Προ μηνός, στις 6/4/2024, ο πιανίστας Στέφανος Νάσος έδωσε ένα ρεσιτάλ στη θαυμάσιας ακουστικής νεοκλασική αίθουσα του «Παρνασσού». Από τον Σεπτέμβριο του 2022 ο Ελληνας πιανίστας διδάσκει στην Ανώτατη Σχολή Μουσικής της Χώρας των Βάσκων «Musikene», στον Αγιο Σεβαστιανό της Ισπανίας.
Το πρόγραμμα περιέλαβε έργα Μπετόβεν, Σκριάμπιν και Γιώργου Τσοντάκη. Ξεκίνησε με τη «Σονάτα για πιάνο αρ. 23, Apassionata» του Μπετόβεν. Στο παίξιμο του Νάσου δέσποσαν μυώδης, δυναμική άρθρωση της φραστικής και νευρώδης ωστικός παλμός. Η εκτέλεση διέθετε ήχο τραχύ και στιβαρό, ανταποκρινόταν πειθαρχημένα στο συντακτικό της μουσικής μέσω στίξεων, μεταπτώσεων και άρθρωσης σε κύριες και δευτερεύουσες διατυπώσεις, ενώ εκφραστικά απέδιδε ευανάγνωστα τις διαφοροποιήσεις μεταξύ παραγράφων δράσης και παραγράφων αναστοχασμού. Ενίοτε η ανήμερη ένταση που διακατείχε όλα τα μέρη άφηνε την αίσθηση ότι κυριαρχούσε μια α λα Λιστ προσέγγιση. Εντυπωσιακή στην αθροιστική, δαιμονική της φόρτιση και τον πιεστικό ωστικό της παλμό υπήρξε η παροξυσμική κορύφωση του καταληκτικού Allegro ma non troppo. Ακολούθησε η μονομερής, ολιγόλεπτης διάρκειας «Σονάτα αρ. 5» (1907) του Σκριάμπιν. Εργο ριζικά διαφορετικής γραφής και δραματουργίας, αντιμετωπίστηκε με διαφορετικούς όρους: άλλοτε εκρηκτικά και με περισσή αγριότητα, άλλοτε άτονα σαν σε υπνοβασία, αναδεικνύοντας τις καταδιωκτικής ορμής εξάρσεις και το γεμάτο έντονες, απότομες μεταπτώσεις συντακτικό της μουσικής.
Ολο το δεύτερο μισό της βραδιάς το αφιέρωσε ο Νάσος στις «Παραλλαγές Φάντασμα» (1991) του Ελληνοαμερικανού Γιώργου Τσοντάκη. Πρόκειται για ιδιότυπη, ημίωρης διάρκειας, δεξιοτεχνικά απαιτητική σύνθεση μεταμοντέρνας δραματουργίας. Η ενίοτε πλατειάζουσα μουσική της γραφής διαχειρίζεται με παιγνιώδη χαλαρότητα την ιστορική φόρμα των παραλλαγών, προσεγγίζοντας εφαπτομενικά αναφορές στους Λιστ, Μπάρτοκ αλλά και Βάγκνερ, ενώ αγγίζει φευγαλέα και τον Μότσαρτ, από τον οποίο και άντλησε ο συνθέτης την αρχική έμπνευση και, περαστικά, πρωτογενές υλικό. Η σύνθεση παίχτηκε εξαιρετικά, με συνολική εποπτεία της δραματουργίας, άνεση και εκφραστική αμεσότητα.
Το Κουαρτέτο Εγχόρδων της Σκάλας του Μιλάνου
Δυο μέρες αργότερα, στις 8/4/2024, στη μεγάλη αίθουσα του κρατικού Μεγάρου Μουσικής, το Κουαρτέτο Εγχόρδων της Σκάλας του Μιλάνου έπαιξε έργα Πουτσίνι, Μπετόβεν και, σε σύμπραξη με τον Σκωτσέζο πιανίστα Αλασντερ Μπίτσον, Φρανκ, αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις.
Το στίγμα των αδιαπραγμάτευτα «κλασικών» ερμηνειών ανακάλεσε αυθόρμητα στη μνήμη το τελείως αντίθετο ερμηνευτικό ύφος του Κουαρτέτου Εγχόρδων «Sonoro», που ακούσαμε στις 9/2/2024. Το νεοπαγές, νεανικό, πολυεθνικής σύνθεσης σύνολο είχε παίξει με ακρίβεια αλλά βίαια, άγρια και κυρίως με ιλιγγιώδεις ταχύτητες που καθιστούσαν μη αναγνώσιμη τη μουσική˙ αντίθετα, οι καταφανώς μεγαλύτερης ηλικίας Ιταλοί μουσικοί, πιθανότατα και λόγω της μακράς θητείας τους στην όπερα, έπαιξαν δίχως καμία βιασύνη ή βιαιότητα, νηφάλια, με ευγένεια φραστικής και γλυκύτητα. Θέλοντας να τιμήσουν το εθνικό τους ρεπερτόριο και καθώς στην ιταλική μουσική κυριαρχεί σχεδόν αποκλειστικά η όπερα, οι τέσσερις μουσικοί ξεκίνησαν ερμηνεύοντας με μελωμένο ήχο τα τρία μενουέτα με τίτλο «Χρυσάνθεμα» του Πουτσίνι, συνθέσεις αβαρείς και συναισθηματικά γλυκερές. Ακολούθησε αμέσως το «Κουαρτέτο αρ. 4» (~1800) του Μπετόβεν σε μια απολύτως στρωτή, στιλιστικά ορθόδοξη ανάγνωση: νηφάλιος, αβίαστος, δίχως χάσματα ωστικός παλμός, συναίσθηση της μουσικής δραματουργίας, εύπλαστη, φροντισμένα φινιρισμένη φραστική, πειθαρχημένη απόδοση του συντακτικού της γραφής, ισορροπημένες εντάσεις, ήπιες ταχύτητες που δεν παραμόρφωναν τη φραστική. Την εκτέλεση οδήγησε το σαφώς ηγετικό αλλά και συγκρατημένα μελωδικό παίξιμο από το α΄ βιολί.
Η βραδιά ολοκληρώθηκε με το δημοφιλές, καθαρόαιμα ρομαντικό «Κουιντέτο με πιάνο». Οπως στον Μπετόβεν, έτσι και εδώ επικράτησαν πρωτίστως o αψεγάδιαστος συντονισμός και η σύμπνοια στην έκφραση. Η αναμενόμενη και προφανής διαφοροποίηση έγινε αισθητή στην πιο ανάλαφρη, κυματιστή εκδίπλωση του ωστικού παλμού και στο αισθαντικό πλάσιμο του ήχου. Αν, ενδεχομένως, έλειψε κάτι, αυτό ήταν το βάθος λεπτομέρειας στην επεξεργασία της έκφρασης και της φραστικής. Ωραία απέδωσαν οι μουσικοί της Σκάλας το δεσπόζον μελωδικό στοιχείο της μουσικής, ειδικά στο κατανυκτικό αργό μέρος, δίνοντας την πιο αβίαστη έκφραση στην ένδειξη Lento con molto sentimento! Ανταποκρινόμενοι στο ενθουσιώδες χειροκρότημα του ακροατηρίου, οι Ιταλοί μουσικοί πρόσφεραν εκτός προγράμματος το νευρώδες, καλπασματικό Scherzo από το «Κουιντέτο με πιάνο» του Μπραμς.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας