Η κατάληψη στο Ρεξ και ένα τελεσίγραφο

Εχουν ήδη περάσει τρεις ολόκληροι μήνες. Από τα τέλη Δεκέμβρη 2022 έως και τώρα οι εργαζόμενοι στον πολιτισμό, καθώς και οι σπουδαστές/στριες δεν σταμάτησαν να αγωνίζονται για τα αυτονόητα. Ωστόσο μέχρι εδώ ούτε το Π.Δ. 85/2022 έχει ανακληθεί, ούτε οι «λύσεις» του κυβερνητικού επιτελείου υπήρξαν «θεραπευτικές», ενώ ταυτόχρονα η κυβέρνηση της Ν.Δ. αρνείται με κάθε τρόπο ακόμα και να συζητήσει την τροπολογία που έχουν προτείνει σωματεία και φορείς, έχει κάνει δεκτή σύσσωμη η αντιπολίτευση και έχει ήδη κατατεθεί.

Σε όλα τα παραπάνω, από την αρχή έως και τώρα, οι σπουδαστές/στριες των καλλιτεχνικών σχολών έδωσαν ένα νέο παράδειγμα αντι-δράσης στην κυβερνητική αναλγησία και κοροϊδία: πέραν των πολύ εύστοχων, ευφάνταστων και βαθιά συγκινητικών δράσεων στον δημόσιο χώρο και σε χώρους πολιτισμού, επανακαθόρισαν και την ίδια την έννοια της «κατάληψης». Τα παιδιά απέδειξαν πως όχι μόνο φέρουν ουσιαστικό αγωνιστικό πνεύμα και δομημένη (μη κομματικοποιημένη) πολιτική και πολιτιστική άποψη, αλλά και σεβασμό σε ό,τι συνιστά την ίδια τη λέξη «κατάληψη».

Ολα αυτά ίσχυσαν για όλες ανεξαιρέτως τις καταλήψεις (θέατρων και δραματικών σχολών). Η μοναδική διαφοροποίηση ήταν πως ενώ σε όλες ήταν μόνο σπουδαστές, στην κατάληψη του Ρεξ η πλειονότητα των συμμετεχόντων ήταν επαγγελματίες του χώρου του πολιτισμού. Και πάμε τώρα στο διά ταύτα: μία μία άρχισαν να λήγουν, ως φυσική εξέλιξη ενός δυναμικού αγώνα που αποφάσισε να διαφοροποιηθεί, οι καταλήψεις των δραματικών σχολών (Εθνικό, ΚΘΒΕ, ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας) και των θεάτρων (Τσίλλερ, Βασιλικό στη Θεσσαλονίκη και Απόλλων στην Πάτρα). Οι μόνες καταλήψεις που συνεχίζονται (αναμένουμε εξελίξεις εντός της εβδομάδας) είναι σε Ρεξ και Ολύμπια. Καμία φθορά δεν υπήρξε, ούτε γκρίνια... όχι όμως και καμία έμμεση απειλή.

Ηταν 2 του Φλεβάρη όταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, Γ. Μόσχος, δήλωνε στο πλευρό των παιδιών της κατάληψης, ειδικά όταν τα ΜΑΤ στάθηκαν μπροστά στο Εθνικό. Τώρα; Καταρχάς η διοίκηση (το Δ.Σ. και ο ίδιος) έβγαλε ανακοίνωση για άνοιγμα των σκηνών του θεάτρου πριν ακόμα λήξει και τυπικά η κατάληψη στο Τσίλλερ. Επίσης, καθώς στο Ρεξ δεν έχει λήξει ακόμη, η διοίκηση έβγαλε εκ νέου ανακοίνωση αναφέροντας μεταξύ άλλων πως:

● «Η συνέχιση της κατάληψης στο κτήριο ΡΕΞ από πρόσωπα που δεν βρίσκονται σε οποιαδήποτε σχέση με το Εθνικό Θέατρο δεν έχει καμία ηθική νομιμοποίηση» (μετά από δύο μήνες ξαφνικά μιλάμε για «ηθική νομιμοποίηση»; Και ποιος νομιμοποιείται να το κρίνει αυτό;)

