Τα ζητήματα του θεσμικού ρατσισμού και των δομικών διακρίσεων που αντιμετωπίζουν στην Ελλάδα ιδίως οι Ρομά και οι μετανάστες και πρόσφυγες ανέδειξε η 22η Εθνική Στρογγυλή Τράπεζα του Κέντρου Αντιγόνη που πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά στις 12 Δεκεμβρίου.
Η δικηγόρος Βάσω Καρζή, επιστημονική συνεργάτιδα του Κέντρου Αντιγόνη, επισήμανε την απουσία νομικού πλαισίου στην Ελλάδα για τον θεσμικό ρατσισμό και τις δομικές διακρίσεις, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν ειδικές πολιτικές για την αντιμετώπισή τους, και σημείωσε ότι ο θεσμικός ρατσισμός παίρνει συνήθως τη μορφή του αντιτσιγγανισμού, των διακρίσεων κατά των Ρομά, της ισλαμοφοβίας και των διακρίσεων κατά των μεταναστών και των προσφύγων, κυρίως στους τομείς της δικαιοσύνης, της υγείας, της εκπαίδευσης και της κρατικής κοινωνικής πολιτικής.
Για το φυλετικό προφίλ μίλησε η Τίνα Σταυρινάκη, αντιπρόεδρος της Επιτροπής για την Εξάλειψη Κάθε Μορφής Φυλετικών Διακρίσεων του ΟΗΕ, σημειώνοντας ότι παρατηρείται όχι μόνο σε αστυνομικές επιχειρήσεις εξακρίβωσης στοιχείων, αλλά και σε πολύ μεγαλύτερες επιχειρήσεις, όπως οι αιφνίδιοι έλεγχοι σε καταυλισμούς και οικισμούς Ρομά, οι έρευνες σε οικίες, οι προσαγωγές, οι συλλήψεις και η παρακολούθηση, ο έλεγχος εγγράφων, η αστυνόμευση στον δρόμο, ακόμα και σε αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις. Επέμεινε στην ανάγκη νομοθετικής απαγόρευσης του φυλετικού προφίλ και εξειδικευμένης εκπαίδευσης των σωμάτων ασφαλείας.
Την απουσία δημόσιου διαλόγου για την υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής της Κοινωνικής Ενταξης Ρομά που εγκρίθηκε στη Βουλή τον Δεκέμβριο του 2021 επισήμανε ο Γαβριήλ Αμίτσης, επιστημονικός υπεύθυνος του σχεδιασμού της Εθνικής Στρατηγικής Ενταξης των Ρομά 2021-2027. Υπογράμμισε το πολύ χαμηλό ποσοστό απορροφητικότητας των κονδυλίων για την κοινωνική ένταξη των Ρομά και ανέπτυξε τους 4 πυλώνες της στρατηγικής: πρόληψη και καταπολέμηση φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, αντιτσιγγανισμού και διακρίσεων, ενίσχυση πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, προώθηση συμμετοχής στα κοινά.
Ο Γιάννης Μάντζας, ειδικός σύμβουλος σε θέματα Ρομά, αναφέρθηκε στις τρεις πρόσφατες δολοφονίες Ρομά από αστυνομικούς αλλά και στις καθημερινές οχλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Ρομά από την αστυνομία. Επισήμανε επίσης την απροθυμία των δημόσιων υπαλλήλων να εξυπηρετούν Ρομά, ακόμη και όσους αδυνατούν να χρησιμοποιήσουν τις εφαρμογές ηλεκτρονικής διακυβέρνησης λόγω ψηφιακού αναλφαβητισμού.
Ο Απόστολος Καψάλης, επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου Εργασίας ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, επισήμανε το παράλληλο εργατικό δίκαιο που διαμορφώνει άλλους όρους πρόσβασης των μεταναστών σε εργατικά δικαιώματα. Αναφέρθηκε επίσης στην αντισυνταγματική, σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη, διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου του 2016 που «βάλλει ευθέως κατά των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των μεταναστών», καθώς απαιτεί να αποδεικνύουν είκοσι χρόνια διαμονής στη χώρα.
Στη νέα μορφή ρατσισμού και διακρίσεων μετά το 2018 αναφέρθηκε ο Ζαν Ντιντιέ Τοτόου, πρόεδρος της Κοινότητας Κονγκό στην Ελλάδα. «Από το 2018 έχει γίνει μια πολύ αρνητική καμπάνια για το προσφυγικό, έχει επανέλθει η λέξη “λαθρομετανάστης” και οι οργανώσεις σταμπάρονται σαν “εχθρός της Ελλάδας”», σημείωσε.
Ο Φρέντι Τσιμπάντι Μουάμπα από το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών σημείωσε ότι η φιλοσοφία του νομοθέτη δεν είναι να βοηθήσει την ένταξη των μεταναστών αλλά να αναγκάσει τους μετανάστες να φύγουν από τη χώρα μετά από ένα διάστημα.
Στο δεύτερο μέρος της στρογγυλής τράπεζας παρουσιάστηκαν προτάσεις για την αντιμετώπιση του θεσμικού ρατσισμού από τους Γαρυφαλλιά Αναστασοπούλου (Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας), Αννα Λύτρα (Συνήγορος του Πολίτη), Σπύρο Καρακαΐση, πολιτικό επιστήμονα, Αγάπη Χουζουράκη (Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες), Χρήστο Ηλιάδη, εμπειρογνώμονα σε θέματα Ρομά.
Εξαρση του ρατσισμού
Επιδείνωση του ρατσισμού, των διακρίσεων και της ξενοφοβίας καταγράφει για το 2023 η ετήσια έκθεση του Κέντρου Πληροφόρησης και Τεκμηρίωσης για τον Ρατσισμό, την Οικολογία, την Ειρήνη και Μη Βία ΑΝΤΙΓΟΝΗ, που δημοσιοποιείται σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστών.
Στην έκθεση, την οποία επιμελήθηκε ο υπεύθυνος γραφείου Αθήνας της οργάνωσης Νάσος Θεοδωρίδης, ξεχωρίζουν η κατάργηση δικαιωμάτων της δεύτερης γενιάς μεταναστών και των ασυνόδευτων ανηλίκων με τον νέο Κώδικα Μετανάστευσης που θεσπίστηκε τον Μάρτιο, η επικύρωση από το Διοικητικό Εφετείο των εμποδίων για την κοινωνική ένταξη των μεταναστών, καθώς κρίθηκε νόμιμη η εφαρμογή οικονομικών - εισοδηματικών κριτηρίων για την απόδοση ιθαγένειας, αλλά και η θετική εξέλιξη της δικαστικής χορήγησης αποζημίωσης σε Αφγανό πρόσφυγα για άδικη καταδίκη και φυλάκιση.
Στον τομέα της εκπαίδευσης, η έκθεση σημειώνει τη ρατσιστική αποβολή μαθητή σχολείου στο Ναύπλιο, ενώ ως καλή πρακτική καταγράφτηκε το νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του ΑΠΘ για τα παιδιά Ρομά, και στην επιστροφή στο σχολείο των ενήλικων πλέον μαθητών του παρελθόντος.
Η έκθεση επικεντρώνεται στο πολύνεκρο ναυάγιο στην Πύλο τον Ιούνιο, στο ναυάγιο στη Λέρο τον Φεβρουάριο αλλά και στη Λέσβο τον Αύγουστο, ενώ καταγράφει το αποκαλυπτικό βίντεο των New York Times για παράνομη επαναπροώθηση του Λιμενικού. Καταγράφει επίσης τις διώξεις κατά υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Λέσβο και τη Χίο, παραθέτοντας την ανησυχία διεθνών οργανισμών για το ασφυκτικό πλαίσιο λειτουργίας των οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στο προσφυγικό.
Η έκθεση καταγράφει έξαρση της ρατσιστικής βίας, καθώς, αν και σε απόλυτα νούμερα τα περιστατικά είναι λιγότερα, σε πολλές υποθέσεις παρατηρείται μαζικός αριθμός θυμάτων ή θυτών, ενώ παρατηρείται αύξηση της εργοδοτικής βίας. Καταγράφονται κρούσματα όπως η δίωξη για ανθρωποκτονία από πρόθεση για τον αστυνομικό που πυροβόλησε τον 16χρονο Ρομά στα Διαβατά Θεσσαλονίκης, η δολοφονία 44χρονου Ρομά στο Μενίδι, η σύλληψη τεσσάρων αστυνομικών για βασανιστήρια σε βάρος κρατούμενου αλλοδαπού τον Μάρτιο, η καταγγελία για επίθεση αστυνομικού σε έγκυο Ρομά, η απαγωγή και ο εγκλεισμός μεταναστών σε τρέιλερ φορτηγού και το κάλεσμα σε πογκρόμ από ρατσιστή κάτοικο της Αλεξανδρούπολης, η εργοδοτική βία κατά μετανάστη εργάτη σε οβελιστήριο στην Ανοιξη Αττικής, η ρατσιστική βία εργοδότη κτηνοτρόφου στην Κρήνη Φαρσάλων σε βάρος μετανάστη εργάτη από το Πακιστάν, η επίθεση ομάδας ακροδεξιών σε μετανάστες στα Μέγαρα Αττικής, η βεβήλωση του Ιερού Κορανίου σε τζαμί στα λουτρά Θερμών του Νομού Ξάνθης, καθώς και τάφων στο μουσουλμανικό νεκροταφείο στον Πολύανθο Ροδόπης κ.λπ.
Η πλήρης έκθεση δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της «Αντιγόνης» (www. antigone.gr).
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας