Μάχη επιβίωσης...

Την «απουσία προσδιορισμένων στόχων πολιτικής στρατηγικής», τον κίνδυνο «απώλειας ζωών», που μπορεί να αμαυρώσει τη «φήμη της Ευρωπαϊκής Ενωσης», αλλά και την επικοινωνιακή διαχείριση του αντίκτυπου των στρατιωτικών επιχειρήσεων κατά «πλοιαρίων με πρόσφυγες» και κυκλωμάτων διακίνησης μεταναστών στη Λιβύη και τη Μεσόγειο επισημαίνουν -μεταξύ πολλών άλλων- τα δύο χαρακτηρισμένα έγγραφα της Ε.Ε. που έφερε στη δημοσιότητα τη Δευτέρα ο ιστότοπος Wikileaks.

Το σχέδιο για την ανάληψη στρατιωτικής δράσης, το οποίο ενέκριναν στις 18 Μαΐου οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών και Αμυνας, παρά τις επιμέρους αντιρρήσεις, προβλέπει την έναρξη της επιχείρησης EU Navfor Med στα τέλη Ιουνίου, με διάρκεια τουλάχιστον ενός έτους και απώτερο στόχο «τη σημαντική μείωση της ροής μεταναστών και της δραστηριότητας των διακινητών».

Το PR των «διασώσεων»

«Η επικοινωνιακή στρατηγική θα πρέπει να αποφύγει να υποδηλώσει πως η έμφαση δίνεται στη διάσωση μεταναστών στη θάλασσα, αλλά να τονίζει ότι σκοπός της επιχείρησης είναι να πλήξει το επιχειρηματικό μοντέλο της διακίνησης μεταναστών», αναφέρεται χαρακτηριστικά στο έγγραφο με τις προτάσεις, που συνέταξε η Στρατιωτική Επιτροπή της Ε.Ε. (EUMC).

Σκιαγραφώντας την εξαιρετική περιπλοκότητα της αποστολής και τις νομικές εκκρεμότητες που πρέπει να αντιμετωπιστούν το συντομότερο (βλ. συμφωνία της Λιβύης και ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ), υπογραμμίζεται πως τα πολεμικά πλοία της EU Navfor Med θα βρεθούν σε δύσκολη θέση, αν συναντήσουν ανθρώπους που κινδυνεύουν, καθώς «η προφύλαξη της ζωής στη θάλασσα αποτελεί νομική υποχρέωση», σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο.

Ωστόσο, «οι επιχειρήσεις διάσωσης [που παραμένουν στις αρμοδιότητες της Frontex] δεν θα πρέπει να δημοσιοποιούνται, προκειμένου να αποφευχθεί η παροχή κινήτρου στους μετανάστες»!

Παράλληλα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για τη χώρα μας παρουσιάζει η εύλογη εκτίμηση πως, αν αποκλειστούν εξ ολοκλήρου οι ακτές της Λιβύης, τότε οι διακινητές και τα θύματά τους θα βρουν νέα σημεία αναχώρησης: 

«Η αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών στη νότια και κεντρική Μεσόγειο θα μπορούσε να οδηγήσει στην αύξησή τους σε άλλα μέρη, ειδικά στη δυτική και ανατολική Μεσόγειο».

Στο έγγραφο αναγνωρίζεται πως υπάρχει «κίνδυνος για τη φήμη της Ε.Ε.» σε περίπτωση που «απώλεια ζωών αποδοθεί -σωστά ή λανθασμένα- σε δράση ή αδράνεια της ευρωπαϊκής δύναμης».

Περαιτέρω ανησυχία και ερωτήματα προκαλεί και η παραδοχή για την «απουσία» ξεκάθαρων πολιτικών και στρατιωτικών στρατηγικών στόχων της αποστολής.

Οι επιχειρήσεις στα χωρικά ύδατα και τις ακτές της Λιβύης υπάρχει κίνδυνος «να αποσταθεροποιήσουν την πολιτική διαδικασία, προκαλώντας παράπλευρες απώλειες, πλήττοντας νόμιμες οικονομικές δραστηριότητες ή δημιουργώντας την εντύπωση μεροληψίας» της Ε.Ε. υπέρ κάποιας εκ των δύο αντιμαχόμενων κυβερνήσεων στη Λιβύη.

