Ποιοι τελικά μιμούνται τον Πούτιν

Ενα από τα πρώτα πράγματα που έθραυσε διεθνώς κι ανεπιστρεπτί την εικόνα του Πούτιν ως «μεγάλου ηγέτη» της Ρωσίας ήταν η σχέση του με την τέχνη. Ηταν οι διώξεις και η φυλάκιση μελών της γυναικείας πανκ-ροκ κολεκτίβας των Pussy Riots που μίλαγαν για γυναικεία χειραφέτηση και για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων και έκαναν ακτιβιστικές δράσεις. Ηταν επίσης οι διώξεις και η λογοκρισία σκηνοθετών, όπως οι Αντρέι Ζβιάγκιντσεφ («Λεβιάθαν») και Βαλέρια Γκέι Γκερμάνικα, το κλίμα φόβου και έμμεσης απειλής για απόλυση στην καλύτερη περίπτωση που εξαπλώθηκε οριζοντίως στις σύγχρονες ρωσικές τέχνες, στερώντας στους καλλιτέχνες το απαραίτητο «οξυγόνο» τους: την ελευθερία της επιλογής, της έκφρασης και της άσκησης κριτικής. Και δεν είναι τυχαίο βέβαια ότι και τώρα οι πρώτοι που αντέδρασαν με κάθε τρόπο εναντίον της εισβολής της χώρας τους στην Ουκρανία ήταν οι καλλιτέχνες

Σ’ αυτό λοιπόν το γεγονός της σχέσης του Πούτιν με τις τέχνες της χώρας του έγκειται και το οξύμωρο που ζούμε τον τελευταίο καιρό. Στο όνομα της καταδίκης του Πούτιν και της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία δημιουργείται ένα άλλο καθεστώς φίμωσης, ανελευθερίας και απαίτησης δημόσιας δήλωσης, από τους καλλιτέχνες και πάλι, ότι αποτάσσονται τον Σατανά. Πρόκειται στην ουσία για δυο όψεις του ιδίου νομίσματος.

Το ζούμε τον τελευταίο καιρό και στη χώρα μας. Προηγήθηκε η λυσσαλέα επίθεση που δέχτηκε η Νατάσσα Μποφίλιου από μία αφιονισμένη σύναξη ακροκεντρώων που απαιτούσαν ή να δηλώσει δημοσίως τη βδελυγμία της για τον Πούτιν ή αλλιώς την κεφαλή της επί πίνακι. Και βέβαια μιλάμε για ανθρώπους που δεν έχουν ποτέ μέχρι σήμερα εκδηλώσει τον ανθρωπισμό τους σε καμία άλλη συνθήκη και σε κανέναν άλλο πόλεμο. Ούτε σκέφτονται ότι για πολλούς η ζωή ενός παιδιού από την Ουκρανία, από τη Συρία, από το Αφγανιστάν, το Ιράκ, από τις ΗΠΑ ή από τη Ρωσία είναι εξίσου πολύτιμη.

Και για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους ας μην ξεχνάμε π.χ. ότι ο Διονύσης Σαββόπουλος που πρότεινε πρώτος «να οργανώσουμε τηλεμαραθώνιο για την Ουκρανία και τους ξεριζωμένους, τους βομβαρδισμένους, τα ορφανά τους και τους πρόσφυγες. Γνωρίζω βέβαια τους δισταγμούς μερικών αξιαγάπητων συναδέλφων, αλλά ο τηλεμαραθώνιος δεν θα είναι κατά της Ρωσίας, η οποία άλλωστε υποφέρει επίσης από αυτόν τον δ. υπάλληλο που μεταλλάχθηκε σε αυτοκράτορά της. Χιλιάδες διαδηλωτές και εκατοντάδες δημοσιογράφοι μέσα σε όλη τη Ρωσία διώκονται επειδή ζητούν όπως όλοι μας να σταματήσει αυτός ο πόλεμος», είναι ο ίδιος που είχε δηλώσει το 2011: «να απομακρυνθούν όλοι οι λαθρομετανάστες από το κέντρο της Αθήνας και [...] εγώ θα έλεγα να τους πηγαίνανε σε αραιοκατοικημένα νησιά του Αιγαίου [...]».

Το δεύτερο κεφάλαιο του «αφιονισμού» το ζούμε αυτές τις μέρες μετά την ανακοίνωση για τη μεγάλη αντιπολεμική συναυλία που διοργανώνει η πρωτοβουλία «Αλληλεγγύη για Ολους», την ερχόμενη Τρίτη, στα Προπύλαια, με τη σκηνοθεσία του Νίκου Σούλη και την καλλιτεχνική διεύθυνση των «Μουσικών σε Δράση». Ανακοινώθηκαν και οι συμμετοχές: Μ. Αθανασίου, Π. Βλάχος, Δ. Γκοτσόπουλος, Γλυκερία, Φ. Δεληβοριάς, Π. Δρακόπουλος, Εισβολέας, Χρ. Ζαραλίκος, Π. Ζήνα, Θανάσιμος, Κ. Θωμαΐδης, Κ. Καλδάρας, Μ. Καμβυσίδη, Μ. Κανελλοπούλου, Ελ. Καρακάση, Κ. Λειβαδάς, Μ. Λογιάδης, Μ. Μητσιάς, Δ. Μητσοτάκης, Ν. Μποφίλιου, Γ. Νέγκα, Λ. Νικολακοπούλου, Γ. Νταλάρας, Μ. Παπαδημητρίου, Ν. Πλατύραχος, Μ. Τουμασάτου, Κ. Τριανταφυλλίδης, Ελ. Τσαλιγοπούλου, Τ. Τσανακλίδου, Ν. Φασούλη, I. Kayne, Magic de Spell.

Και μετά άνοιξε ο ασκός του Αιόλου, κυριολεκτικά. Χρήστες των κοινωνικών δικτύων, αρθρογράφοι και δημοσιολόγοι άρχισαν να διασύρουν τους καλλιτέχνες και τη διοργάνωση ως «κρυφό-Πουτινική»!!! Το τι έχει γραφτεί δεν λέγεται. Από την άποψη ορισμένων για ό,τι θα έπρεπε να περιλαμβάνει η αφίσα μέχρι ότι αυτοί οι καλλιτέχνες λέγοντας «αοριστολογίες τύπου “Για την Ειρήνη” στην ουσία υποστηρίζουν τους εισβολείς»!

Ανταποκριτής της ΕΡΤ στην Αυστραλία έφτασε στο σημείο να ανεβάσει στη σελίδα του στο Facebook μία-μια τις φωτογραφίες των συμμετεχόντων και δίπλα φωτογραφίες από δραματικές πολεμικές σκηνές στην Ουκρανία. Τέτοια χειριστική διαστρέβλωση και διασυρμός των καλλιτεχνών!

Ματαίως οι πιο ψύχραιμοι γράφουν και λένε ότι «βρισκόμαστε στο πλευρό του ουκρανικού λαού που παλεύει για την ανεξαρτησία του και στο πλευρό των γενναίων Ρώσων πολιτών που μέσα στο στόμα του λύκου ορθώνουν το ανάστημά τους ενάντια στον πόλεμο. Να στηρίξουμε τους πρόσφυγες. Απάντηση είναι η ειρήνη!», όπως έγραψε στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook ο Νάσος Ηλιόπουλος, που επεσήμανε ό,τι κι ο Σαββόπουλος διαχωρίζοντας τον ρωσικό λαό. Αλλά πυρά δέχεται ο πρώτος μόνον.

Τελικά το πρόβλημα μάλλον είναι σύσσωμη η Αριστερά. Και αυτός ο όχλος που λειτουργεί απέναντι στους καλλιτέχνες ακριβώς όπως κι ο Πούτιν επιχειρώντας να φιμώσει κάθε άλλη επιλογή διαφορετική από αυτήν που έχει ο ίδιος, δεν θεωρώ ότι ενδιαφέρεται τόσο για την Ουκρανία όσο για τη φίμωση του ελεύθερου λόγου και για την επιβολή μιας μονοσήμαντης άποψης. Της δικής του.

Κι απέναντι σ’ αυτό το φαινόμενο όλοι οι δημοκράτες, όποια ιδεολογική απόχρωση κι αν έχουν, δεν πρέπει να είναι καθόλου ανεκτικοί, ούτε βέβαια απολογητικοί. Διότι η στάση αυτή είναι φασίζουσα, υπαγορεύει τη λογοκρισία, την καλλιτεχνική αυτολογοκρισία, τον φόβο και τη σιωπή. Ο,τι συμβαίνει δηλαδή στα ανελεύθερα καθεστώτα που όλοι αυτοί δήθεν καταδικάζουν.