Μια έκφραση που οφείλεται σε παρανόηση είναι η «ζει/περνάει ζωή χαρισάμενη». Γεννήθηκε από το πασίγνωστο δοξαστικό της Ανάστασης: «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος», δηλ. χάρισε ζωή σ’ αυτούς που βρίσκονταν στα μνήματα. Ομως οι πιστοί θεώρησαν ότι το «χαρισάμενος» σχετίζεται με τη χαρά κι έτσι έπλασαν το «ζωή χαρισάμενη» με τη σημασία «ζωή γεμάτη χαρά».
Το τροπάριο της Μεγάλης Παρασκευής «Σε, τον αναβαλλόμενον το φως ώσπερ ιμάτιον», που διαρκεί πολύ και ψάλλεται αργά, φάνηκε βαρετό παρά την έξοχη ποίησή του («εσύ που τυλίγεσαι το φως σαν ρούχο») και ονομάστηκε «ο αναβαλλόμενος»· από εκεί προήλθε η έκφραση «του έψαλε τον αναβαλλόμενο», δηλαδή τον επέπληξε αυστηρά και επί πολλή ώρα.
Για κάποιον που έχει μείνει φτωχός, μόνος και αβοήθητος λέμε ότι έμεινε «επί ξύλου κρεμάμενος». Η φράση προέρχεται από τον ύμνο της Μεγάλης Πέμπτης «Επί ξύλου, βλέπουσα, κρεμάμενον, Χριστέ (…) η σε ασπόρως τεκούσα εβόα πικρώς». Ξύλο βέβαια είναι ο σταυρός. Στην εδραίωση της φράσης συνέβαλε και ο πολύ γνωστός ύμνος «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου ο εν ύδασι την γην κρεμάσας».
Από το ευαγγελικό «Αρον άρον, σταύρωσον αυτόν», που φώναζαν οι Ιουδαίοι στον Πιλάτο για τον Ιησού, προέκυψε η έκφραση «άρον άρον» που σημαίνει βιαστικά, χωρίς προετοιμασία ή με τη βία.
Από ιδιόμελο της Μεγάλης Παρασκευής έχει παρθεί η φράση «διά τον φόβον των Ιουδαίων» που τη χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε απλώς να υπαινιχθούμε τον λόγο που μας ανάγκασε να αποφύγουμε κάτι ή να τονίσουμε ότι έχουμε πάρει τα μέτρα μας και για κάποιο όχι πολύ πιθανό ενδεχόμενο. Η φράση και στο Ευαγγέλιο: «ουδείς μέντοι παρρησία ελάλει περί αυτού διά τον φόβον των Ιουδαίων».
Για κάποιον που βασανίζεται από τη γραφειοκρατία λέμε ότι «τον έστειλαν από τον Αννα στον Καϊάφα». Αρχή της είναι η ευαγγελική διήγηση για την απαγωγή του Ιησού προς τον Αννα, ο οποίος μετά τον παρέπεμψε στον γαμπρό του, τον αρχιερέα Καϊάφα («απέστειλεν ουν αυτόν ο Αννας δεδεμένον προς Καϊάφαν τον αρχιερέα»).
Για κάποιον που διαμαρτύρεται εντονότατα λέμε «διέρρηξε τα ιμάτιά του». Κι αυτό από το Ευαγγέλιο (Ματθ., 26.65), όταν ο Καϊάφας «διέρρηξε τα ιμάτια αυτού» ακούγοντας το, υποτίθεται βλάσφημο, «συ είπας» του Ιησού.
Τέλος, η παράκληση του ληστή επάνω στο σταυρό προς τον εσταυρωμένο Ιησού «Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη βασιλεία σου» (Λουκ., 23.42), δηλ. «θυμήσου με Κύριε», που ψάλλεται συχνά στην εκκλησία, έδωσε το επιφώνημα «Μνήσθητί μου κύριε!» που το χρησιμοποιούμε όχι ικετευτικά, αλλά ως αναφώνηση αγανάκτησης, έσχατης απορίας ή κατάπληξης για κάτι παράλογο και εξωφρενικό.
Την επόμενη βδομάδα (εκτάκτως τη Μεγάλη Πέμπτη) θα δούμε τα λεξιλογικά του Πάσχα.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας