ζωής μας μετέτρεψαν σε αντικείμενο εκμετάλλευσης.
Εάν προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέρα, μπορούμε πράγματι να σώσουμε τα δάση μας, εάν αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίον σκεπτόμαστε και τη μορφή ζωής, στην οποία ζούμε.
Γίνεται γενικώς παραδεκτό ότι στο υφιστάμενο πραγματολογικό πλαίσιο, το οποίο ορίζεται ως καπιταλισμός, στο επίπεδο της οικονομίας και ως διαχειριστική πολιτική στη σφαίρα του πολιτικού, όσα μέτρα και να επινοούνται και όσες τεχνοκρατικές μέθοδοι (όπως π.χ. ενίσχυση της πυροσβεστικής υπηρεσίας εν γένει) εφαρμοστούν, όλα αποδεικνύονται αναποτελεσματικά.
Στον καπιταλιστικό τρόπο ζωής, όσα δάση καίγονται μετατρέπονται σε οικιστικές ζώνες. Το κλασικό παράδειγμα (διδάσκεται στα Πανεπιστήμια) αποτελεί η περίπτωση της δασικής περιοχής στην Αττική που ονομάζεται «Βούλα». Αυτή η έκταση που καλύπτει έδαφος χιλιομέτρων παραχωρήθηκε από την κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου πριν από έναν αιώνα (τη δεκαετία του 1930) στους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας. Η περιοχή της Βούλας από δασική έκταση μετατράπηκε σε οικισμό και σήμερα (έναν αιώνα μετά) είναι πόλη, αστικό κέντρο με κτίρια και πολυκατοικίες τις οποίες ζηλεύουν η Κυψέλη και το Παγκράτι!
Αλλά ας επανέλθουμε στο αρχικό ερώτημά μας. Οταν λέω ότι τα δάση μας μπορούν να σωθούν, εάν αλλάξουμε τη στάση μας απέναντί τους, τι εννοώ; Από μικρό παιδί μέχρι σήμερα που μεγάλωσα νιώθω και αισθάνομαι έναν φόβο. Τον φόβο που μετατρέπεται σε πραγματικότητα. Τα δάση καίγονται και τα σπίτια μας καταστρέφονται. Πολλές φορές βρέθηκα σε στιγμές απόγνωσης σε σπίτια φίλων και συγγενών στους Θρακομακεδόνες, στον Διόνυσο και αλλού. Ακόμη με πνίγουν οι αναθυμιάσεις. Αλλά προπάντων ο ίδιος πνίγομαι στις συνθήκες ζωής που επιτρέπουν στους συμπολίτες μου να μετατρέπονται σε θηρία ανήμερα για να κερδοσκοπήσουν.
Στη μικροκλίμακα της Ελλάδας η λύση για να σωθούν τα δάση μας είναι να εγκαταλειφθεί το σύστημα ένταξής τους στο καπιταλιστικό κέρδος. Στη μεγάλη κλίμακα της ανθρωπότητας και της οικουμένης η λύση βρίσκεται στην ακόλουθη πολιτική μέθοδο: να εφαρμοστεί η πολιτική της συμφιλίωσης ανθρώπου και φύσης στην περίπτωση των δασών.
Επί δύο αιώνες ισχύει το μοντέλο της κυριαρχίας του ανθρώπου επί της φύσεως για το φυσικό πράγμα που ονομάζεται δάσος. Οταν μιλάω για μία νέα σχέση η οποία θα συμφιλιώνει τον άνθρωπο με τη φύση, εννοώ τελικά να θεσμοθετήσουμε ως μετακαπιταλιστική κοινωνία μία άλλη πολιτική μορφή ζωής. Και ποια θα μπορούσε να είναι αυτή; Τα δάση ως φυσικό πράγμα μπορούν να σωθούν εάν και εφ’ όσον ενταχθούν σ’ ένα νέο συμφιλιωτικό θεσμικό πλαίσιο σε μια νέα μετακαπιταλιστική πολιτική μορφή ζωής.
Οποιος τελικά μελετήσει τη νέα ριζοσπαστική κοινωνική θεωρία του 21ου αιώνα, η οποία δεν είναι άλλη από τη «θεωρία των κοινών» θα αντιληφθεί πώς μπορούν να σωθούν τα δάση μας. Ως φυσικά πράγματα αποκτούν εντελώς νέο θεσμικό καθεστώς. Και όταν θα απεγκλωβιστούν από το θεσμικό καθεστώς του καπιταλισμού, τότε να είμαστε όλοι βέβαιοι ότι δεν θα γίνουν ποτέ αντικείμενο εκμετάλλευσης και επομένως δεν θα καίγονται!
*Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας