Την Κυριακή έχουμε την αποφράδα επέτειο της 21ης Απριλίου, οπότε ταιριάζει να πούμε δυο λόγια για τη σχέση της χούντας με τη γλώσσα.
Οι ίδιοι οι πρωτοδικτάτορες μιλούσαν μια κωμική, καραβανάδικη θα έλεγα, καθαρεύουσα, με πολλές ταυτολογίες και ηχηρές σαπουνόφουσκες, που τις ανθολόγησε ο Βασίλης Βασιλικός στο βιβλίο «Υποθήκες Παπ-Πατ» απ’ όπου σταχυολογώ δυο αποφθέγματα του Στυλιανού Παττακού:
«Η ανέγερσις διοικητηρίων διευκολύνει την καλυτέραν άσκησιν της διοικήσεως».
ή
«Θα αποκαταστήσωμεν την εμπιστοσύνην μεταξύ ημών και υμών, όχι εμού και υμών, ούτε ημών των συνεργατών μου και υμών».
Το γλωσσικό πιστεύω του καθεστώτος εκφράστηκε μέσα από ένα βιβλιαράκι με τίτλο «Εθνική Γλώσσα», που κυκλοφόρησε αρχικά το 1972 ως έκδοση του Αρχηγείου Ενόπλων Δυνάμεων σε μεγάλο τιράζ και διανεμήθηκε ευρέως από τους μηχανισμούς του κράτους· γνώρισε άλλες δύο επαυξημένες εκδόσεις, την τελευταία τον Ιούνιο του 1973.
Συγγραφέας του βιβλίου δεν δηλώνεται, ωστόσο ήταν ευρύτατα διαδεδομένη η φήμη ότι το βιβλίο το έχει γράψει ο Οδυσσέας Αγγελής, ένας από τους πρωτεργάτες της χούντας· λέγεται ότι άλλοι χουντικοί, που θεωρούσαν ψώνιο τον Αγγελή, έλεγαν μεταξύ τους: «Το διάβασες το βιβλίο του ακαδημαϊκού;» (αυτό το παρατσούκλι του είχαν βγάλει).
Οταν διαβάζω την «Εθνική Γλώσσα», μου δημιουργείται η εντύπωση ότι την έχουν γράψει δύο ή περισσότεροι άνθρωποι. Αλλού είναι εμφανές το χοντροκομμένο στρατιωτικό ύφος, αλλού υπάρχουν επιχειρήματα, αλλά και γνώση των εσωτερικών λειτουργιών της Φιλοσοφικής του ΕΚΠΑ. Οπότε, δεν αποκλείεται να είναι προϊόν της συνεργασίας ενός στρατιωτικού με ψώνιο για τη γλώσσα και ενός ευπειθούς νεαρού πανεπιστημιακού, που μοιράζονταν την περιφρόνηση προς τον λαό («επί του γλωσσικού πεδίου, όταν λέγωμεν λαός, δεν εννοούμεν ολόκληρον τον Λαόν, αλλά μόνον τους αγραμμάτους») και την αντίθεση στη γραμματική του Τριανταφυλλίδη.
Η ταύτιση της καθαρεύουσας με το χουντικό καθεστώς ασφαλώς επιτάχυνε την επικράτηση της δημοτικής. Αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση, η κρατική ραδιοτηλεόραση άρχισε να χρησιμοποιεί δημοτική (όχι χωρίς κάποια αστεία επεισόδια, όπως τότε που ανερχόμενη δημοσιογράφος, που αργότερα δίδαξε και σε ΑΕΙ, αποφάνθηκε πως όταν πρόκειται για καθηγητές Γυμνασίου θα λέγονται «οι καθηγητές» ενώ του Πανεπιστημίου, «οι καθηγηταί»!) ενώ το 1976 ο Γ. Ράλλης εισηγήθηκε την καθιέρωση της δημοτικής στην εκπαίδευση.
Σήμερα, το γλωσσικό ζήτημα έχει λυθεί. Μπορεί να έχουμε οξείες αντιπαραθέσεις σε θέματα γλώσσας, όμως και οι δυο πλευρές χρησιμοποιούν στην αντιπαράθεσή τους την ίδια γλωσσική μορφή, την κοινή νεοελληνική, που είναι ουσιαστικά η δημοτική του Τριανταφυλλίδη που τόσο λοιδόρησαν οι χουντικοί συγγραφείς της «Εθνικής Γλώσσας».
Κι έτσι, μια διασκεδαστική εκδήλωση του νόμου της ετερογονίας των σκοπών είναι ότι η χούντα, με τη γλωσσική πολιτική της και με την ταύτιση του δημόσιου λόγου της με την πιο κωμική καθαρεύουσα, έδωσε τη χαριστική βολή σε αυτό τον γλωσσικό τύπο. Ή, αλλιώς, η δικτατορία έκανε κι ένα καλό.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας