Εναν μήνα μετά τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι, 37 κάτοικοι του Δήμου Ραφήνας - Πικερμίου απέστειλαν ομαδική εξώδικη διαμαρτυρία προς τον υπουργό Εθνικής Αμυνας, Πάνο Καμμένο, τον δήμο Ραφήνας - Πικερμίου και την Περιφέρεια Αττικής για τις καταστροφές που συνεχίζονται στο Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας από υπηρεσίες του στρατού, από τα τέλη Ιουλίου μέχρι και σήμερα, στο όνομα της αντιπλημμυρικής προστασίας.
Πρόκειται για παρεμβάσεις που γίνονται κατόπιν αιτήματος του δήμου και με τη σύμφωνη γνώμη της Περιφέρειας, με αφορμή την καταστροφική πυρκαγιά και που, όπως ανακοινώθηκε, αποσκοπούν στην αντιπλημμυρική προστασία των περιοχών που επλήγησαν.
Ωστόσο, οι κάτοικοι υποστηρίζουν ότι οι παρεμβάσεις αυτές είναι περιττές από αντιπλημμυρική άποψη, ότι αυξάνουν τον κίνδυνο πλημμύρας και ότι έχουν οδηγήσει σε μια πρωτοφανή οικολογική καταστροφή.
Οι παρεμβάσεις στο Μεγάλο Ρέμα, που ξεκίνησαν στις 27 Ιουλίου και συνεχίζονται μέχρι σήμερα, πραγματοποιούνται από την υπηρεσία Μηχανικών Μελετών και Κατασκευών (ΜΟΜΚΑ), η οποία υπάγεται στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας, και πραγματοποιούνται κατόπιν αιτήματος του δήμου και με τη σύμφωνη γνώμη της Περιφέρειας.
Οπως αναφέρεται στην ηλεκτρονική σελίδα του ΓΕΕΘΑ, τα έργα αυτά προχωρούν με έκτακτες διαδικασίες και συνιστούν διευθέτηση του ρέματος.
Στο εξώδικό τους, οι κάτοικοι αναφέρουν ότι η παρέμβαση είναι περιττή από αντιπλημμυρική άποψη, αφού ο βασικός κίνδυνος λόγω της πυρκαγιάς είναι όχι τόσο η αυξημένη ποσότητα νερού, αλλά η αυξημένη ποσότητα φερτών υλών που θα δεχθεί το Μεγάλο Ρέμα από τα καμένα ρέματα της λεκάνης του (ρέματα Νταού και Καλλιτεχνούπολης).
Αυτός ο υπαρκτός κίνδυνος, κατά τη διεθνή εμπειρία και νομοθεσία, αντιμετωπίζεται με έργα ορεινής υδρονομίας που συγκρατούν τα φερτά υλικά και γίνονται υπό την επίβλεψη των δασικών υπηρεσιών και όχι με παρεμβάσεις εντός του ρέματος. Αυτά τα έργα γίνονται άμεσα μετά τις πυρκαγιές, αλλά, δυστυχώς, έναν μήνα μετά την πυρκαγιά σε Ραφήνα - Μάτι, τέτοια έργα δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει, επισημαίνουν οι κάτοικοι.
Σημειώνουν δε ότι η έκταση της λεκάνης απορροής, που κάηκε, αποτελεί μόλις το 3,8% της συνολικής λεκάνης του ρέματος (περίπου 5.500 στρέμματα σε σύνολο 145.900 στρεμμάτων, συμπεριλαμβανομένης της εκτροπής του Ποδονίφτη). Και ότι, ακόμα και στην ακραία περίπτωση που, λόγω της πυρκαγιάς, διπλασιαστεί ο συντελεστής απορροής, δεν θα παρουσιαστεί αύξηση της πλημμυρικής παροχής μεγαλύτερη από 2%.
Επιπλέον, η αυξημένη μεταφορά φερτών υλικών από τις καμένες εκτάσεις, που είναι ένας υπαρκτός κίνδυνος, δεν αντιμετωπίζεται με αποψίλωση της κοίτης και των πρανών στην οποία προχωρούν τα μηχανήματα του στρατού, αφού κατ’ αυτό τον τρόπο αυξάνεται, αντί να μειώνεται, ο όγκος των φερτών, καθώς δεν συγκρατούνται πλέον από το ριζικό σύστημα και τη βλάστηση, αυξάνονται η διάβρωση, η αποσταθεροποίηση και οι καταπτώσεις των πρανών.
