Μεγάλοι νικητές ο... Αποτυχημένος και το ποιοτικό θέατρο

Η τελετή για τα φετινά βραβεία που για δεύτερη χρονιά απένειμε η Ελληνική Ενωση Κριτικών Θεάτρου και Παραστατικών Τεχνών χθες, στο αμφιθέατρο του Μουσείου Β&Ε Γουλανδρή στην Αθήνα, είχε από όλα. Τη θεωρητική τεκμηρίωση από τον πανεπιστημιακό Σάββα Πατσαλίδη για την κριτική ως αφετηρία ποιοτικού διαλόγου για την ενίσχυση και προβολή της δουλειάς των καλλιτεχνών. Τη βράβευση 17 κατηγοριών που συνθέτουν την πολυπλοκότητα της παραγωγής ενός θεατρικού έργου.

Είχε επίσης και μια έκπληξη, την «κατάληψη» της σκηνής για την απονομή του βραβείου θεάτρου για παιδιά και εφήβους από τους «πειρατές» της παράστασης «Το νησί των θησαυρών» οι οποίοι, παίζοντας, έψαχναν λεφτά, για να πάρουν την απάντηση της θεατρικής κριτικού και παρουσιάστριας της εκδήλωσης Ματίνας Καλτάκη «λεφτά δεν υπάρχουν, μόνο δόξα», η οποία αποτύπωσε ακούσια και την κατάσταση που διέπει το θεατρικό γίγνεσθαι στη χώρα. Είχε μουσικά διανθίσματα από τη βραβευμένη σολίστ πιάνου Μαργαρίτα Κολάση. Είχε συμπερίληψη και ανοιχτό πνεύμα στους επαίνους που απονεμήθηκαν σε ανθρώπους που κοινωνούν την τέχνη στις φυλακές και στην καλλιτεχνική ομάδα με άτομα με ή χωρίς αναπηρία. Είχε νοιάξιμο για την άλλη Ελλάδα, με την απονομή βραβείου σε παράσταση περιφερειακού θεάτρου.

Είχε φυσικά και την πολύ δύσκολη αποστολή να επιλέξει ανάμεσα σε πραγματικά εξαιρετικές παραστάσεις, επιβραβεύοντας τελικά την τόλμη και τον πειραματισμό του... «Αποτυχημένου» με τον σκηνοθέτη του (Εκτ. Λυγίζο) να τονίζει ότι, αν δεν υπάρξει αναβάθμιση των επιχορηγήσεων, το ερευνητικό θέατρο είναι καταδικασμένο. Είχε επίσης ένα βραβείο (επιτελεστικών τεχνών) που δεν μπορούσε παρά να... διχοτομηθεί επιβραβεύοντας μία από τις μοναδικές παραστάσεις για το Πολυτεχνείο του '73 (ΤΑΝΚ - Ολη Νύχτα Εδώ, της ομάδας RMS MATAROA), αλλά και την περιπατητική περφόρμανς για τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης (Λίγο Φαΐ για τον Δρόμο), οι συντελεστές της οποίας (Ομάδα Γκραν Γκινιόλ) αφιέρωσαν το βραβείο σε αυτά τα «θύματα μιας γενοκτονίας που αν ζούσαν σήμερα θα αντιτάσσονταν στη σύγχρονη γενοκτονία στην Παλαιστίνη». Είχε τη βραβευμένη για την ερμηνεία της στο Doctor Στεφανία Γουλιώτη να συντάσσεται με τον ρόλο της υπερασπιζόμενη το δικαίωμα των γιατρών να προσφέρουν ισότιμα την επιστημονική τους βοήθεια, ανεξάρτητα από φυλή, φύλο, θρησκεία, εθνικότητα, σεξουαλική προτίμηση.

O Θεόδωρος Τερζόπουλος

Και πάνω από όλα είχε την απονομή του Μεγάλου Βραβείου Θεάτρου στον δάσκαλο Θεόδωρο Τερζόπουλο, «με αφορμή την πλούσια, ακάματη πορεία του εδώ και σαράντα χρόνια, η οποία αποκρυσταλλώνεται στην "Ορέστεια", το θέατρο του οποίου είναι αποταμιευτήριο ατομικής και συλλογικής μνήμης, κεφάλαιο υψηλής αισθητικής, πυξίδα σύγχρονου φιλοσοφικού προβληματισμού», όπως τον προλόγισε η Ιωάννα Μπλάτσου. Ακολούθησε ένα ολιγόλεπτο βίντεο με τον «υπερπολιτισμικό» δάσκαλο προ 40ετίας στη Μελβούρνη, να προετοιμάζει τις «Βάκχες» και να μοιράζεται με την κολεκτίβα του τις αρχέγονες κινήσεις αναπαράστασης της φύσης από έναν Αβορίγινα. Η εκδήλωση κορυφώθηκε με την ομιλία του ίδιου του Τερζόπουλου για τις προκλήσεις και τις αγωνίες του σύγχρονου ανθρώπου:

«Μπορεί το θέατρο να αφουγκραστεί το SOS που εκπέμπει η εποχή μας; Αγωνιά για την ανθρώπινη κατάσταση όπως αυτή διαμορφώνεται τον 21ο αιώνα;

Ο πολίτης άγεται και φέρεται από πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, από δίκτυα ενημέρωσης και εταιρείες διαμόρφωσης της κοινής γνώμης (...) Πτωχοποιημένοι πολίτες των σύγχρονων μητροπόλεων, έγκλειστοι στα κελιά της εικονικής πραγματικότητας, περιχαρακωμένοι στην ασφυκτική ιδιώτευσή τους. Ενας παράλληλος κόσμος, προκατασκευασμένος για να μπορούν οι άνθρωποι να ζουν με υποκατάστατα. Ενας κόσμος με ρομποτοποιημένες υπάρξεις μέσα σε ένα ολοκληρωτικό σύστημα ελέγχου και καταστολής σε όλο το φάσμα της ζωής. Ο μηχανισμός της λήθης εγκαθιδρύθηκε», είπε ο Τερζόπουλος. Και συνέχισε:

«Η παγκοσμιοποίηση και ο νεοφιλελευθερισμός δεν επιθυμούν τη δημιουργική συνάντηση της μνήμης με τον χρόνο, του μύθου με τον λόγο, αλλά αντιθέτως καθυποτάσσουν αυτές τις θεμελιώδεις αρχές σε ένα εξουσιαστικό, περιοριστικό σύστημα. Μπορεί το θέατρο να λειτουργήσει ως ένα εργαστήρι συνύπαρξης μιας πολλαπλότητας διαφορετικοτήτων; Να γεφυρώσει γλώσσες, σχολές, εθνικές παραδόσεις, εποχές, τάσεις, χωρίς να λάβει υπόψη το σύγχρονο τραύμα;

Ερωτήματα που δεν απαντώνται γιατί τελικά το θέατρο υπάρχει και μακροημερεύει λόγω των αναπάντητων ερωτημάτων (...)». Αναφέρθηκε επίσης «στο συγκλονιστικό γεγονός της νύχτας της 22ας Οκτωβρίου του 2019, όταν μέσα στη νεκρική ησυχία της στρατιωτικής απαγόρευσης της κυκλοφορίας στο εξεγερμένο Σαντιάγο της Χιλής, μια σοπράνο βγήκε στο μπαλκόνι και τραγούδησε συγκλονιστικά το τραγούδι του Victor Jara "Το δικαίωμα να ζεις ειρηνικά", γεγονός που μεταδόθηκε σαν ηλεκτρικό ρεύμα μέχρι που έγινε ένα ρυθμικό σύνθημα διεκδίκησης... Ο προβολέας της ζωής φώτισε το μέλλον, ενώ ο προβολέας του θεάτρου παραπλανητικά συνεχίζει να φωτίζει τον εαυτό του», κατέληξε.

Το Μεγάλο Βραβείο Θεάτρου φιλοτέχνησε ο εικαστικός Θάνος Κυριακίδης (Blind Adam). Ο Τερζόπουλος το αφιέρωσε στους συνεργάτες του που «λείπουν». Και η Ενωση αφιέρωσε την εκδήλωση στη μνήμη του διακεκριμένου σκηνοθέτη Σταύρου Ντουφεξή.