Ηταν Νοέμβριος του 1976 όταν εκατό στρατιώτες και αστυνομικοί επέδραμαν σε κτίριο της Λα Πλάτα σκοτώνοντας όλους όσοι ήταν στο εσωτερικό αυτού του παράνομου τυπογραφείου των Μοντονέρος. Ολους εκτός από την Κλάρα Αναΐ Μαριάνι Τερούχι, ένα μωρό τριών μηνών που οι στρατιώτες πήραν μαζί τους.
Εκείνη την ημέρα άλλαξε για πάντα η ζωή της Μαρία Ισαμπέλ «Τσίτσα» Μαριάνι. Η νύφη της Ντιάνα σκοτώθηκε στη στρατιωτική επιδρομή, ο γιος της Ντανιέλ δεν έδωσε ξανά σημεία ζωής (εκτελέστηκε οκτώ μήνες αργότερα) και το μωρό τους είχε εξαφανιστεί.
Αφιέρωσε τα επόμενα σαράντα δύο χρόνια της ζωής της στην αναζήτηση της εγγονής της αλλά και των περισσότερων από 500 παιδιών που στη διάρκεια της δικτατορίας στην Αργεντινή (1976-1983) κλάπηκαν από τους στρατιωτικούς που είχαν απαγάγει τις μητέρες τους: στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων ήταν έγκυες που κρατούνταν σε μυστικές φυλακές μέχρι να γεννήσουν, τους έπαιρναν τα μωρά και έπειτα τις σκότωναν.
Λίστες με ονόματα
Ενα έργο ζωής που ξεκίνησε από την απόγνωση, έγινε απαράμιλλη δράση με την ίδρυση των Γιαγιάδων της Πλατείας του Μάη και δεν σταμάτησε έως τις 20 Αυγούστου, όταν στα 95 της χρόνια η «Τσίτσα» Μαριάνι άφησε την τελευταία της πνοή χωρίς να συναντήσει ποτέ ξανά την εγγονή της.
«Την αναζητούσα παντού από την πρώτη στιγμή. Με έστελναν σε αστυνομικά τμήματα, σε στρατόπεδα, σε δικαστήρια... Πίστευα πως δεν την έβρισκα γιατί δεν έψαχνα σωστά... Ούτε που φανταζόμουν τότε ότι οι δολοφόνοι των παιδιών μας οικειοποιούνταν τα εγγόνια μας και δεν ήθελαν να μας τα επιστρέψουν. Τι αυταπάτες είχαμε! Είμασταν τόσο πεισμένοι πως η χούντα θα μας επιστρέψει αμέσως τα μωρά που είχαμε αγοράσει μέχρι και πάνες...» έλεγε σε συνέντευξή της το 2015 στην El Pais.
Στις πρώτες περιπλανήσεις της συνάντησε κι άλλες οικογένειες που είχαν χάσει παιδιά και εγγόνια.
Ηταν τέλη του 1977 όταν μαζί με άλλες 11 γυναίκες «διπλά μητέρες» άρχισαν να καταστρώνουν σχολαστικά σχέδια συντονισμένης αναζήτησης και δράσης έχοντας στα χέρια τους μια λίστα με τα ονόματα 13 αγνοούμενων παιδιών.
Αψηφώντας τον κίνδυνο και ξεπερνώντας τον φόβο άρχισαν να διαδηλώνουν σιωπηλά με σύνθημα «Πρέπει να τα βρούμε»: οι Γιαγιάδες της Πλατείας του Μάη είχαν γεννηθεί, για να «παλέψουμε κατά της συγκάλυψης, της λήθης, του χρόνου που περνά αδυσώπητα».
