Σήμα κινδύνου για την παρατεταμένη κράτηση μεταναστών σε Α.Τ.

Συστηματική αξιοποίηση αστυνομικών τμημάτων για παρατεταμένη κράτηση μεταναστών σε ακραία απομόνωση κατά παράβαση της ελληνικής νομοθεσίας καταγράφει έκθεση που δημοσιεύουν σήμερα τρεις οργανώσεις, εκπέμποντας σήμα κινδύνου στις ελληνικές αρχές και την Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά των Βασανιστηρίων (CPT) για σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα κρατητήρια της χώρας.

Η κοινή έρευνα «Χωρίς Κρεβάτια, Χωρίς Φως, Χωρίς Δικαιώματα: Νέα Στοιχεία για την Παράνομη Χρήση Αστυνομικών Τμημάτων για την Κράτηση Μεταναστών στην Ελλάδα» της οργάνωσης Mobile Info Team, του πανευρωπαϊκού δικτύου The Border Violence Monitoring Network και του δικτύου Border Criminologies με έδρα το Κέντρο Εγκληματολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης έρχεται να φωτίσει τις συνθήκες στα κρατητήρια βασιζόμενη σε 31 μαρτυρίες μεταναστών που κρατήθηκαν σε αστυνομικά τμήματα στην Ελλάδα το διάστημα μεταξύ Ιανουαρίου 2020 και Φεβρουαρίου 2025.

«Οι συνθήκες στα αστυνομικά τμήματα είναι απάνθρωπες και εξευτελιστικές, με πολλές εγκαταστάσεις ακατάλληλες ακόμη και για πολύ σύντομη κράτηση», σημειώνει η έκθεση. Δημοσιεύεται λίγους μήνες μετά τον θάνατο δύο κρατούμενων μεταναστών τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο σε αστυνομικά τμήματα. Ο Μία Χαλίς εντοπίστηκε απαγχονισμένος στο Α.Τ. Ομόνοιας και ο Μοχάμεντ Καμράν νεκρός, με εμφανή σημάδια βασανισμού, στο Α.Τ. Αγ. Παντελεήμονα. Τα δύο περιστατικά προκάλεσαν οξύτατες αντιδράσεις και εκκλήσεις από διεθνείς και εγχώριες οργανώσεις για διερεύνηση των συνθηκών θανάτου αλλά και τη μεταχείριση αλλοδαπών κρατουμένων από την ΕΛ.ΑΣ. σε συνθήκες αδιαφάνειας.

Οι συνεντευξιαζόμενοι, ηλικίας 22 ώς 45 χρόνων, χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: η συντριπτική πλειονότητα βρέθηκε στα ελληνικά κρατητήρια στο πλαίσιο διοικητικής κράτησης, αντί να οδηγηθεί σε προαναχωρησιακό κέντρο κράτησης αλλοδαπών. Κάποιοι κρατήθηκαν παράνομα σε Α.Τ. στο πλαίσιο προφυλάκισης αντιμετωπίζοντας ποινικές διώξεις, ενώ μία μικρή μερίδα ερωτηθέντων οδηγήθηκε σε ελληνικά κρατητήρια κατά τη διαδικασία υποδοχής, αφότου πέρασαν τα σύνορα του Εβρου.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, το 30% των ερωτηθέντων παρέμειναν έγκλειστοι σε κρατητήρια για πάνω από 30 μέρες. Ολοι τους απάντησαν πως δεν ενημερώθηκαν για τα δικαιώματά τους όντας υπό κράτηση, ενώ το 53% ανέφερε πως δεν είχε πρόσβαση σε επαρκή νομική υποστήριξη. Το 88% των ερωτηθέντων βίωσαν κάποια μορφή βίας κατά τη μεταφορά τους σε αστυνομικό τμήμα ή μέσα στο Α.Τ., ενώ μόλις σε ποσοστό 3% σημείωσαν πως είχαν πρόσβαση σε περίθαλψη. Ολοι οι συνεντευξιαζόμενοι ανέφεραν κακές συνθήκες υγιεινής και ότι δεν τους παραχωρήθηκαν βασικά αγαθά όπως ρούχα, σαπούνι και ζεστές κουβέρτες. Μόλις το 15% χαρακτήρισε «επαρκείς» τις υπηρεσίες διερμηνείας κατά τη διάρκεια της κράτησης.

«Είναι σαν φυλακή. Χωρίς καθαρό αέρα ή τίποτα τέτοιο. (…) Μια μέρα έμοιαζε σαν εβδομάδα. Δεν έχεις κάτι να κάνεις. Μία ώρα φαινόταν σαν τρεις» αναφέρει χαρακτηριστικά στους ερευνητές ένας 24χρονος Μαροκινός, ο οποίος κρατήθηκε συνολικά 106 μέρες σε αστυνομικά τμήματα της βόρειας Ελλάδας. «Οι άνθρωποι που κρατούνται σε αστυνομικά τμήματα αντιμετωπίζουν ακραία απομόνωση, χωρίς πρόσβαση σε κινητά τηλέφωνα, δικηγόρους ή οργανώσεις. Οι παράγοντες αυτοί τους καθιστούν ιδιαίτερα ευάλωτους σε κακομεταχείριση και βία από τις αρχές, η οποία συνεχίζει να αναφέρεται σε μαρτυρίες» σημειώνει η έκθεση.

Οι οργανώσεις κρούουν το καμπανάκι του κινδύνου ειδικά για την Υποδιεύθυνση Μεταγωγών Δικαστηρίων Θεσσαλονίκης όπως και για τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλονίκης, καλώντας, μεταξύ άλλων την Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (CPT) να εξετάσει το ενδεχόμενο διενέργειας επιτόπιας έρευνας. Ζητούν ακόμη τον άμεσο και οριστικό τερματισμό της παράνομης χρήσης των Α.Τ. για παρατεταμένη κράτηση μεταναστών.

● Τα ευρήματα είναι διαθέσιμα στην πλατφόρμα ανοικτής πρόσβασης Detention Landscapes (https://detentionlandscapes.uwazi.io)