Οργανώσεις για ΚΥΑ «ασφαλούς Τουρκίας»: Οι απορρίψεις ασύλου θα είναι παραβίαση δικαστικής απόφασης

«Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) ακύρωσε πρόσφατα την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) με την οποία η Τουρκία χαρακτηριζόταν ως “ασφαλής τρίτη χώρα”. Στις 9 Απριλίου 2025, και πριν ακόμα δημοσιευθεί η απόφαση του ΣτΕ, δημοσιεύθηκε νέα ΚΥΑ, ομοίου περιεχομένου με την ακυρωθείσα, με την οποία χαρακτηρίζεται εκ νέου η Τουρκία ως “ασφαλής τρίτη χώρα” για αιτούντες άσυλο με καταγωγή από τη Συρία, Αφγανιστάν, Σομαλία, Πακιστάν, Μπαγκλαντές.

Η δημοσίευση της νέας ΚΥΑ, και μάλιστα χωρίς καν οι συνυπογράφοντες Υπουργοί να αναμείνουν την καθαρογραφή και δημοσίευση της Απόφασης του ΣτΕ, παραβιάζει κατάφωρα την νομιμότητα και την ασφάλεια δικαίου καθώς αγνοεί το άρθρο 95 παρ. 5 του Συντάγματος, που ορίζει ότι “[...] η διοίκηση έχει υποχρέωση να συμμορφώνεται προς τις δικαστικές αποφάσεις[...]”.

Μεταξύ άλλων, υπογραμμίζουμε ιδίως ότι:

• Καταρχάς, το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε την προηγούμενη ΚΥΑ κατόπιν αίτησης ακύρωσης των οργανώσεών μας, κρίνοντας ότι δεν εκτιμήθηκαν δεόντως τα κριτήρια που θέτει η κείμενη νομοθεσία για τον χαρακτηρισμό μιας χώρας ως ασφαλούς τρίτης χώρας και συγκεκριμένα, ότι δεν αξιολογήθηκαν ειδικώς οι πληροφορίες που περιέχονται στις διαθέσιμες πηγές σε ότι αφορά την κατάσταση στην Τουρκία. Με σχετικό Δελτίο Τύπου αναφορικά με την έκδοση της νέα ΚΥΑ, τα αρμόδια Υπουργεία υποστηρίζουν ότι η νέα απόφαση έχει εκδοθεί με “πλήρη αιτιολογία, σε συμμόρφωση με την κρίση του Συμβουλίου της Επικρατείας”, η οποία, ωστόσο, ακόμη δεν έχει δημοσιευθεί (!). Χωρίς να είμαστε σε γνώση της σχετικής εισήγησης της Υπηρεσίας Ασύλου, η οποία μέχρι και σήμερα δεν έχει δημοσιοποιηθεί, κατόπιν εξέτασης της οποίας μπορεί να εκτιμηθεί η πλήρης ή μη αιτιολογία της απόφασης, υπογραμμίζουμε ότι πλήρης αιτιολογία στην προκειμένη περίπτωση σημαίνει προσκόμιση και δέουσα αξιολόγηση αξιόπιστων πηγών και πληροφοριών που να κατατείνουν στο συμπέρασμα ότι η Τουρκία παρέχει αποτελεσματική προστασία στους πρόσφυγες και τηρεί τα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου. Ωστόσο, όλες οι διαθέσιμες σχετικές πηγές και πληροφορίες, που περιέχονταν και στην ακυρωθείσα ΚΥΑ, κατατείνουν στο ακριβώς αντίθετο συμπέρασμα, το οποίο επιβεβαιώνεται από τη δραματική επιδείνωση της κατάστασης των θεμελιωδών δικαιωμάτων στη χώρα αυτή.
• Περαιτέρω δε, το Συμβούλιο της Επικρατείας ομοφώνως έκανε δεκτές τις αιτήσεις ακύρωσης επί ατομικών υποθέσεων, δηλαδή υποθέσεων αιτούντων άσυλο των οποίων το αίτημα ασύλου είχε απορριφθεί ως απαράδεκτο, επειδή η Τουρκία είχε θεωρηθεί ασφαλής τρίτη χώρα για την περίπτωση τους. Το ΣτΕ, αναφέρθηκε, δε, στην ad hoc Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) στην υπόθεση C-134/23 που υποστήριξαν οι οργανώσεις μας και επαναλαμβάνοντας την κρίση του ΔΕΕ, υπογράμμισε ότι “[…] εφ’ όσον προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου ότι η Τουρκία έχει αναστείλει γενικώς την επανεισδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία στο έδαφός της από τον Μάρτιο του 2020, οι αρμόδιες ελληνικές αρχές[…] δεν δύνανται να απορρίπτουν αιτήσεις διεθνούς προστασίας ως απαράδεκτες […] με την αιτιολογία ότι η Τουρκία είναι ασφαλής τρίτη χώρα”. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ανωτέρω παραμένουν μέχρι και σήμερα απολύτως ισχύοντα, η σχετική αναφορά σε Δελτίο Τύπου του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου ότι η έκδοση της νέας ΚΥΑ “[…] θα επιτρέψει την άμεση απόρριψη αιτήσεων ασύλου όσων εκ των ανωτέρω ατόμων έχουν εισέλθει παράνομα στην Ελλάδα από την Τουρκία, και την επιστροφή τους […]”, πέραν της καταφανούς ανακρίβειας, καθώς ουδείς έχει επιστρέψει στην Τουρκία τουλάχιστον υπό την ισχύ των όμοιων προηγούμενων αποφάσεων, αποτελεί ρητή προκλητική δήλωση μη συμμόρφωσης της Διοίκησης με τις σχετικές Αποφάσεις του ΣτΕ και του ΔΕΕ.

Η απόρριψη αιτήσεων ως απαράδεκτων κατ’ εφαρμογή της έννοιας της ασφαλούς τρίτης χώρας υπό τις ανωτέρω περιστάσεις, εκθέτει σημαντικό αριθμό προσώπων που καταφανώς χρήζουν διεθνούς προστασίας (prima facie πρόσφυγες), συμπεριλαμβανομένων οικογενειών με παιδιά και ιδιαίτερα ευάλωτων, σε παρατεταμένη κατάσταση νομικής ανασφάλειας, χωρίς προστασία και πρόσβαση σε στοιχειώδης συνθήκες υποδοχής ενώ, σε κάθε περίπτωση, δεν μπορούν να απομακρυνθούν από τη χώρα μας.

Δεν είναι δυνατόν σε μια ευνομούμενη πολιτεία η Διοίκηση να αγνοεί επιδεικτικά τη Δικαιοσύνη και να οδηγεί ανθρώπους στον κίνδυνο και στην απελπισία χάριν βραχύβιων πολιτικών εντυπωσιασμών με μόνο, προφανώς, στόχο να ικανοποιήσει ακραία ξενοφοβικά ακροατήρια.

Οι οργανώσεις μας, πέραν της αίτησης για την ακύρωση της νέας ΚΥΑ, θα εξαντλήσουν τα νόμιμα μέσα – συμπεριλαμβανομένου του νόμου περί υποχρέωσης συμμόρφωσης της διοίκησης στις δικαστικές αποφάσεις – για τη νόμιμη αξίωση και την επιβολή κυρώσεων».