Τώρα και υπό διωγμόν το μουσείο της Βάσως Κατράκη;

«Η Βάσω Κατράκη εξορίστηκε μία φορά... ΟΧΙ ξανά». Αυτό ανάμεσα σε άλλα αναφέρεται στο κείμενο που μοιράστηκε από μαθητές στη συγκέντρωση των κατοίκων του Αιτωλικού χθες, έξω από το Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών Βάσω Κατράκη, το οποίο κινδυνεύει να κλείσει μετά την υπουργική απόφαση να μην παραμείνει ΝΠΔΔ αλλά να περάσει στις υπηρεσίες του Ιερού Δήμου Μεσολογγίου-Αιτωλικού. Αυτή τη φορά είναι τα παιδιά που παραδίδουν ένα μάθημα προς όλους όσοι έχουν οδηγήσει στην απαξίωση ενός μοναδικού μουσείου για την πολιτιστική κληρονομιά όλων μας.

Τι έχει συμβεί; Μπορεί η προϋπόθεση για τη δημιουργία του Μουσείου Κατράκη, που ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2006 στεγάζοντας 400 έργα της διεθνώς κορυφαίας χαράκτριας, να ήταν η αυτοτέλειά του ως ΝΠΔΔ, ωστόσο δεν είχε ληφθεί υπόψη ο... Καλλικράτης. Ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών Θεόδωρος Λιβάνιος, με απόφασή του στις 29 Νοεμβρίου (Α.Π. 103036), δεν εξαίρεσε το συγκεκριμένο μουσείο από τους φορείς που θα υπαχθούν στις δημοτικές υπηρεσίες, όπως είχε συμβεί το 2011 αναγνωρίζοντας τη σημασία του, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να κλείσει, όπως μας λέει ο πρώην δήμαρχος Μεσολογγίου, Παναγιώτης Κατσούλης, ο οποίος σε ανοιχτή επιστολή του για το θέμα επισημαίνει «πως αν αυτή η απόφαση δεν τροποποιηθεί άμεσα, τότε μπαίνει οριστική ταφόπλακα στο μουσείο και τα έργα της παγκοσμίου εμβέλειας χαράκτριας θα μεταφερθούν δικαίως από την οικογένεια Κατράκη σε άλλο χώρο εκτός της γενέτειράς της».

Ταυτόχρονα παραδέχεται πως «όντως αυτά τα 12 χρόνια λειτουργίας του μουσείου, δεν καταφέραμε ως Δήμος Μεσολογγίου να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων. Δεν φροντίσαμε η μοναδικότητα της οικουμενικής πολιτιστικής παρακαταθήκης της Βάσως Κατράκη να διαφυλαχθεί και να αναδειχθεί... Ομως απάντηση στην ανεπάρκειά μας δεν είναι το κλείσιμο, αλλά η κοινή προσπάθεια αυτοδιοίκησης και πολιτείας για την ανόρθωσή του».

Το θέμα έφεραν στη Βουλή οι βουλευτές Αιτωλοακαρνανίας του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. Χριστίνα Σταρακά, με ερώτηση προς τις υπουργούς Εσωτερικών και Πολιτισμού, και του ΣΥΡΙΖΑ Μίλτος Ζαμπάρας, καταθέτοντας σχετική επίκαιρη ερώτηση προς την υπουργό Εσωτερικών, στην οποία απάντησε τη Δευτέρα ο αναπληρωτής υπουργός κ. Λιβάνιος, εμμένοντας στην απόφασή του καθώς, όπως είπε στη Βουλή, ούτε με το ισχύον νομικό πρόσωπο λειτούργησε όπως έπρεπε το μουσείο, κάτι που δεν θα αποκλείσει απαραίτητα η υπαγωγή του στον δήμο, ο οποίος -όπως είπε- μπορεί να μην έπραξε τα δέοντα όλο αυτό το διάστημα, αλλά δεν αποκλείεται να το πράξει στο μέλλον. Αλλωστε, όπως επισήμανε, είναι καθαρά αρμοδιότητας αλλά και βούλησης του δήμου η λειτουργία του μουσείου, όποια νομική μορφή και αν πάρει, ενώ υπάρχουν τα χρηματοδοτικά εργαλεία για τη συντήρηση και ανάδειξή του. Εκτίμησε μάλιστα ότι δεν θα κλείσει, ίσως αγνοώντας τη λεπτομέρεια της δωρεάς που έχει γίνει στο μουσείο ως ΝΠΔΔ.

Αναζητήσαμε τη γνώμη επί των εξελίξεων της δωρήτριας, κόρης της χαράκτριας, κ. Μαριάννας Κατράκη, που μας είπε:

«Η απόφαση της κατάργησης του μουσείου ως ΝΠΔΔ και της μετατροπής του σε τμήμα του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου έχει προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση τόσο στον κόσμο των εικαστικών όσο και σε εμάς. Είμαστε προβληματισμένοι για την επόμενη μέρα σε ό,τι αφορά την τύχη του έργου της Βάσως Κατράκη. Οι συναντήσεις που θα έχουμε τις επόμενες ημέρες θα καθορίσουν την τελική μας απόφαση. Ευχαριστούμε όλους όσοι συμπαρίστανται στην προσπάθειά μας για διατήρηση του μουσείου σαν ανεξάρτητο Νομικό Πρόσωπο». Εν τω μεταξύ η απαξίωση του μουσείου αλλά και οι τρέχουσες εξελίξεις που απειλούν την ίδια τη λειτουργία του έχουν προκαλέσει αναστάτωση και στην τοπική κοινωνία. Ενα πρώτο δείγμα είναι η συγκέντρωση διαμαρτυρίας για την απόρριψη από τον υπουργό της ομόφωνης πρότασης του δημοτικού συμβουλίου να αποτελέσει αυτόνομο οργανισμό το μουσείο, στην οποία κάλεσαν τους συμπατριώτες τους οι μαθητές από τα σχολεία όλων των βαθμίδων του Αιτωλικού χθες το πρωί στον αύλειο χώρο του μουσείου.

«Στο σχολικό βιβλίο “Ηροδότου Ιστορίες”, ο Ηρόδοτος λέει “Υβρις είναι η παραβίαση του μέτρου από τον άνθρωπο, πράξη που παραβαίνει τους νόμους που έχουν ορίσει οι θεοί και η κοινωνία”. Και αυτή η απόφαση, κύριε υπουργέ, αποτελεί ύβρη. Θεωρούμε ότι η μοναδικότητα του μουσείου που φιλοξενεί έργα της παγκοσμίου φήμης καλλιτέχνιδας, που τίμησε την πατρίδα μας με 4 διεθνή βραβεία, που ύμνησε με την τέχνη της υψηλές αξίες και ιδανικά, αναιρεί από μόνη της την απόφαση της πολιτείας, την οποία καλούμε να αναθεωρήσει. Πώς είναι δυνατόν ένα μουσείο με τέτοια καλλιτεχνική και πολιτιστική αξία και με οικουμενικό χαρακτήρα, το μοναδικό μουσείο αμιγώς χαρακτικής τέχνης στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, να υποβαθμίζεται, κι από σήμερα να περιορίζεται στα στενά όρια ενός μικρού δήμου με άπειρα προβλήματα και να αποτελεί μια ακόμα απλή υπηρεσία του.

»Η Βάσω Κατράκη είπε “Η Τέχνη είναι αστραπή, πόνος, γέννα” κι ο Πλάτωνας πριν από 2.500 χρόνια είπε επίσης “Η Τέχνη θα έπρεπε να είναι η βάση της παιδείας”. Μη μας στερείτε την παιδεία. Η Τέχνη και η Παιδεία θα αλλάξουν τον κόσμο» λέει ανάμεσα σε άλλα το κείμενο που διαβάστηκε και μοιράστηκε στη συγκέντρωση. Και συνεχίζει: «Κύριε Υπουργέ, για σας είναι μια απόφαση. Για εμάς είναι θάνατος. Ενός δικού μας ανθρώπου. Μιας δικής μας γυναίκας που μετέφερε εδώ στη γενέτειρά της, το Αιτωλικό, τα ιδεώδη της ελευθερίας, της ειρήνης και της αξιοπρέπειας».