Ποιος θα το πίστευε ότι η χαλκοχυτική με μήτρες, μια τεχνική που εφηύραν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, είναι μια «παγκόσμια πατέντα», όπως τη χαρακτηρίζει ο επιστημονικός διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, Γιώργης Μαγγίνης, η οποία μεταφέρθηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. από τα ελληνιστικά βασίλεια στην Κίνα, ενώ αναβίωσε στον δυτικό κόσμο με την Αναγέννηση.
Οσο για τη χώρα μας, αναβίωσε -έχοντας εκλείψει για χιλιάδες χρόνια- μόλις τον 20ό αιώνα. Κι αυτό χάρη στο όραμα του γλύπτη και πρύτανη της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Γιάννη Παππά, που αποφάσισε να κατασκευάσει καλλιτεχνικό χυτήριο στα τέλη της δεκαετίας του ‘50 στην Πατησίων -εκεί ήταν τα εργαστήρια της σχολής-, αφού μέχρι τότε όλα τα μπρούτζινα έργα Ελλήνων δημιουργών έφεραν τη σφραγίδα ξένων χυτηρίων.
Η παράδοση καλά κρατεί ώς τις μέρες μας αν κρίνουμε από τη λειτουργία του Εργαστηρίου Γυψοτεχνίας-Χαλκοχυτικής της ΑΣΚΤ και την έκθεση 17 σπουδαστών που παρουσιάζουν έργα τους αυτές τις μέρες στον χώρο όπου εργαζόταν και δίδασκε ο Γιάννης Παππάς - ένα καλοδιατηρημένο, λιτό οίκημα με πανέμορφο κήπο γεμάτο γλυπτά, στου Ζωγράφου, το οποίο είναι σήμερα παράρτημα του Μουσείου Μπενάκη.
Η έκθεση «Πλαστική-Χαλκοχυτική» που αποκαλύπτει τα «μυστικά» μιας πανάρχαιης τεχνικής «αποτελεί συνεργασία ενός πολιτιστικού οργανισμού με έναν εκπαιδευτικό οργανισμό, απαραίτητη για να μείνει ζωντανός ο πρώτος και να συνδεθεί με το κοινό ο δεύτερος», όπως τόνισε ο Γ. Μαγγίνης πριν από την πρόσφατη ξενάγηση.
«Αυτή είναι η πρώτη έκθεση από μια σειρά που προσπαθούμε να θεσπίσουμε ώστε να αναδειχτεί η δουλειά πολλών εργαστηρίων της ΑΣΚΤ. Γιατί καταλαβαίνουμε τη λαχτάρα των φοιτητών και τη σημασία για εξωστρέφεια», συμπλήρωσε ο υπεύθυνος του Εργαστηρίου Γιάννη Παππά, εικαστικός Θοδωρής Μπαργιώτας. «Μια πρωτοβουλία που βάζει τους φοιτητές στην πράξη, στη διαδικασία να επιμεληθούν μια έκθεση από την αρχή ώς το τέλος, από το βάψιμο του χώρου, το στήσιμο, μέχρι τον κατάλογο», όπως συμπλήρωσε ο αναπληρωτής καθηγητής της ΑΣΚΤ, Μάρκος Γεωργιλάκης.
Τα έργα των φοιτητών, μικρού και μεσαίου μεγέθους, είναι φτιαγμένα με την παραδοσιακή «μέθοδο του χαμένου κεριού» και παρουσιάζονται δίπλα σε έργα του Γ. Παππά ώστε να συντελεστεί ένας διάλογος υλικότητας και να κατανοήσουμε -με την παράλληλη προβολή σχετικού βίντεο μισής ώρας- όλα τα στάδια αυτής της διαδικασίας μέχρι τη χύτευση.
Μια διαδικασία σαν «τελετουργία», που απαιτεί δεξιοτεχνία, χρόνο, επιμονή, προσήλωση. Εκτίθενται κατασκευές από σίδερο, ξύλο και πηλό (οι λεγόμενες αρματούρες), προπλάσματα από κερί ή πλαστελίνη, καλούπια γύψινα και λαστιχένια και φυσικά μπρούτζινα έργα που παραπέμπουν κυρίως σε μορφές ανθρώπων και ζώων. Γλυπτά που σου δίνουν «την αίσθηση της ωμότητας και του παιχνιδιού», όπως λέει ο Θ. Μπαργιώτης, μαζί με σχέδια των φοιτητών της προηγούμενης ακαδημαϊκής χρονιάς, όπως και σχέδια του Γιάννη Παππά από τα φοιτητικά του χρόνια στο Παρίσι, εφόσον, όπως επέμενε ο ίδιος, το σχέδιο είναι πάνω απ’ όλα.
Ποια είναι όμως η μέθοδος του «χαμένου κεριού»; Οπως εξηγεί ο Μ. Γεωργιλάκης στον κατάλογο της έκθεσης, το κερί, ένα φυσικό, οργανικό υλικό, μαλακό ή και ρευστό, «είναι αναπόσπαστο στοιχείο της χαλκοχυτικής, αφού η διαδικασία αυτή στηρίζεται στην εξάτμιση του κέρινου έργου -εξ ου και ο τίτλος “μέθοδος του χαμένου κεριού”- και εν συνεχεία στη χύτευση του λιωμένου χαλκού στο κενό που δημιουργήθηκε από την εξάτμιση του κεριού. Ο χαλκός αντικαθιστά το κερί, η κέρινη φόρμα γίνεται χάλκινη».
Η έκθεση επιβεβαιώνει τη διαχρονική ομορφιά των έργων του Γιάννη Παππά, είναι γεμάτη εκπλήξεις από τη συνομιλία της σύγχρονης τέχνης με το παρελθόν και δείχνει την αξία της μικρογλυπτικής. Φέρνει στην επιφάνεια όμως και τις δύο διαφορετικές «παρατάξεις» στους φοιτητές της ΑΣΚΤ: από τη μια όσοι προτιμούν την τεχνολογία και τα νέα μέσα και από την άλλη όσοι υπερασπίζονται την παράδοση με τη ζωγραφική ή τη χαλκοχυτική.
«Στη Σχολή θεωρούμαστε παλαιακοί που κάνουμε τέτοια πράγματα - τα λένε ξεπερασμένα», μας είπαν οι φοιτητές του Εργαστηρίου Γυψοτεχνίας-Χαλκοχυτικής που εκθέτουν. Ωστόσο, οι ίδιοι δεν αισθάνονται να περιορίζονται, όπως τονίζουν, αντιθέτως, θεωρούν πως με γνώση και νέα ερεθίσματα επαναπροσεγγίζουν μια παλιά τεχνική και αισθάνονται τη γοητεία να δημιουργούν μόνοι τους, με τα χέρια, ικανοποιώντας μια αρχετυπική ανθρώπινη ανάγκη που δεν πρόκειται να εκλείψει.
📌 Πληροφορίες: Εργαστήριο Γιάννη Παππά. Ανακρέοντος 38, Ζωγράφου. Τηλ. 210 7773946. «Πλαστική-Χαλκοχυτική». Από 28 Απριλίου έως 30 Ιουλίου.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας