Τελευταία φορά είχα βρεθεί στην Αγκυρα την άνοιξη του 1992, περαστικός για μια αποστολή του «Ιού» στο εξεγερμένο Κουρδιστάν. Δύο δεκαετίες μετά, κατά τη διαδρομή από το αεροδρόμιο στο κέντρο της τουρκικής πρωτεύουσας, διαπιστώνεις αμέσως πόσα έχουν αλλάξει από τότε.
Το πρώτο που χτυπά στο μάτι είναι η οικιστική έκρηξη: καινούργια προάστια ξεπηδούν από το πουθενά, εκεί όπου δεν υπήρχε παρά μόνο κυματιστή στέπα, προσελκύοντας -ή φιλοδοξώντας να προσελκύσουν- τα πλήθη των νέων αστικών πληθυσμών που ξεβράζει αδιάκοπα η ύπαιθρος.
Το θέαμα θυμίζει Ελλάδα της δεκαετίας του ’70 στο πολλαπλάσιο κι εξηγεί αρκετά εύγλωττα την πολιτική κυριαρχία του «εθνάρχη» Ερντογάν, όσο κι αν οι σοβαροί αναλυτές προειδοποιούν ότι ανάπτυξη στηριγμένη στα μπετά έχει αναπόφευκτα ημερομηνία λήξης.
Προς το κέντρο της πόλης, τα νεότευκτα οικιστικά συγκροτήματα διαδέχονται οι φανταχτεροί ουρανοξύστες των μεγάλων εταιρειών και των μεταστεγασμένων κρατικών υπηρεσιών: γιγαντισμός που αποπνέει αυτοπεποίθηση και ηγεμονία, με τον πληθωρισμό των σημαιών στα μπαλκόνια να ανακαλεί ταυτόχρονα στη μνήμη τη δική μας εθνική αυταρέσκεια εκεί γύρω στο 2004.
Κάποιες σταθερές αντέχουν πάντως στον χρόνο. Η πανταχού παρούσα μορφή του Ατατούρκ καλείται να νομιμοποιήσει συμβολικά ακόμη και την αντίσταση στην ποτοαπαγόρευση που ευαγγελίζονται οι κυβερνώντες, όπως διαπιστώσαμε στα ενδότερα ενός συνοικιακού μεζεδοπωλείου (φωτογραφία 1).
Στο Πολυτεχνείο της Μέσης Ανατολής, το αγγλόγλωσσο πανεπιστήμιο που έστησαν το 1956 οι Αμερικανοί ως εκσυγχρονιστικό πόλο έλξης για τα μουσουλμανικά πέριξ κι εξελίχθηκε σε προπύργιο της τουρκικής Αριστεράς, η διημερίδα για την ιστοριογραφία του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου σού επιτρέπει να διαπιστώσεις μιαν ακόμη φορά πόσο κοινά είναι τα ανακλαστικά των απανταχού εθνικιστών, ακόμη κι όταν εκφράζονται με πολιτισμένο τρόπο. Η μνεία των νεοτουρκικών βιαιοτήτων σε βάρος των ελληνικών κοινοτήτων της εποχής σοκάρει μια μερίδα του ακροατηρίου, η δε εξήγηση πως τη Σμύρνη την έκαψε ο τουρκικός (κι όχι ο ελληνικός) στρατός εκλαμβάνεται ως τολμηρή παραδοξολογία˙ αλλιώς τους τα ’χουν μάθει, κι εκεί, τόσο η σχολική όσο και η δημόσια ιστορία.
Εξίσου γνώριμη η εθνικά ορθή αυτομαστίγωση βάσει μιας παραπλανητικής εικόνας για την αντίστοιχη συζήτηση στις γειτονικές χώρες: «Τολμά έστω κι ένας Ελληνας ιστορικός να μιλήσει για τις αγριότητες του ελληνικού στρατού; Μόνον εμείς οι Τούρκοι βγάζουμε τα μάτια μας κι αποφεύγουμε να υπερασπιστούμε το παρελθόν μας».
Εξαιρετικά οικεία, τέλος, η άχαρη πρόταξη μιας αμφίπλευρης λήθης ως αντίδοτο στον στείρο εθνικισμό: όταν κάποιος από το ακροατήριο απαριθμεί τις σφαγές τουρκικών πληθυσμών από τον ελληνικό στρατό, ο συντονιστής τον κόβει με το επιχείρημα πως «αυτά έχουν οι πόλεμοι» κι ότι «αγριότητες διαπράττουν όλες οι πλευρές».
Εκτός συνεδρίου, ο μεγάλος όγκος των φοιτητών έχει μάλλον διαφορετικούς προβληματισμούς, όπως διαπιστώνουμε από τον ορατό διάλογο των τοίχων. Τετράχρωμες αφίσες, απευθυνόμενες στη μεγάλη μάζα, ευαγγελίζονται την επαγγελματική τακτοποίηση της νέας γενιάς: διήμερη «έκθεση καριέρας» με ιδιώτες σπόνσορες (φωτογραφία 2), αλίευση δωρεάν δυναμικού με προσκλήσεις προς τους φοιτητές να «αποκτήσουν πείρα από την πρώτη μέρα» των σπουδών τους με «πρακτική άσκηση» σε μεγάλες εταιρείες (φωτογραφία 3)...
... διαφημίσεις οργανωμένων επισκέψεων σε εργασιακούς χώρους που προσφέρουν την ευκαιρία «μιας κουβέντας με στελέχη και μάνατζερ» αλλά και «τρελά πάρτι» (φωτογραφία 4).
Πιο ενδιαφέροντα αποδεικνύονται τα ίχνη του αντίπερα «άκρου». Οχι μόνο το αυτοσχέδιο σφυροδρέπανο στην πίσω αυλή των καφετεριών (φωτογραφία 5)
αλλά και οι ασπρόμαυρες αφίσες που σε υποδέχονται στην είσοδο του φοιτητικού εστιατορίου (φωτογραφία 6). Μαρξιστικές «φοιτητικές κολεκτίβες» προπαγανδίζουν σεμινάρια με θέμα «φιλοσοφία και διαλεκτική»...
...και ζητούν άμεση παραίτηση της κυβέρνησης των «δολοφόνων των εργατών» μετά το τελευταίο πολύνεκρο ατύχημα (φωτογραφία 7)...
...οι νέοι του αριστερού «Κόμματος του Μόχθου» καταγγέλλουν τον «δολοφονικό καπιταλισμό» (φωτογραφία 8)...
...ενώ η Επαναστατική Νεολαία υπενθυμίζει τις «14.712 δολοφονίες εργατών» μέσα στην τελευταία δωδεκαετία (φωτογραφία 9).
Εφημερίδες τοίχου υπογράφονται από το Κ.Κ. Τουρκίας (φωτογραφία 10) κι από έναν «όμιλο μαρξιστικής σκέψης» (φωτογραφία 11).
Την παράσταση κλέβει όμως η αφίσα της διαδήλωσης του περασμένου Σαββάτου για την «παγκόσμια μέρα αλληλεγγύης στο Κομπάνι», με τη λέξη «Επανάσταση» να κυριαρχεί στο κέντρο της εικαστικής σύνθεσης (φωτογραφία 12).
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας