Τι είδαμε στη «Μέσα χώρα»

Η αυλαία σηκώθηκε κι ανάμεσα στο πλήθος ξεχώρισε η φιγούρα ενός παππού που φορά μια λευκή φανέλα. Ξέρετε, από αυτές που έχουν ζεστάνει τους δικούς μας, που έγιναν στερεoτυπικό σύμβολο των σπιτιών, που μας έχουν αγκαλιάσει μεγαλώνοντας. Γύρω του μέλη της χορωδίας. Οι μισοί τραγουδούν με μάσκες, όλοι είναι πιασμένοι από τους ώμους κι ερμηνεύουν ένα εμβατήριο για τη βροχή, τη χαρά αλλά και την ανάλαφρη προσμονή του θανάτου. «Το σώμα μου διψάει για βροχή, διψάει για ανθρώπους και βροχή».

Τελικά ο Αγγελος Τριανταφύλλου (με τις υπέροχες μουσικές του) και ο Γιάννης Αστέρης (με το τόσο εύστοχο λιμπρέτο του) βρήκαν έναν μοναδικό τρόπο να μιλήσουν για τα γηρατειά. Η «Μέσα χώρα», η νέα τους όπερα που σκηνοθέτησε με τη γνώριμη τρυφερότητά του ο Νίκος Καραθάνος, κατέβασε αυλαία χθες βράδυ (ας σκεφτούν, παρακαλώ, σοβαρά στην Εθνική Λυρική Σκηνή την επανάληψή της) αλλά η συγκίνηση που μας χάρισε και η συντριβή που μας προκάλεσε παλεύουν ακόμα μέσα μας.

Στην αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» τα βλέμματα ήταν στραμμένα στα τρία κλειστοφοβικά, μικρά δωμάτια (σαν κουτιά με περιτύλιγμα θανάτου) που μεταμόρφωσαν τη σκηνή σε κάτι τρομακτικά οικείο, σε μια ιδιότυπη πολυκατοικία μέσα από την οποία ξεπηδούσαν εικόνες και ιστορίες. Σπονδυλωτές ήταν οι ιστορίες στη «Μέσα χώρα», συχνά δε διανθισμένες με λεπτοδουλεμένο χιούμορ κι ερμηνευμένες από επαγγελματίες τραγουδιστές (Σαβίνα Γιαννάτου, Ελλη Πασπαλά, Μαρίνα Κρίλοβιτς, Χάρης Ανδριανός, Θεοδώρα Μπάκα), ερασιτέχνες σολίστ, αλλά και τη Χορωδία 65+.

Από αυτό, λοιπόν, το μικροσύμπαν ακούσαμε για τη Σοφία ή Βούλα (κανείς δεν ήταν βέβαιος πώς την έλεγαν) που έμενε στο κάτω διαμέρισμα, που έβριζε και τη βρήκαν ενώ είχε πεθάνει από μέρες. Για τους δυο άντρες που νιώθουν για διαφορετικούς λόγους ένα σφίξιμο στο στήθος. Για εκείνους που βασανιστικά θα αναρωτηθούν «Ποιος από τους δυο θα ήταν καλύτερα να φύγει πρώτος;». Για την ώρα της απολογίας μιας κακής μητέρας. Για την αναμέτρηση με την ενοχή. Για τα βουβά σπίτια με τις ανοικτές τηλεοράσεις ως υπενθύμιση της ζωής. Για τους λιπόσαρκους δικούς μας ανθρώπους που μικραίνουν στα χέρια μας και παραδίδονται στην κοινή μοίρα της φθοράς. Για τη διεκδίκηση της χαράς ώς το τελευταίο λεπτό και την αγάπη που δεχτήκαμε ή στερηθήκαμε. Για τη μοναξιά εκείνων που δεν τους πλησίασε «ούτε μυρμήγκι για να διεκδικήσει ψίχουλο από το πιάτο τους».

Ο Φίλιπ Ροθ έγραφε στο βιβλίο του «Κανένας» πως «τα γηρατειά δεν είναι μάχη, τα γηρατειά είναι σφαγή». Κι όμως στη «Μέσα χώρα», παρότι στο φόντο ο «πίνακας» απεικονίζει τη μοναξιά, στο τέλος αυτό που επικρατεί -κι όλοι μαζί τραγουδάμε- είναι ένας ύμνος στη ζωή, ένας φόρος τιμής στους παππούδες και τις γιαγιάδες μας, μια βραδιά κάθαρσης κι απολογισμού για όσα δεν προλάβαμε να πούμε στους γονείς μας.

Ετσι, σε ένα διονυσιακό φινάλε απολογισμού κι αποχωρισμών, κάτω από έναν πλάτανο στην πλατεία ενός χωριού, γιορτάσαμε μαζί με τους χαρακτήρες της «Μέσα χώρας» όσο η Σαβίνα Γιαννάτου τραγουδούσε «Το εξοδικό του νερού». Ενα γλέντι που θα θυμίζει για πάντα σ’ εκείνους -τους οικοδεσπότες της γιορτής- αλλά και σε εμάς, τους καλεσμένους του γλεντιού με τα βουρκωμένα μάτια, πως ό,τι κι αν συμβεί κατά τη διάρκεια της ζωής, όλοι στο τέλος την ίδια πόρτα θα ανοίξουμε. «Θα βρεθούμε όλοι μαζί στο ίδιο ποτάμι στην ίδια βάρκα να προχωράμε».