Μια ζωντανή κοινωνία δημιουργών

Είκοσι χρόνια πέρασαν από τότε που μια ομάδα ανήσυχων δημιουργών έκαναν την Cheapart στο φιλόξενο νεοκλασικό στην οδό Ανδρέου Μεταξά στα Εξάρχεια, θέλοντας να σφυρηλατήσουν την άμεση σχέση καλλιτέχνη-έργου-κοινού.

Κάποιοι τους είπαν τρελούς κι ονειροπόλους, κάποιοι άλλοι χαρακτήρισαν το εγχείρημα καταδικασμένο να πεθάνει ή πως «χαλάει» την αγορά τέχνης. Ωστόσο, η Cheapart εδραιώθηκε και διογκώθηκε. Ενεργοποίησε νέους καλλιτέχνες, απέδειξε πως το καλό και ενδιαφέρον έργο μπορεί να είναι και φτηνό, «εκπαίδευσε» τους φιλότεχνους.

Γι’ αυτό έχει κάθε λόγο να γιορτάζει με δύο εκθεσεις. Η μία οργανώνεται αυτές τις μέρες στο ανακαινισμένο (από το 1999) στέκι των Εξαρχείων, η άλλη έγινε τον Νοέμβριο στο Κunstlerhaus της Βιέννης.

«Η Cheapart δεν είναι εμπορικός οργανισμός, αλλά η πρώτη πραγματική και βιώσιμη context art gallery στην Ελλάδα», μας λέει ο Γιώργος Γεωργακόπουλος, εκ των συνιδρυτών της. «Αμφισβήτησε δομές και έθεσε ερωτήματα σχετικά τόσο με τη λειτουργία του μηχανισμού διανομής της τέχνης ή της πολιτικής των εκθέσεων όσο και αυτή καθαυτή τη μορφή τους. Υποστηρίζει και χρηματοδοτεί πρότζεκτ με διαφορετικά εκφραστικά μέσα και κοινωνικό σχολιασμό.

»Η διασπορά του έργου σε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο, η εξοικείωση του κοινού με την τέχνη και τη διαδικασία παραγωγής της, η γνωριμία των φιλότεχνων με τους καλλιτέχνες και η συνεχής ενημέρωση ήταν οι στόχοι μας».

Φοιτητής ήταν στη Γερμανία (Σχολή Καλών Τεχνών ΗΒΚ Braunschweig), όταν μαζί με φίλους μαζεύονταν σε σπίτια και ατελιέ για να ανταλλάξουν τα έργα της χρονιάς ή να τα προσφέρουν σε πολύ χαμηλές τιμές. Το 1991 μαζί με τους Ragna Juergensen και Jens Lange αποφάσισαν να ανοίξουν την γκαλερί Zentrale Kunst Galerie στο Αμβούργο, ωστόσο ως μη εμπορικός οργανισμός δεν μπόρεσε να επιβιώσει.

Το 1995 οι ίδιοι, μαζί με τους Δημήτρη Γεωργακόπουλο και Φιόνα Μουζακίτη, έκαναν την Cheapart στην Αθήνα. Στέφτηκε με επιτυχία. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια είναι συνιδρύτρια του TAF (The Art Foundation) και του CAMP στην Ελλάδα, έχει οργανώσει το εικαστικό φεστιβάλ Back to Athens (2012-14) ενώ συνεχίζει το διεθνές της πρόγραμμα στη Βιέννη, την Κύπρο και το Αμστερνταμ.

Πώς όμως είναι να δημιουργεί και να επιβιώνει κανείς εν μέσω κρίσης; «Το πλήθος των Ελλήνων καλλιτεχνών δηλώνει ότι, παρά τις αντίξοες συνθήκες, όπως έλλειψη οικονομικής ενίσχυσης, αναλωσιμότητα από τους χώρους τέχνης, βρισκόμαστε σε μια ζωντανή κοινωνία δημιουργών που παράγει έργο με κίνητρα και προθέσεις όπως σε όλη την Ευρώπη», απαντούν ο Γιώργος και ο Δημήτρης Γεωργακόπουλος. «Ωστόσο, η αίσθηση των ορίων που μπορεί να φτάσει το έργο τέχνης στη χώρα μας λειτουργεί ευνουχιστικά για τους περισσότερους καλλιτέχνες.

»Οι φιλόδοξες ιδέες συρρικνώνονται ελλείψει οικονομικής υποστήριξης από γκαλερί και μουσεία. Το έργο μετατρέπεται σταδιακά σε προϊόν μικροαστικής κατανάλωσης. Οι καλλιτέχνες πλέον, ως χορηγοί οι ίδιοι του έργου τους, επιμένουν να δημιουργούν και είναι πολύ πιο ενημερωμένοι και ανοιχτοί σε συνεργασίες.

»Δεν έχουν μάθει, όμως, να είναι συνεπείς τόσο στη δημιουργία όσο και στη σχέση με τις αίθουσες τέχνης που τους εκπροσωπούν. Σε κάθε περίπτωση είναι μια πολλά υποσχόμενη κατάσταση που καλό θα ήταν, με τη συμβολή όλων των φορέων, να μη μείνει υποσχόμενη μόνο».

Τι έμαθαν όλα αυτά τα χρόνια και πώς βλέπουν το μέλλον; «Είναι ευκολότερο πλέον να αναγνωρίσεις τους διάφορους μαϊντανούς, που λιβανίζονται ποικιλοτρόπως, ή τους εικαστικούς γυμνοσάλιαγκες που έρπουν και γλείφουν για να φτάσουν στην τοπική και ασήμαντη Walhalla. Αλλά παράλληλα ξεχωρίζεις και εκείνους που δημιουργούν και αγωνιούν.

»Σε έναν κόσμο ρευστό δεν θα ήταν δυνατόν να προβλέψει κανείς δέκα χρόνια μπροστά, ωστόσο η προσπάθεια της Cheapart θα συνεχίσει να υποστηρίζεται και καλλιτέχνες που έχουν κάτι να προσθέσουν στο οικοδόμημα της τέχνης θα εξακολουθούν να βρίσκουν ανοιχτά αφτιά και μάτια».

Info:

Μέχρι 21/12. Ανδρέου Μεταξά 25, τηλ. 210-3817517. Συμμετέχουν οι: Γιώργος Αγγελάκης, Στέφανος Αλαφούζος, Λιάνα Αναστασιάδου, Ειρήνη Ανδρίτση, Νίκος Βαβάτσης, Ανδρέας Βούσουρας, Νίκος Γιαβρόπουλος, Βασίλης Θέος, Κωνσταντίνος Κοσμάς, Πάνος Κουφός, Αφροδίτη Κροντήρη, Uli Lekkas, Τάσος Λιακόπουλος, Αλέξανδρος Μαγκανιώτης, Ισμήνη Μπονάτσου, Ιωάννης Νομικός, Νίκος Παλαιολόγος, Γιώργος Ράπτης, Nini Spagl, Μάρθα Τσιάρα, Παντελής Ψαρράς κ.ά.