● «Εχουμε την ακλόνητη πεποίθηση ότι το ανοικτό Εθνικό Θέατρο είναι μονόδρομος ώστε να συνεχίσει να επιτελεί την πολιτιστική αποστολή του, αλλά και να συμβάλει στην ευόδωση των αιτημάτων αυτών». Αλλά και (ό,τι εκλαμβάνουμε ως τελεσίγραφο): «Καλούμε όσους παραμένουν στο κτήριο ΡΕΞ να λύσουν άμεσα την κατάληψη και τη Δευτέρα 27/3, 08:00 να γίνει η παράδοση-παραλαβή του κτηρίου στους υπευθύνους του Θεάτρου. Σε άλλη περίπτωση η Διοίκηση θα αναγκαστεί να προχωρήσει στη διακοπή της διοικητικής υποστήριξης του κτηρίου (με απόσυρση μεταξύ άλλων του προσωπικού ασφαλείας) και στην ανάληψη κάθε άλλης αναγκαίας νόμιμης ενέργειας για την επάνοδο του κτηρίου στη σκοπούμενη λειτουργία του».

Από τη μια δηλαδή ο κ. Μόσχος έλεγε τι απαράδεκτο ήταν να είναι τα ΜΑΤ έξω από το Εθνικό και από την άλλη αφήνει να εννοηθεί πως θα τα στείλει μέσα; Η απορία είναι εύλογη και η ανακοίνωση ξεσήκωσε αντιδράσεις. Ο Θάνος Παπαδογιάννης (από το συντονιστικό της κατάληψης της Δραματικής του Εθνικού) με σχετική ανάρτησή του διευκρίνισε πως η καλλιτεχνική διεύθυνση του Εθνικού Θεάτρου αποσαφήνισε μέσω σχολίου σε δική του ανάρτηση «ότι ούτε το ΔΣ ούτε η καλλιτεχνική διεύθυνση έχουν συζητήσει ποτέ την εκκένωση της κατάληψης του ΡΕΞ με παρέμβαση της αστυνομίας». Αυτό ωστόσο δεν συνιστά τυπικά θεσμική διευκρίνιση προς όλους. Επιπλέον έχει αλλάξει και η γενικότερη ρητορική: «τα παιδιά» όπως χαρακτηρίζονταν όσοι ήταν στις καταλήψεις, αναφέρονται πλέον ως «οι καταληψίες»! Εως τώρα πάντως η κατάληψη του Ρεξ δεν έχει πάρει κάποια απόφαση και έκανε ένα τριήμερο (συνεχίζει και σήμερα) εκδηλώσεων με αφορμή την εθνική εορτή της 25ης Μαρτίου με συζητήσεις, δρώμενα, περφόρμανς.

Ανοιχτό παραμένει βέβαια και το ερώτημα τι θα κάνουν οι παραιτηθέντες/είσες καθηγητές-τριες της Σχολής του Εθνικού. Ναι μεν η σπουδαστική κατάληψη έχει λήξει και οι ίδιοι μπορούν να επιστρέψουν στα καθήκοντά τους (καθώς δεν είχαν γίνει ποτέ τυπικά δεκτές οι παραιτήσεις τους), ωστόσο όλοι τους είχαν παραιτηθεί εξαιτίας του Π.Δ. και όχι εξαιτίας της κατάληψης. Μένει λοιπόν να δούμε τι θα αποφασίσουν και με ποιο σκεπτικό.

Νέα πρόκληση από το ΥΠΠΟΑ

Ενα «ρυθμιστικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της αδήλωτης και ανασφάλιστης πρόβας στο θέαμα-ακρόαμα και την προστασία και στήριξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας και των απασχολούμενων στον πολιτισμό» ενέταξε το ΥΠΠΟΑ σε «κατεπείγον» νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης (που κατατέθηκε στις 24/3/2023 αφορώντας τις αποζημιώσεις των θυμάτων των Τεμπών), με την ΠΟΘΑ να αντιδρά άμεσα κάνοντας λόγο για ένα πλαίσιο που αποσυνδέει την πρόβα από την παράσταση, προβλέπει ατομικές και μερικής απασχόλησης συμβάσεις, δεν περιλαμβάνει συνολικά τεχνικό και βοηθητικό προσωπικό, ανοίγει την πόρτα για απολύσεις «με το έτσι θέλω» κ.ά. Η Ομοσπονδία ως εκ τούτου απαιτεί άμεσα: απόσυρση όλων των σχετικών άρθρων, διαβούλευση με τα σωματεία της τροπολογίας για την επαγγελματική βαθμίδα των καλλιτεχνών και όλων των υπόλοιπων ζητημάτων και καλεί μεθαύριο Τετάρτη το μεσημέρι (12) σε παράσταση διαμαρτυρίας έξω από το ΥΠΠΟΑ.