Οι «Ιχνευτές» που συνάντησαν πρώτοι τη μουσική

Στην απαρχή των θρησκειών, της ιστορίας, της μουσικής. Ανάμεσα σε γεγονότα άγνωστα κι ανείπωτα αλλά και ιστορίες δημοφιλείς. Με πρωταγωνιστές πρόσωπα που έχουν ταυτότητα αλλά και την αναζητούν. Εχοντας στα χέρια ένα έργο αποσπασματικά σωζόμενο, με κενά που πολλαπλασιάζουν το ρίσκο αλλά και τις σκηνοθετικές προκλήσεις, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός, σαν Ιχνευτής κι εκείνος, προσπαθεί με ένα κείμενο «ερείπιο» να φτιάξει το αφήγημά του σε μια απάτητη κορυφή, σε ένα τοπίο γεμάτο ερωτήματα, πλοκή και θεϊκές επιδιώξεις.

Κάθε παράσταση των Ιχνευτών του Σοφοκλή αποτελεί γεγονός μια και παίζεται σπάνια. Είναι ένα σατυρικό δράμα που αφηγείται μοναδικά πώς έφτασε η μουσική στα αυτιά των ανθρώπων. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες συναντήσεις επιφυλάσσει αυτή τη φορά το ανέβασμά του, καθώς ο Μιχαήλ Μαρμαρινός (επιλέγοντας την ιστορική έμμετρη απόδοση του Εμμανουήλ Δαυίδ, το 1933) επιστρέφει απόψε, αύριο και μεθαύριο στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου με τον Χάρη Φραγκούλη στον ρόλο του Απόλλωνα, την Αμαλία Μουτούση στον ρόλο της Κυλλήνης και τον Σταμάτη Κραουνάκη σε ρόλο-έκπληξη ως Σιληνό.

«Στην πραγματικότητα ο πλήρης τίτλος που υπονοείται για το έργο είναι “Ιχνευτές - Σάτυροι” καθώς αυτοί αποτελούν τον Χορό που ψάχνει. Η ιστορία έχει ως εξής: ο Απόλλων, με την απελπισία ενός απόλυτα εξανθρωπισμένου τύπου, λέει πως του έκλεψαν τα βόδια και φωνάζει στον κόσμο ότι όποιος του τα βρει θα του χαρίσει χρυσό στεφάνι», μας λέει σε ένα διάλειμμα από τις τελευταίες πρόβες ο Μιχαήλ Μαρμαρινός. «Τότε εμφανίζεται ο Σιληνός και του υπόσχεται ότι γνωρίζει παιδιά εκπαιδευμένα στην αναζήτηση πραγμάτων κι ο Απόλλωνας δεσμεύεται για ακόμα πιο μεγάλα δώρα κι έτσι μαζί με το χρυσάφι του τάζει ελευθερία. Αρα στην ουσία η δράση ξεκινά με δύο σοβαρά δολώματα».

Ακολουθώντας τα ίχνη των ζώων, οι Ιχνευτές οδηγούνται σε μια σπηλιά υπό τον ήχο της λύρας που έχει μόλις εφεύρει ο Ερμής. Εκεί τους υποδέχεται η νύμφη Κυλλήνη. Σε μια ξεκαρδιστική παρεξήγηση, όπου ο Ερμής κατηγορείται για την κλοπή των βοδιών, παρεμβαίνει ο ίδιος ο Απόλλωνας. Οι δυο θεοί συμφωνούν να ανταλλάξουν μεταξύ τους τα βόδια (που στο μεταξύ έχουν βρεθεί) με τη λύρα, κι έτσι σήμερα γνωρίζουμε τον Απόλλωνα κι όχι τον Ερμή σαν θεό της Μουσικής.

«Το κυνήγι του θησαυρού ξεκινά, οι σάτυροι φέρνουν διάφορα πράγματα πίσω, σκοντάφτουν όμως και σε αποκαλύψεις. Μία απ’ αυτές είναι κι ένα μούγκρισμα από τα βάθη της γης, το οποίο τους ταράζει και δεν ξέρουν καν πώς να το αποκαλέσουν καθώς όλα συμβαίνουν σε μια τόσο παρθένα εποχή που ακόμα δεν έχει σχηματίσει τις λέξεις για κάποια πράγματα. Το ενδιαφέρον τους μετατοπίζεται κι αρχίζουν να ψάχνουν τι είναι αυτό που ακούγεται από κάτω. Με δυο κουβέντες είμαστε μπροστά στη Θεογονία της μουσικής. Ο άνθρωπος, με πρόσχημα την αναζήτηση βοδιών, συναντιέται με τον ήχο και τη μουσική. Οπως πολύ συχνά στη ζωή, άλλο ψάχνεις κι άλλο σου έρχεται...».

Ας δούμε, όμως, και τα πρόσωπα σε αυτό το «έργο θεών» όπως το αποκαλεί ο σκηνοθέτης.

«Ο Χάρης Φραγκούλης υποδύεται τον Απόλλωνα ο οποίος αντιμετωπίζει ένα τόσο υπαρξιακό πρόβλημα που τον έχει εξανθρωπίσει τελείως. Αλλωστε μόνο τα προβλήματα εξανθρωπίζουν τους θεούς. Μπροστά στα μάτια μας μετατρέπεται σε θεό της μουσικής.

Η Κυλλήνη από την άλλη είναι στην πραγματικότητα η θεότητα του βουνού που γοητεύει τους Σάτυρους. Δεν είναι εύκολο πράγμα να εκπροσωπήσεις ένα βουνό αλλά η Αμαλία Μουτούση μπορεί να σηκώσει και αυτόν τον ρόλο. Είναι ένα άξιο “βουνό”, θείο».

Οσο για τον Ερμή, «τον εφευρέτη του μουσικού οργάνου, πλάσμα νόθο του Δία, ο οποίος στοιχειώνει όλο το έργο με τον ήχο του και μόνο στο τέλος τον βλέπουμε και σαν σώμα», τον υποδύεται ο Steve Katona, περφόρμερ Γερμανοβιετναμέζικης καταγωγής που ζει στο Βερολίνο.

Λίγο πριν κλείσουμε το τηλέφωνο, ρωτήσαμε τον Μιχαήλ Μαρμαρινό και για τις φήμες που τον θέλουν να δηλώνει ενδιαφέρον για τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου εγκαταλείποντας την Ελευσίνα-Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2023. «Τα διάβασα και ειλικρινά δεν ξέρω πώς προέκυψαν. Λυπάμαι που πρέπει να διαψεύσω κατηγορηματικά μια τέτοια πληροφορία. Δεν είναι αλήθεια».