Κι έπειτα μεταμορφώθηκαν σε θρύλο και ιστορία: με την «Τσίτσα» επικεφαλής για μια δεκαετία, παραμόνευαν έξω από ορφανοτροφεία και νηπιαγωγεία, παρακολουθούσαν ύποπτα σπίτια, έγιναν ντετέκτιβ, δικηγόροι, επιστημόνισσες, έπεισαν διεθνείς γενετιστές να φτιάξουν έναν «δείκτη συγγένειας παππούδων-εγγονιών» (αφού η ενδιάμεση γενιά, εκείνη των παιδιών τους, είχε αφανιστεί χωρίς να αφήσει κανένα ίχνος), ίδρυσαν την πρώτη επίσημη Τράπεζα Γενετικών Δεδομένων, εντόπισαν 128 εγγόνια που επέστρεψαν στις βιολογικές τους οικογένειες και με τις καταγγελίες και τις δίκες που έκαναν συνέβαλαν ώστε να μπουν στη φυλακή ο δικτάτορας Βιντέλα και το δεξί του χέρι, ναύαρχος Μασέρα.
Το 1989 αποχώρησε από τις Γιαγιάδες αλλά δεν εγκατέλειψε τη μάχη. Δημιούργησε το Ιδρυμα Κλάρα Αναΐ και ίδρυσε ένα μουσείο στο κτίριο όπου δολοφόνησαν τη νύφη της και από όπου απήγαγαν το μωρό, ενώ παράλληλα με την αναζήτηση της εγγονής της συνέχισε τις δικαστικές προσφυγές κατά των χουντικών και την έρευνα για να καταγράψει και διασώσει τις ιστορίες των θυμάτων της δικτατορίας.
Τα λάθη
Η «Τσίτσα» επί σχεδόν δύο δεκαετίες ήταν πεισμένη πως η εγγονή της ήταν η Μαρσέλα Νόμπλε Ερέρα, που όπως και ο αδελφός της Φελίπε είχε υιοθετηθεί το 1976 από την ιδιοκτήτρια του Clarin, του εκδοτικού ομίλου που στήριξε αναφανδόν τη δικτατορία.
Μετά από πολύχρονη δικαστική διαμάχη, το 2011, το τεστ DNA στο οποίο υποβλήθηκε η Μαρσέλα έδειξε πως δεν ήταν εγγονή της.
Ακόμη μία απογοήτευση ήρθε το 2015, όταν αποδείχτηκε ότι μια νέα γυναίκα που υποστήριξε ότι ήταν η εγγονή της δεν είχε καμία συγγένεια μαζί της.
Ηταν πλέον 92 ετών, σχεδόν τυφλή, αλλά επέμενε: «Λάθεψα αρκετές φορές ακολουθώντας απατηλούς δρόμους αλλά δεν μπορώ να επιτρέψω στον εαυτό μου να πεθάνει, πρέπει να βρω την εγγονή μου». Κι έπειτα σώπαινε, αναλογιζόταν και πρόσθετε πως θα ήθελε «να βρεθεί, ακόμη κι αν εγώ δεν τη δω».
«Δεν θα έχει παππούδες ή γιαγιάδες να αγκαλιάσει όταν τη βρούμε. Γιατί θα το κάνουμε ή μπορεί να είναι εκείνη που θα μας βρει. Και θα της πούμε τα πάντα για σένα, για την ομορφιά σου, τη θλίψη σου, την αλήθεια που δίδαξες τον κόσμο» της έγραψε αποχαιρετώντας την ένας εγγονός της.
«Δεν θα αναπαυτώ κι εγώ μέχρι να αγκαλιάσω την Κλάρα Αναΐ. Και εκείνη την ημέρα θα είσαι κι εσύ νοερά εκεί, θα είμαστε όλοι και όλα όσα δεν μπόρεσαν να μας κλέψουν, γιατί παρ’ όλα αυτά νικήσαμε, χάρη σε εσένα νικήσαμε... Γιατί η Ιστορία δεν θα ήταν ίδια χωρίς εσένα. Ούτε η αλήθεια, ούτε η μνήμη, ούτε η Δικαιοσύνη».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας