Τη σκότωσε ο σκοταδισμός

Ενα 15χρονο κορίτσι πέθανε στο δυτικό Νεπάλ από ασφυξία σε μια καλύβα όπου την είχαν απομονώσει: άναψε φωτιά για να ζεσταθεί και πέθανε από τις αναθυμιάσεις καθώς δεν υπήρχαν παράθυρα ή κάποιου είδους εξαερισμός στην πλίνθινη κατασκευή που χρησιμοποιούνταν ως στάβλος.

Την είχαν εξοστρακίσει εκεί επειδή είχε περίοδο, ακολουθώντας μια πανάρχαια σεξιστική και επικίνδυνη παράδοση, που έχει απαγορευτεί εδώ και περισσότερο από μία δεκαετία.

Είναι το δεύτερο κορίτσι που πεθαίνει μέσα στον Δεκέμβριο από το σύστημα «chhaupadi», μια πρακτική που αναγκάζει κορίτσια και γυναίκες κατά την εμμηνορρυσία να παραμένουν σε στάβλους μακριά από την οικογένεια γιατί θεωρούνται ακάθαρτες και «μη αγνές».

Για πέντε τουλάχιστον ημέρες κάθε μήνα, κορίτσια και γυναίκες αφήνουν τα σπίτια, τις ασχολίες, τα σχολεία, τους συγγενείς τους και στέλνονται να μείνουν με τα γουρούνια ή τις κατσίκες της οικογένειας.

Εξήντα μέρες, δηλαδή δύο μήνες χαμένης ζωής τον χρόνο. Περίπου 80 μήνες στη διάρκεια της γόνιμης ζωής τους ή κάπου εξήμισι με επτά χρόνια καταδικασμένες να ζουν σε βρόμικους και σκοτεινούς στάβλους -παγωμένοι τον χειμώνα, φούρνοι το καλοκαίρι-, ανάμεσα σε σανό, σκουπίδια, περιττώματα, έντομα.

Δεν τις επιτρέπουν να φάνε τίποτα άλλο παρά αλατισμένο ψωμί ή ρύζι όσο είναι στην καλύβα. Το ίδιο ισχύει και για τις λεχώνες σε κάθε τους γέννα.

Το σύστημα της «chhaupadi», λέξη που σημαίνει «ανέγγιχτα πλάσματα», διαιωνίζεται όχι μόνο στο Νεπάλ αλλά και σε τμήματα της Ινδίας και του Μπανγκλαντές και ορίζει τι μπορεί να φάει, πού να κοιμηθεί, με ποιους να έρθει σε επαφή και ποιον και τι να αγγίξει μια γυναίκα κατά το διάστημα της εμμηνόρροιας.

Λένε πως όποια γυναίκα έχει περίοδο και αγγίξει μια καλλιέργεια, αυτή θα μαραθεί· αν φέρει νερό από το πηγάδι, αυτό θα στερέψει· αν πιάσει ένα φρούτο, δεν θα ωριμάσει... και μια σειρά από ατέλειωτες δεισιδαιμονίες. Και πως αν παραμείνουν σπίτι τους ή παρακούσουν οποιαδήποτε από αυτές τις εντολές, οι ίδιες θα αρρωστήσουν και μεγάλες καταστροφές θα βρουν την οικογένεια ή και την κοινότητά τους.

Η πρακτική έχει απαγορευτεί από το 2005 στο Νεπάλ, αλλά σύμφωνα με τη Ράντα Πάουντελ, επικεφαλής της ανθρωπιστικής οργάνωσης Action Works Nepal (Awon), περίπου το 95% των γυναικών στις απομονωμένες δυτικές επαρχίες του Νεπάλ υφίστανται αυτό το σύστημα εξοστρακισμού και τις τραγικές συνέπειές του, διότι η παράδοση αυτή έχει συνδεθεί με πληθώρα ψυχολογικών και σωματικών προβλημάτων.

Ερευνα της Awon έδειξε πως το 77% των γυναικών και κοριτσιών νιώθουν ταπεινωμένες στη διάρκεια της περιόδου τους και τα δύο τρίτα μιλάνε για απέραντη μοναξιά αλλά και φόβο όταν μένουν στους στάβλους.

Τα Ηνωμένα Εθνη έχουν συγκεντρώσει πολλές αναφορές για αυξημένα κρούσματα διάρροιας, πνευμονίας, αναπνευστικών προβλημάτων, για δαγκώματα από φίδια, δερματικές νόσους, επιθέσεις από άγρια ζώα και από μεθυσμένους άντρες, βιασμούς και κακοποίηση.

Και επίσης έχουν καταγράψει υψηλά ποσοστά μητρικής και παιδικής θνησιμότητας από την απομόνωση μητέρων και νεογέννητων κάτω από τόσο ανθυγιεινές συνθήκες.

Η Λάξμι Ράουτ το ξέρει πολύ καλά, όπως αφηγήθηκε στον Guardian: «Οταν γέννησα με πέταξαν στον στάβλο. Περάσαμε ατέλειωτες μέρες πολικού ψύχους. Το μωρό άντεξε μόνο 18 μέρες, κρυολόγησε και πέθανε».