Επιπλέον, οι παρεμβάσεις από τα μηχανήματα του στρατού έχουν οδηγήσει σε μια πρωτοφανή εικόνα οικολογικής καταστροφής, με πλήρη αποψίλωση της βλάστησης και αναμόχλευση της κοίτης, σε ένα προστατευόμενο ρέμα «Ιδιαίτερου Περιβαλλοντικού Ενδιαφέροντος», το οποίο προστατεύεται από αυστηρή νομοθεσία -ιδιαίτερα της εκβολής του που συμπεριλαμβάνεται στους «Υγροτόπους Αττικής Α’ προτεραιότητας», ως υγρότοπος που φιλοξενεί σπάνια είδη πανίδας, που συγκαταλέγονται στο Κόκκινο Βιβλίο των απειλούμενων ειδών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Σημαντικός υγρότοπος
«Είναι σχετικά προφανές ότι το Μεγάλο Ρέμα της Ραφήνας είναι ένας από τους λίγους και πιθανόν και ο τελευταίος πολύ σημαντικός υγρότοπος της Αττικής και η διακύβευση της λειτουργίας του θα έχει εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες και για εμάς, ως κατοίκους της Ραφήνας, και των παραρεμάτιων περιοχών, αλλά και για όλους τους κατοίκους της Αττικής γενικότερα», επισημαίνουν στο εξώδικό τους οι κάτοικοι.
Και ζητούν, με επιφύλαξη κάθε νόμιμου δικαιώματός τους, να σταματήσει άμεσα η καταστροφική παρέμβαση στο Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας και να ξεκινήσουν άμεσα έργα ορεινής υδρονομίας για τη μείωση του κινδύνου πλημμύρας σε Ραφήνα - Μάτι.
Σε διαφορετική περίπτωση, οι κάτοικοι δηλώνουν ότι, για οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση συνέπεια από την παρέμβαση αυτή, υπεύθυνοι θα θεωρηθούν οι Περιφέρεια - Δήμος - υπουργείο, προς τους οποίους θα στραφεί η αναζήτηση κάθε αστικής, ποινικής ή πειθαρχικής ευθύνης.
Επιπλέον, σε καταγγελία της προς τις αρμόδιες υπηρεσίες, η Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας ζητά την κατά το δυνατόν επανόρθωση της ζημιάς που προκλήθηκε από την παρέμβαση αυτή, με χρήση φυσικών μεθόδων (υδροσπορές, βιολογική μηχανική κ.λπ.) και δηλώνει τη διαθεσιμότητα του επιστημονικού δυναμικού της προς εξεύρεση λύσεων προς αυτή την κατεύθυνση.
Η πορεία του ρέματος
Το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας εντοπίζεται στην Ανατολική Αττική. Ο ένας κλάδος του πηγάζει από την κορυφή Μικρή Μαυρηνόρα και ο άλλος κλάδος του πηγάζει από τον Υμηττό.
Στη διαδρομή του διασταυρώνεται με όλα τα μεγάλα ρέματα των Μεσογείων, της Πεντέλης και του Υμηττού, αλλά και με τοπικά δημοτικά ρέματα αποχέτευσης των δήμων που διέρχεται, ενώ αλλάζει πολλές φορές ονομασία μέχρι τον τελικό προορισμό του, το λιμάνι της Ραφήνας.
Το συνολικό μήκος της διαδρομής του ρέματος από το Αστεροσκοπείο Πεντέλης έως τον κόλπο της Ραφήνας εκτείνεται σε 25 χιλιόμετρα περίπου.
Στα υπόλοιπα 18 χλμ., από την Κάντζα μέχρι τη Ραφήνα, το ρέμα διασχίζει ως ανοιχτό αραιοκατοικημένες περιοχές με καλλιέργειες στην πεδιάδα των Σπάτων, συνήθως εκτός σχεδίου πόλης.
Διασταυρώνεται πολλές φορές με την Αττική Οδό και την Περιφερειακή Οδό Υμηττού, διέρχεται βόρεια από το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο των Σπάτων, το μεγάλο εμπορικό κέντρο Smart, το Μουσείο Νάσιουτζικ και την περιοχή τερματισμού της Περιφερειακής Υμηττού.
Στη συνέχεια, μέχρι να διασταυρωθεί με το ρέμα Βαλανάρη, διέρχεται από δύο προβληματικές γέφυρες: τη γέφυρα της περιφερειακής Οδού Πικερμίου - Σπάτων (οδός Αγίου Χριστοφόρου) στη θέση του Πύργου Πετρέζα, και τη γέφυρα της Οδού Αρίωνος, που ενώνει το Πικέρμι με την Αρτέμιδα. Η λεκάνη απορροής του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας έχει έκταση περίπου 150 τετραγωνικά χιλιόμετρα ή 150.000 στρέμματα.
Ευάγγελος Μπουρνούς, Δήμαρχος Ραφήνα-Πικερμίου:
«Εκανα το αίτημα, γιατί θεωρώ ότι αυτό το ποτάμι θα ξαναπλημμυρίσει»
Ζητήσαμε από τον δήμαρχο Ραφήνας, Ευάγγελο Μπουρνού, να τοποθετηθεί απέναντι στο εξώδικο των κατοίκων. Αν και στην αρχή ήταν αρνητικός, στη συνέχεια διατύπωσε την άποψή του:
«Δεν τοποθετούμαι σε αστειότητες. Κάποιοι δεν θέλουν να καθαρίσουμε τον δεύτερο μεγαλύτερο ποταμό της Αττικής, που έχει πλημμυρίσει την πόλη μου πέντε φορές μέχρι σήμερα. Εγώ δίνω συγχαρητήρια στον στρατό, που μπήκε μέσα για να προστατευτούν επιτέλους οι κάτοικοι περιοχών εντός σχεδίου. Μόνο αυτό έχω να πω και τίποτα άλλο».
● Ωστόσο, θα γίνουν κάποια έργα ορεινής υδρονομίας, ώστε να συγκρατηθούν τα φερτά υλικά και να μην κατεβαίνει με δύναμη το νερό;
Δεν είμαι εγώ ο αρμόδιος που κάνω τις μελέτες. Είναι οι αρμόδιες υπηρεσίες, οι οποίες έχουν συντάξει τις μελέτες και τις έχουν υπογράψει, είναι επιστήμονες και μάλλον οι υπόλοιποι τοποθετούμαστε εκτός αυτού του επιστημονικού πεδίου.
● Εποπτεύεται ο στρατός από κάποιον αρμόδιο που να επιβλέπει τον καθαρισμό του ρέματος και συνιστά τις εργασίες που γίνονται για τον καθαρισμό και την κοπή βλάστησης στην κοίτη και στα πρανή;
Ο στρατός, στη βαθιά γραμμή του ρέματος, δηλαδή μέσα στην κοίτη, απομακρύνει τα φερτά υλικά, δεν κάνει τίποτα άλλο. Ούτε κάνει διάνοιξη του ποταμού ούτε κάνει αποψίλωση καλαμών στα πρανή του ποταμού.
Δεν γίνεται μια πόλη να πλημμυρίζει, επειδή κάποιοι θέλουν να μπαζώνουν ένα ποτάμι, να έχουν χτίσει στα ορεινά κάποιοι και να αποψιλώνουν τη βλάστηση εντός σχεδίου, δεν λέω εκτός σχεδίου. Κάποια εποχή, το κράτος έβαζε και τα δάση στο σχέδιο πόλης. Εχουν χτιστεί όλα τα βουνά και πλημμυρίζουν αυτοί οι οποίοι βρίσκονται στην παραλία. Αυτό το πράγμα πρέπει να σταματήσει.
● Ωστόσο, είδαμε με τα μάτια μας ότι, σε κάποιες περιπτώσεις, τα μηχανήματα του στρατού έκοβαν καλαμιές και άλλου είδους βλάστηση…
Επειδή ήταν μέσα στη βαθιά γραμμή του ρέματος και εμπόδιζαν τη ροή. Δεν πρέπει το ρέμα να λειτουργεί κανονικά;
● Γνωρίζουμε ότι η βλάστηση μπορεί να συγκρατεί τα φερτά υλικά, ώστε να μη δημιουργούνται πλημμυρικά φαινόμενα.
Εγώ ξέρω ότι σε όλους τους ποταμούς που έχω δει στην Ευρώπη, που έχω ταξιδέψει, η βαθιά γραμμή του ρέματος δεν είναι φυτεμένη. Τώρα, αν εδώ εφαρμόζουμε άλλους τρόπους ανάσχεσης των νερών, να τους δεχτώ».
● Συνεπώς, λέτε ότι σε αυτό το εξώδικό δεν θα απαντήσετε κάτι.
Κατ’ αρχάς, δεν έχω αρμοδιότητα να απαντήσω. Τα ρέματα δεν ανήκουν στη δική μου δικαιοδοσία, ανήκουν στην αρμοδιότητα της Περιφέρειας, και το υπουργείο Περιβάλλοντος και το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών είναι αρμόδια να κάνουν τις μελέτες. Επομένως, εγώ να απαντήσω ως τι; Ως αναρμόδιος;
● Εντούτοις, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του ΓΕΕΘΑ, στις 27 Ιουλίου, την ημέρα που μπήκαν στο ποτάμι τα μηχανήματα της ΜΟΜΚΑ, «οι εργασίες εκτελούνται κατόπιν αιτήματος των δήμων Ραφήνας και Μαραθώνα και τη σύμφωνη γνώμη της Περιφέρειας Αττικής».
Βεβαίως. Εγώ έκανα ένα αίτημα, γιατί θεωρώ ότι αυτό το ποτάμι θα ξαναπλημμυρίσει τη χειμερινή περίοδο που έρχεται, επιβαρυμένο και από τις φωτιές, οι οποίες έχουν μπει, και ζήτησα τη συνδρομή του κράτους, ώστε να αποφευχθεί η πλημμύρα ανθρώπων που έχουν χτίσει εντός σχεδίου.
● Οπότε, αφού έχετε κάνει τέτοιο αίτημα, γιατί λέτε ότι το εξώδικο των πολιτών δεν σας αφορά;
Το ότι διατυπώνω μια άποψη, δεν σημαίνει ότι έχω την αρμοδιότητα να αποφασίσω. Εγώ έκανα ένα αίτημα, το οποίο έτυχε της έγκρισης της Περιφέρειας, γιατί η Περιφέρεια είναι αρμόδια για το ρέμα.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο δήμαρχος έπαιξε τον ρόλο του θεσμικού φορέα που διατύπωσε ένα αίτημα προς αυτόν που έχει την αρμοδιότητα και αυτός έδωσε την έγκριση.
● Πάντως, στις παρεμβάσεις που γίνονται αυτή τη στιγμή περιλαμβάνεται και η διευθέτηση του ρέματος. Ηταν η στιγμή για να γίνει η διευθέτηση τώρα;
Δεν γίνεται καμία διευθέτηση.
● Κι όμως, στην προαναφερόμενη ανακοίνωση του ΓΕΕΘΑ αναφέρεται ότι τα έργα που πραγματοποιούνται στο μεγάλο ρέμα Ραφήνας (…) περιλαμβάνουν τη διευθέτηση, τον καθαρισμό και την κοπή δένδρων και θάμνων, με σκοπό την απρόσκοπτη διοχέτευση των ομβρίων υδάτων προς τη θάλασσα.
Το ρέμα αυτό έχει ένα πλάτος 8 με 9 μέτρα. Η μελέτη, η οποία έχει εγκριθεί, προβλέπει πλάτη από 17 έως 25 μέτρα. Επομένως, για ποια διευθέτηση μιλάμε; Δεν υπάρχει διευθέτηση στα όρια της συγκεκριμένης μελέτης. Υπάρχει καθαρισμός στην υπάρχουσα κατάσταση του ρέματος.
● Οπότε κάνει λάθος το ΓΕΕΘΑ;
Προφανώς. Στη διατύπωση κάνει λάθος.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας