Μουσείο Γουλανδρή στις αρχές του 2017

Οι περαστικοί από την πλατεία του Αγίου Σπυρίδωνα στο Παγκράτι θα βλέπουν για λίγους μήνες ακόμα το επιβλητικό κτίριο της οδού Ερατοσθένους καλυμμένο με λινάτσες. Το 2012 μπήκε ο «θεμέλιος λίθος» για το νέο Μουσείο του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή στην Αθήνα, ενώ στις αρχές του 2017 θα έχει ολοκληρωθεί, καθώς όλα δουλεύουν... ρολόι.

Πρόκειται για ένα υπερσύγχρονο μουσείο 12 ορόφων, επιφάνειας 7.300 τ.μ. και αναμένεται να φιλοξενήσει τη μυθική συλλογή του ζεύγους Γουλανδρή που περιλαμβάνει αριστουργήματα του 19ου και 20ού αιώνα, έργα Βαν Γκογκ, Πικάσο, Γκογκέν, Σαγκάλ, Πόλοκ, Ροντέν κ.ά.

Ομως και οι καλλιτέχνες των ημερών μας θα έχουν το δικό τους βήμα στην αίθουσα των περιοδικών εκθέσεων. Και όλοι, ακόμα και αυτοί που δεν ενδιαφέρονται για τέχνη, θα μπορούν να πιουν τον καφέ τους στην ταράτσα με μοναδική θέα την Ακρόπολη.

Ομαλά και εντατικά εξελίσσονται οι εργασίες ανέγερσης του νέου μουσείου, ενός έργου υποδομής που αναμένεται να αποτελέσει ορόσημο πολιτισμού στην Αθήνα. Επειτα από μια πολύχρονη περιπέτεια για την εξεύρεση του κατάλληλου χώρου, ο δρόμος για την ανέγερσή του άνοιξε το 2009 με την αγορά ενός γωνιακού διατηρητέου τριώροφου κτιρίου και ενός όμορου οικοπέδου στην πλατεία του Αγίου Σπυρίδωνα.

Το νέο μουσείο αποτελείται από το παλιό κτίριο και τη σύγχρονη επέκτασή του. Η αρχιτεκτονική μελέτη εκπονήθηκε από το γραφείο «Ι. & Α. Βικέλα». Το κτίριο που ήδη υπάρχει, ένα κομψοτέχνημα της δεκαετίας του 1920, με νεοκλασικά στοιχεία, διατηρείται ως κέλυφος, ενώ θα αποκατασταθεί και θα αναβαθμιστεί. Η σύγχρονη προσθήκη που κορυφώνεται πίσω από την πρόσοψη, θα επενδυθεί με πλάκες πωρόλιθου.

Πέντε από τους ορόφους του πολυαναμενόμενου μουσείου θα βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Οι εκσκαφές έχουν περατωθεί και η κατασκευή των σκυροδεμάτων αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από το Πάσχα. Οι επισκέπτες θα έχουν πολλά να δουν.

Στο ισόγειο θα υπάρχουν χώρος υποδοχής, βεστιάριο και πωλητήριο. Στο μεσοπάτωμα, στο νέο κτίριο, θα λειτουργήσει καφέ, με πρόσβαση στον ακάλυπτο χώρο, με μικρό κήπο. Ενα δεύτερο καφέ προβλέπεται στην ταράτσα του παλιού κτιρίου, όπου η θέα στην Ακρόπολη είναι εξαιρετική.

Οι εκθεσιακοί χώροι περιλαμβάνουν συνολικά πέντε επίπεδα. Στο πρώτο υπόγειο αναπτύσσονται οι περιοδικές εκθέσεις σε χώρο έκτασης 400 τ.μ. στα πρότυπα λειτουργίας του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην Ανδρο, ενώ στους τέσσερις ορόφους πάνω από το ισόγειο (έκτασης 1200 τ.μ.) θα φιλοξενηθεί η μόνιμη συλλογή του Ιδρύματος. Στον τελευταίο όροφο θα στεγαστούν τα γραφεία της διοίκησης.

Στους υπόλοιπους υπόγειους ορόφους θα αναπτυχθεί μια θεματική βιβλιοθήκη με βιβλία τέχνης, παιδικό εργαστήριο, ένα άρτια εξοπλισμένο αμφιθέατρο 190 θέσεων με δικό του φουαγέ. Εχουν επίσης προβλεφθεί χώροι φύλαξης των έργων, εργαστήριο συντήρησης και βοηθητικοί χώροι.

Οπως διαβεβαιώνουν οι υπεύθυνοι του έργου, οι εργασίες κατασκευής «συνεχίζονται πυρετωδώς και όλα τα μέτρα λαμβάνονται ώστε οι διεθνείς μουσειογραφικές προδιαγραφές και αξιώσεις να πληρούνται στην κάθε λεπτομέρεια».

Παράλληλα, θα προχωρήσει και η ανάπλαση της πλατείας του Αγ. Σπυρίδωνα που μπορεί να αποτελέσει μια αφετηρία σημαντικής πολεοδομικής αναβάθμισης της εγγύτερης περιοχής. Τη μελέτη διαμόρφωσης της πλατείας και πρασίνου γενικότερα έχει αναλάβει το αρχιτεκτονικό γραφείο «Studio75».

Πλέον, «οι μεγαλύτερες δυσκολίες έχουν αντιμετωπιστεί: οι εκσκαφές, η αντιστήριξη των πρανών εκσκαφής και η υποθεμελίωση του διατηρητέου τοίχου. Το έργο προχωρά – με μικρές αποκλίσεις εντός χρονοδιαγράμματος. Μέσα στο 2016 θα έχουν ολοκληρωθεί το 90% των οικοδομικών και ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων».

Εχουν περάσει σχεδόν 24 χρόνια από τότε που η κυβέρνηση Μητσοτάκη παραχώρησε στο Ιδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή οικόπεδο στην οδό Ρηγίλλης για την ανέγερση του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, το οποίο το ζεύγος των συλλεκτών οραματιζόταν, αλλά δεν μπόρεσε ποτέ να δει να παίρνει σάρκα και οστά. Μάλιστα, τα σχέδια είχε εκπονήσει ο διάσημος αρχιτέκτονας Μινγκ Πέι.

Επειτα από απίστευτα εμπόδια και με την ανακάλυψη των καταλοίπων του Λυκείου του Αριστοτέλη στην περιοχή, το έργο ματαιώθηκε. Την ίδια κατάληξη είχαν και τα σχέδια για την ανέγερσή του στο Μετς και στην οδό Ριζάρη.

Μέχρι σήμερα παραμένει επτασφράγιστο μυστικό το περιεχόμενο της συλλογής Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, καθώς και πόσα και ποια έργα θα εκτεθούν. Σίγουρα, όμως, το νέο μουσείο «θα είναι κοντά στον κόσμο και θα αποτελεί μέρος της πολιτιστικής ζωής του τόπου μας», εμπλουτίζοντας τον χάρτη πολιτισμού της Αθήνας.

* H Διεύθυνση Εργου έχει ανατεθεί στην εταιρεία «Ν. Κ. Μαλατέστας & Συνεργάτες» και η Διεύθυνση Κατασκευής στην εταιρεία «Frank E. BASIL».