Οι «κίνδυνοι»

Σε ό,τι αφορά δε τους «επιχειρησιακούς κινδύνους» για όσους εμπλακούν ενεργά στην αποστολή, «η Στρατιωτική Επιτροπή της Ε.Ε. θεωρεί πως η απειλή για την [ευρωπαϊκή] δύναμη πρέπει να αναγνωριστεί, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια δράσεων, όπως η επιβίβαση [σε πλοιάρια διακινητών] και οι επιχειρήσεις στην ξηρά ή σε κοντινή απόσταση από μη ασφαλή ακτογραμμή ή κατά τη διάρκεια εμπλοκής με μη αξιόπλοα σκάφη.

Η πιθανή ύπαρξη εχθρικών δυνάμεων, εξτρεμιστών ή τρομοκρατών, όπως το “Ισλαμικό κράτος”, θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη», αναφέρει το έγγραφο.

Στον κατάλογο των στρατιωτικών δράσεων συγκαταλέγονται -μεταξύ άλλων- «η κατάληψη πλοιαρίων, η εξουδετέρωση σκαφών και περιουσιακών στοιχείων των διακινητών, η διάσωση ομήρων, η προσωρινή κράτηση όσων συνιστούν απειλή για τη δύναμη ή είναι ύποπτοι για εγκλήματα».

Εκτός από τα αγκυροβολημένα πλοιάρια στη Λιβύη, οι στόχοι στην ξηρά περιλαμβάνουν επίσης «περιουσιακά στοιχεία των διακινητών, όπως εγκαταστάσεις επιμελητείας, καύσιμα και επικοινωνιακός εξοπλισμός».

Η επιχείρηση EU Navfor Med χωρίζεται σε τρία στάδια: τη συλλογή πληροφοριών για τις αφετηρίες και τις θαλάσσιες διόδους που χρησιμοποιούν οι διακινητές, την αναχαίτιση και κατάληψη σκαφών και, τέλος, την καταστροφή ή βύθισή τους.

Στο έγγραφο τονίζεται πως τα αποτελέσματα των δύο πρώτων φάσεων θα είναι περιορισμένα, αν δεν υπάρξει επαρκής νομική κάλυψη για την τρίτη (πιο αμφιλεγόμενη και επικίνδυνη) φάση, που απαιτεί έγκριση της Λιβύης και ομόφωνη εντολή ανάληψης στρατιωτικής δράσης από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπου υπάρχουν ακόμη ενστάσεις.

Το φλέγον ζήτημα αναμένεται να συζητηθεί κατά τη διάρκεια της επικείμενης επίσκεψης στις Βρυξέλλες του γενικού γραμματέα του οργανισμού, Μπαν Κι Μουν, που έχει εκφράσει επιφυλάξεις για «στρατιωτική λύση» στην αντιμετώπιση της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης στη Μεσόγειο.

...με έπαθλο το άσυλο

Πρόταση για την ενεργοποίηση του μηχανισμού έκτακτης ανάγκης της Ε.Ε., προκειμένου να ανακουφιστούν η Ελλάδα και η Ιταλία από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν εξαιτίας τής πολύ αυξημένης προσφυγικής ροής των τελευταίων μηνών καταθέτει σήμερα ο επίτροπος Μετανάστευσης της Ε.Ε., Δ. Αβραμόπουλος, όπως δήλωσε χτες ο ίδιος μετά τη διυπουργική σύσκεψη για τη μεταναστευτική πολιτική και την πολιτική ασύλου, που έγινε στο υπουργείο Ναυτιλίας με πρωτοβουλία του επιτρόπου.

Στη σύσκεψη συμμετείχαν οι συναρμόδιοι υπουργοί (ο υπ. Εσωτερικών Νίκος Βούτσης, ο αν. υπουργός Ναυτιλίας Θ. Δρίτσας, ο αν. υπουργός Προστασίας του Πολίτη Γ. Πανούσης και η αν. υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Τ. Χριστοδουλοπούλου) και η ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ. και του Λιμενικού.

«Είναι μια αληθινή τομή στον τρόπο, με τον οποίο η Ενωση αντιμετωπίζει το μεταναστευτικό ζήτημα», δήλωσε ο κ. Αβραμόπουλος.

Από την πλευρά της κυβέρνησης, η αν. υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής χαιρέτισε την πρόταση, καθώς -όπως είπε- «για πρώτη φορά, έστω και δειλά, κατόπιν πίεσης της χώρας μας γίνονται αναφορές για μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο και δίχως χαρτιά μεταναστών εντός της Ε.Ε.», προσθέτοντας πως το ζήτημα δεν συζητούνταν καν στην Ε.Ε.

Προτάσεις

Σύμφωνα με πληροφορίες από πρακτορεία ειδήσεων, που επικαλούνται προσχέδιο της πρότασης, η Επιτροπή προτείνει να μετακινηθούν στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης 40.000 άνθρωποι που ζητούν άσυλο στην Ιταλία και την Ελλάδα και μέχρι τώρα παρέμεναν αναγκαστικά στις χώρες αυτές, όπως προβλέπει ο κανονισμός «Δουβλίνο».

Η μετακίνηση προβλέπεται να ολοκληρωθεί σε δύο χρόνια και αφορά κυρίως Σύρους και υπηκόους της Ερυθραίας, 25.000 από την Ιταλία και 15.000 από την Ελλάδα.

Η κατανομή τους θα γίνει στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε. (εκτός από τη Βρετανία, τη Δανία και την Ιρλανδία, που έχουν ειδικό καθεστώς για θέματα ασύλου και μετανάστευσης) ανάλογα με τον πληθυσμό και την οικονομική δυνατότητα του κάθε κράτους. Η Γερμανία θα δεχτεί τους περισσότερους - 8.763, η Γαλλία 6.752 και η Ισπανία 4.288.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η Ελλάδα ζητά να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των ανθρώπων που θα μετακινηθούν από την επικράτειά της.

Σήμερα -εξάλλου- αναμένεται να ανακοινωθεί και η άλλη πρόταση της Επιτροπής, που προβλέπει να εγκατασταθούν αναλογικά στα 28 κράτη-μέλη 20.000 εκτοπισμένοι και πρόσφυγες που ζουν έξω από την Ε.Ε., σύμφωνα με τις αποφάσεις της τελευταίας έκτακτης συνόδου κορυφής για το Μεταναστευτικό.

Οι περισσότεροι (3.086) θα εγκατασταθούν στη Γερμανία και ελάχιστοι (69) στην Κύπρο, ενώ στην Ελλάδα αναλογούν 323. Ευχαριστημένος από την απόφαση της Ε.Ε. δηλώνει ο διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, Ουίλιαμ Λέισι Σουίνγκ, προσθέτει όμως πως η Ε.Ε. πρέπει να πάρει πολύ πιο γενναίες αποφάσεις.

«Ικανοποίηση»

Σύμφωνα με ανακοίνωση της αν. υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής, ο επίτροπος μετέφερε στη σύσκεψη την ικανοποίηση της Ε.Ε. για την πολιτική της κυβέρνησης στο μεταναστευτικό και στο άσυλο, χαρακτηρίζοντας «πολύ θετικό βήμα» τον οδικό χάρτη που έχει παρουσιάσει η κυβέρνηση.

Διαπίστωσε ότι η νέα πολιτική στο θέμα της κράτησης και της υποδοχής αποτελεί επάνοδο στη νομιμότητα, επισήμανε όμως πως πρέπει να υιοθετηθούν μέτρα εναλλακτικά της κράτησης και να δημιουργηθούν δομές υποδοχής. «Εχει τεράστια πολιτική σημασία για την Ελλάδα να ανταποκριθεί, εντός ευρωπαϊκών πλαισίων και προδιαγραφών, στις υποχρεώσεις της απέναντι σε αυτούς που ζητούν προστασία», δήλωσε ο κ. Αβραμόπουλος.

Από την πλευρά τους, οι υπουργοί επισήμαναν αδυναμίες και κενά του συστήματος διαχείρισης της προσφυγικής και μεταναστευτικής ροής και ζήτησαν από τον επίτροπο να ενεργοποιηθεί άμεσα το πρόγραμμα μετεγκατάστασης των προσφύγων, να εκταμιευτούν άμεσα οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και να υπάρξει άμεση ενίσχυση στους τομείς της διάσωσης, της υποδοχής, της ταυτοποίησης και του ασύλου.

Ο κ. Αβραμόπουλος δεσμεύτηκε ότι θα υπάρξει άμεση βοήθεια μέσω της έκτακτης χρηματοδότησης, εξήγγειλε τριπλασιασμό της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων διάσωσης στη Μεσόγειο και προανήγγειλε εντατικοποίηση της συνεργασίας της Επιτροπής με τις ελληνικές αρχές τις επόμενες ημέρες.