«Αυτό που κάποτε ήταν αυτονόητο, σήμερα το βιώνω σαν μικρό θαύμα»

Σε δύσκολες δισκογραφικές και συναυλιακές συνθήκες, η πορεία ενός νέου ανθρώπου με ταλέντο μοιάζει πια πραγματικά με βαριά χειρωνακτική εργασία: κάθε στάδιο περνάει από τα χέρια σου, κουράζεσαι, εγκαταλείπεις, επιστρέφεις, σκαλίζεις το επόμενο βήμα στην κλίμακα.

Αυτό συνέβη με την τραγουδοποιό και ερμηνεύτρια Μαρία Παπαγεωργίου. «Χειρωνακτική» και δύσκολη εργασία η «χειροποίητη» καριέρα της και μόνη ασφάλεια τα δικά της εργαλεία: η φωνή της, ο χαρακτήρας της, το ταλέντο της.

Γυναίκα με προσωπικότητα και τσαγανό, αλλά και γλυκός, τρυφερός άνθρωπος με μια κοριτσίστικη στόφα που δεν φθείρεται από τις δυσκολίες και μια φωνή σπουδαία, χαρακτηριστική, αμέσως αναγνωρίσιμη, η Παπαγεωργίου, ύστερα από δυο χρόνια απουσίας λόγω πανδημίας, επέστρεψε μόλις την προηγούμενη Δευτέρα στη χειμερινή μουσική της πατρίδα, τον Σταυρό του Νότου.

Για απόψε και για ακόμη δύο παραστάσεις προλαβαίνουμε να τη δούμε και να την ακούσουμε, με μία ορχήστρα κυρίως εγχόρδων (Μιχάλης Βρέττας | βιολί, Σοφία Ευκλείδου | τσέλο, Γιώργος Καρδιανός | ηλεκτρική κιθάρα, Γιώργος Ντάνης | κοντραμπάσο, Κρίτων Μπελλώνιας | τύμπανα και η ίδια η Παπαγεωργίου στην κλασική κιθάρα).

«Η επιστροφή μας στον Σταυρό του Νότου», λέει η ίδια, «μοιάζει πιο πολύ με επαναπατρισμό. Τι είναι ίδιο και τι έχει αλλάξει; Πόσο μεγαλώσαμε τελικά μέσα σε δυο περίεργα χρόνια, αλλά κυρίως πώς;».

Οσο για το πρόγραμμα, περιλαμβάνει ολοκαίνουργια τραγούδια που «ταξιδεύουν ζωντανά λίγο πριν δισκογραφηθούν, παλιά που ντύνονται με τις ενορχηστρώσεις των εγχόρδων και τη δική μας προσέγγιση σε τραγούδια αγαπημένων μας τραγουδοποιών. Τελικά η παράσταση στηρίζεται σε ένα κοινό αίτημα: την ένωσή μας μέσα από την ηθική του λόγου και το μοίρασμα βαθιών συναισθημάτων, ακόμα και στις πιο ρηχές περιόδους. Μοίρασμα που στέκει ακέραιο μέσα από την έννοια της ζωντανής εκτέλεσης της μουσικής».

● Επιστροφή στις ζωντανές εμφανίσεις. Εχεις τρακ απ’ την αρχή;

Με όλες αυτές τις ανατροπές της καθημερινότητάς μας τα τελευταία χρόνια, η μόνη μου αγωνία είναι να είμαστε όλοι καλά και να καταφέρουμε αρχικά να ανέβουμε στη σκηνή την ημέρα της συναυλίας. Αυτό που κάποτε ήταν αυτονόητο, σήμερα το βιώνω σαν ένα μικρό θαύμα.

Αυτή η συνειδητοποίηση της ρευστότητας και της ανατροπής μέσα στην οποία ζούμε, έκανε όλα τα υπόλοιπα περιττά άγχη μου να παραμερίσουν και να δώσουν τη θέση τους στη χαρά της συνάντησης.

● Ανακαλύπτεις συνεχώς καινούργια πράγματα. Είσαι σε διαρκή μουσική αναζήτηση; Ακούς πολύ, πολλά; Πότε προλαβαίνεις;

Δεν προλαβαίνω! Θαυμάζω όποιον είναι δίπλα μου, που αντέχει τη μόνιμη τσίτα μου, δυσκολεύομαι να χαλαρώσω και να μην κάνω τίποτα – ευχή και κατάρα είναι αυτό. Ομως αυτή την ηδονή της ανακάλυψης κάτι νέου δεν την αλλάζω με τίποτα.

Οι εκπομπές μου στο Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, για παράδειγμα, με έκαναν να ξυπνάω κάθε πρωί στις 8 για να ακούω νέα τραγούδια και να γράφω προσωπικά κείμενα. Θα ήθελα να έχω κι άλλο χρόνο, όχι μόνο για περισσότερες ακροάσεις, αλλά για πιο ποιοτικές, να εμβαθύνω και να τις συζητώ με τους ανθρώπους που εκτιμώ. Κάποια στιγμή θέλω να καθιερώσω μία μέρα, π.χ. την Παρασκευή, ως ημέρα ακρόασης δίσκων με φίλους!

● Νέος δίσκος, δασκάλα σε μαθήματα φωνητικής, βιβλία, ραδιοφωνική εκπομπή στην ΕΡΑ2. Ανήκεις σε μια γενιά που έμαθε ότι για να υπάρχει πρέπει να κάνει πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Αυτή η δημιουργικότητα είναι η καλή όψη αυτού του «μαθήματος»;

Είναι η απόδειξη πως η εποχή των γονιών μας, όπου κάποιος σπούδαζε κάτι ή καταπιανόταν με κάτι και ασχολούνταν με αυτό μέχρι να πεθάνει, έχει προ πολλού παρέλθει. Η εποχή μας απαιτεί πολυπραγμοσύνη, παρατηρητικότητα, ενσυναίσθηση και επαναπροσδιορισμό. Σίγουρα δεν θα βαρεθούμε να ανακαλύπτουμε συνέχεια πράγματα!

● Υπάρχει και κακή όψη όμως;

Ναι, ζούμε μονίμως σε μια ανασφάλεια ότι έρχεται ο επόμενος με πολύ περισσότερη «πολυπραγμοσύνη» να πάρει τη θέση μας, δεν εννοώ στην τέχνη· σε κάθε εργασία. Μέσα από την ανάπτυξη της βιοτεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης, που θα υποκαταστήσουν εν καιρώ πολλά επαγγέλματα και εμείς θα πρέπει κάθε λίγα χρόνια να γινόμαστε και κάτι άλλο, φοβάμαι πως θα παλεύουμε να νιώσουμε σημαντικοί πράττοντας απλά κάτι, στην εποχή της πλήρους ασημαντότητας του ανθρώπου.

● Ερμηνεύεις τραγούδια άλλων και ξένων και τραγούδια δικά σου. Κι όμως, έχουν μια υπόγεια διασύνδεση όλα αυτά. Ποια είναι αυτή;

Η αξία τους! Η αξία των ίδιων αυτών τραγουδιών, μέσα από το πρίσμα ενός ανθρώπου, εν προκειμένω εμού, που οφείλει να τα σεβαστεί, να κάνει σωστή ανάγνωση, να τα ενώσει σωστά, να κρατήσει ερμηνευτικά και ενορχηστρωτικά το ζουμί και την ουσία τους. Αυτή είναι η αγωνία μου κάθε φορά που κάνω μια παράσταση.

● Υπάρχουν στιγμές που το βάζεις κάτω;

Πολλές. Ξεκίνησα ακριβώς την εποχή της κρίσης, δεν θυμάμαι ποτέ το οτιδήποτε να λειτουργεί όπως πρέπει, ο καθένας να κάνει τη δουλειά του και όχι ταυτόχρονα άλλες δέκα, το χρήμα να ρέει, όχι για να πλουτίσεις, απλά ίσα ίσα να νιώσεις πως αξίζεις, πως μπορείς να ονειρεύεσαι και να δίνεις τον δέοντα χρόνο στην τέχνη σου.

Οπου σταθώ και όπου βρεθώ, μιλάω για αυτές τις δυσκολίες, για το ότι επί πολλά χρόνια πλήρωνα από την τσέπη μου για να βγουν οικονομικά οι παραστάσεις –καλά, δεν μιλάω καν για τις παραγωγές δίσκων!–, όχι όμως για να μιζεριάσω, μα για να μοιραστώ με ειλικρίνεια το τι συμβαίνει στον χώρο μας και για να μη νιώθουν μοναξιά οι γενιές που έρχονται.

Κάθε φορά, ωστόσο, που έλεγα πως θα τα παρατήσω, γινόταν κάτι μαγικό! Θα λάμβανα κάποιο μήνυμα ή θα συναντούσα κάποιον ακροατή στον δρόμο που θα μου έλεγε πόση δύναμη παίρνει από τη μουσική μου. Και εκεί είναι το σημείο που ντρέπομαι, ζητώ συγγνώμη από το σύμπαν για την αγνωμοσύνη μου και σηκώνω πάλι τα μανίκια.

● Η εποχή είναι σκοτεινή. Ειδικά η γενιά σου έζησε μια μεγάλη οικονομική κρίση, ένα μεγάλο προσφυγικό κύμα, μια πανδημία, έναν πόλεμο ξανά τώρα... Θυμάσαι πιο ανάλαφρες στιγμές;

Κάθε γενιά έχει τις δυσκολίες της, φτιάχνει όμως το δικό της αφήγημα. Κάποιοι άλλοι ζήσανε την απόλυτη φτώχεια, την πείνα, την πανούκλα, τον εξευτελισμό του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ανησυχώ για το ποιο θα είναι εν τέλει το αφήγημα της δικής μου γενιάς.

Ωστόσο η Τέχνη, επειδή εμπεριέχει την έννοια της συμπόρευσης, του μοιράσματος και της Κάθαρσης, σε κάθε σκοτάδι σού δίνει και ένα απέραντο φως. Και μόνο ότι ζω κάνοντας μουσική, συναναστρέφομαι με εξαιρετικούς μουσικούς και αγκαλιάζομαι με τόσο κόσμο, με κάνει να χαμογελώ σε καθημερινή βάση!

● Τι αισθάνεσαι, τι θέλεις να τραγουδήσεις για ό,τι συμβαίνει;

Δεν νιώθω την ανάγκη να βάλω στο πρόγραμμα κάτι διαφορετικό απ’ ό,τι συνήθως, ακριβώς γιατί πάντα ο κοινωνικός προβληματισμός υπάρχει μέσα του. Τραγουδώ τον προσφυγικό μου «Σπόρο» πέντε χρόνια τώρα, την «Πατρίδα» του Αλκίνοου, αλλά και τον έρωτα, την παράδοση, τους χωρισμούς και τους αποχωρισμούς.

Δεν θέλω να γίνω περιγραφική για την εποχή μου, η μουσική μου ούτως ή άλλως είναι ψυχαγωγική· θέλω να ακουμπήσω πάνω σε κάθε συναίσθημα και προβληματισμό που κουβαλάμε και θα κουβαλάμε πάντα εμείς, οι τελευταίοι ίσως homo sapiens.

● «Η ηθική του λόγου και το μοίρασμα βαθιών συναισθημάτων ακόμα και στις πιο ρηχές περιόδους», σχολιάζεις για τις τωρινές σου εμφανίσεις. Πώς ορίζεις εσύ την ηθική του λόγου; Το συναίσθημα είναι «καύσιμο» για να προχωράς;

Μάλλον αυτό θέλησα να σου πω και πριν. Το να έχεις χτίσει το σπιτάκι σου, τη μουσική σου με γερά υλικά. Γερά υλικά δεν είναι η κορόνα της φωνής σου και τα μεγάλα σουξέ, είναι τα τραγούδια με σμιλεμένο στίχο, η γνώση και ο σεβασμός στη γενιά που σου κληροδότησε όλον αυτόν τον πλούτο, η καλή σχέση με τους συνεργάτες σου και το ακροατήριό σου που δεν είναι το μέσον της αποθέωσής σου, αλλά ο καθρέφτης του ηθικού σου κόσμου.

● Τι σου είχε λείψει περισσότερο την εποχή της καραντίνας;

Να μπορώ να κάνω όνειρα και να τα κυνηγώ.

📌 INFO: Κεντρική Σκηνή του Σταυρού του Νότου (Φραντζή & Θαρύπου - Νέος Κόσμος 210-9226975), απόψε και στις 28/3 και 4/4, στις 21.00. Είσοδος 13 €. Προπώληση εισιτηρίων στη viva.gr Για κράτηση θέσης καθημένου σε τραπέζι 210-9226975. Ο χώρος λειτουργεί αποκλειστικά για πλήρως εμβολιασμένους ή νοσήσαντες το τελευταίο τρίμηνο.