Με αφορμή τα 200 χρόνια από το 1821 έχει ανοίξει ξανά η συζήτηση για την εθνική παλιγγενεσία και τα «διδάγματα» εκείνης της αυθόρμητης ως επί το πλείστον ένωσης ανθρώπων.
Πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων στο πλαίσιο της επετείου μιας πατρίδας, που γίνεται συχνά όχημα για την έκφραση εθνικιστικής ρητορικής, ιδεολογικών αγκυλώσεων και της πάντοτε προσοδοφόρας στρατηγικής του «διαίρει και βασίλευε».
Στον αντίποδα η πορεία από την κλέφτικη ζωή και την ανυπακοή στην ελευθερία και το απόλυτο, το δικαίωμα στην Επανάσταση κι ο αγώνας για την ανεξαρτησία, που επιβεβαίωσε τη δυνατότητα της υπέρβασης από άτομα με αδυναμίες και της εξόδου από την υποταγή του βιοπορισμού μέσα από μεγαλοπρεπείς πράξεις.
Μέχρι το τέλος της χρονιάς είναι προγραμματισμένα πολλά καλλιτεχνικά δρώμενα. Εμείς προς το παρόν επιλέγουμε τέσσερα ιδιαίτερα αξιόλογα από αυτά, που μιλούν, μεταξύ άλλων, για το όραμα, τις ιδέες και την κινητήρια δύναμη προσώπων των ιστορικών γεγονότων.
«Το Ποτάμι» στη Γκράβα
Ξεκινάμε με μία μουσική παράσταση για την ιστορία των Ελλήνων με άξονα την Επανάσταση στο Δημοτικό Θέατρο της Γκράβας στην Αθήνα το Σάββατο 24 Ιουλίου (20:30) και με τις φωνές του Γιώργου Μεράντζα και της Σοφίας Παπάζογλου αλλά και αφηγητή τον Κώστα Καστανά
Το έργο βασίζεται στο «Το Ποτάμι» του Φώντα Λάδη και του Λίνου Κόκοτου, που στην δισκογραφία είχαν ερμηνεύσει η Σωτηρία Μπέλου, η Ελένη Τζαγκαράκη και ο Κωστής Λεοντίδης. Τα τραγούδια μεταφέρουν συμπυκνωμένα στη συνείδηση του θεατή-ακροατή τον καημό της Ρωμιοσύνης, τα όνειρα του ελληνισμού και τη λαχτάρα του για ένα καλύτερο μέλλον.
Παράλληλα, θα ακουστούν προεπαναστατικά, δημοτικά και έντεχνα τραγούδια, που έχουν αγαπηθεί και ταυτιστεί με το 1821. Το πολυθέαμα πλαισιώνεται από σύντομα κείμενα Ελλήνων και ξένων ιστορικών, περιηγητών και λογοτεχνών, καθώς και αφηγήσεις αγωνιστών τού 1821 και αναφορές φιλελλήνων.
Συμμετέχει ο Δημήτρης Κανέλλος. Επιμέλεια ορχήστρας: Γιάννης Παπαζαχαριάκης. Οπτικό υλικό: Κυριάκος Χατζημιχαηλίδης.
«Φιλική Εταιρεία. Η Αδελφότητα πίσω από την Επανάσταση» σε περιοδεία
Η εξαιρετική θεατρική παράσταση «Φιλική Εταιρεία. Η Αδελφότητα πίσω από την Επανάσταση» σε σκηνοθεσία Ιόλης Ανδρεάδη και κείμενο της ίδιας και του Άρη Ασπρούλη έχει ξεκινήσει την περιοδεία της στους ανοιχτούς χώρους των Μουσείων του Δικτύου Μουσείων Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς για να καταλήξει στις 3 Σεπτεμβρίου στην Αθήνα.
Συνδυάζει ιστορικά γεγονότα με μυθοπλασία με αποτέλεσμα να ξετυλίγονται επί σκηνής το μελαγχολικό νήμα από το οποίο διέπονται οι ζωές των ιδρυτών της Φιλικής Εταιρείας, από το τρελό και παθιασμένο όραμα της εθνικής ανεξαρτησίας ως το σκληρό και μοναχικό βίωμα της προσωπικής προδοσίας.
Λίγα λόγια για την παράσταση
Στη σκηνή ριγμένες φουστανέλες. Ο χώρος γεμίζει σιγά σιγά με καπνό και χώμα, δημιουργώντας το απόκοσμο και σιωπηλό τοπίο που σχηματίζεται στην πλευρά των ηττημένων, ύστερα από μια μάχη που έχει χαθεί.
Τέσσερις ηθοποιοί, ντυμένοι με ευρωπαϊκή ενδυμασία, στέκονται όρθιοι. Αθανάσιος Τσακάλωφ, Εμμανουήλ Ξάνθος και Νικόλαος Σκουφάς κοιτάζουν τους θεατές. Στο κέντρο της σκηνής δεσπόζει μια ανθρώπινη φιγούρα με την πλάτη στραμμένη στο κοινό. Φοράει πανωφόρι και κρατάει ένα μπαστούνι αριστοκρατικό στο αριστερό χέρι, για να μπορεί να στηρίζεται. Δεξί χέρι δεν έχει.
Συνδυάζοντας ιστορικές μελέτες, αναλύσεις, άρθρα και τεκμήρια με μυθοπλασία, προσθέτοντας θραύσματα του Ρήγα, του Βαλαωρίτη, του Μπάιρον, του Σεφέρη και του Ιερολοχίτη Γεωργίου Λασσάνη και εμπνεόμενο από μουσικές και οπτικές αναφορές της εποχής, το νέο θεατρικό έργο «Φιλική Εταιρεία. Η Αδελφότητα πίσω από την Επανάσταση», αναζητά κάτω από τα επίσημα ιστορικά αφηγήματα και παράλληλα με το πλούσιο μυστικιστικό πέπλο που καλύπτει τη δράση της Φιλικής Εταιρείας, το σιωπηλό ερώτημα που στέκεται μετέωρο πίσω από τις ζωές των ανθρώπων που την εμπνεύστηκαν.
Αναζητά την ανθρώπινη διάσταση των ιστορικών προσώπων, πίσω από τα άψυχα κάδρα της συλλογικής μας μνήμης και των στερεοτυπικών τους αναπαραστάσεων. Αναζητά το πώς γεννάται μια ηρωική προσωπικότητα, πώς σμιλεύεται μέσα σε έναν άνθρωπο η τεράστια δύναμη που χρειάζεται για να εναντιωθεί στον δυνάστη του με κάθε κόστος.
Η είδος είναι δωρεάν για το κοινό. Η παράσταση θα παρουσιαστεί και εκτός συνόρων, καθώς έχει προσκληθεί στη Νέα Υόρκη για να ανέβει στο θέατρο THE TANK στο Μανχάταν, τον Απρίλιο του 2022.
«Μορφές του ‘21» στο Μουσείο Μπενάκη
Η έκθεση του Γιάννη Ψυχοπαίδη με τίτλο «Μορφές του ‘21» περιλαμβάνει ζωγραφικά έργα, χαρακτικά και σχέδια και προσφέρει για πρώτη φορά μία μοναδική εικαστική πινακοθήκη πορτρέτων των αγωνιστών της Επανάστασης μέσα από τον πλούτο διαφορετικών τεχνικών.
Πρόκειται για την πρόσφατη ζωγραφική δουλειά του σπουδαίου καλλιτέχνη, την οποία δημιούργησε κατά την διάρκεια της πολύμηνης καραντίνας, με αφορμή σκέψεις και προβληματισμούς που ενεργοποίησε και ζωντάνεψε δημιουργικά η επέτειος.
Η έκθεση περιλαμβάνει έργα που προηγήθηκαν της επετείου, καθώς και σχέδια και συνθέσεις με θέμα τον Βύρωνα, τους Φιλέλληνες και τους Φιλικούς. Ο χρωστήρας του, το κοπίδι και το μολύβι του, ζωγράφισαν, χάραξαν και σχεδίασαν τις μορφές του ’21, μεταφέροντας στο σήμερα τα πρόσωπα του παρελθόντος, με έντονα φωτεινά χρώματα αλλά και με την αυστηρότητα που δίνει στην εικόνα το μαυρόασπρο τύπωμα της χαρακτικής ξυλογραφίας.
Μέσα από 40 ζωγραφικά πορτρέτα, μέσα από 30 ξυλογραφίες, μέσα από τα σχέδια και τα κείμενα των αγωνιστών, έρχονται στο παρόν τα πρόσωπα που γνωρίζουμε από την μακρινή παιδική ηλικία, που μας γοήτευαν μέσα στις σχολικές αίθουσες. Μέσα από το φίλτρο των χρωμάτων και τη λιτότητα και αυστηρότητα του μαυρόασπρου ζούμε κυρίως το βλέμμα τους που συναντά τις συσσωρευμένες αναμνήσεις δύο αιώνων.
«1821 - Η μάχη της πλατείας» στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο
Το κοινό της Αθήνας έχει την ευκαιρία να δει στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο και έκθεση κόμικς για το 1821, που βασίζεται στην έρευνα και το εικαστικό υλικό του graphic novel του Soloup. Περιλαμβάνει αφηγηματικές ενότητες από το έργο, πρωτότυπες σελίδες και προσχέδια σε μολύβι αλλά και υλικό τεκμηρίωσης από κειμήλια, αρχεία και εικαστικά έργα, που χρησίμευσαν ως πρότυπες αναφορές για τον σχεδιασμό συγκεκριμένων σκίτσων του έργου.
Τι γνωρίζουμε σήμερα για το 1821;
Και τι θα νιώθουν, τι θα λένε για την Επανάσταση οι millennials στα δικά τους παιδιά; Ιστορίες πολλών ανθρώπων, η Ιστορία μας. Μάχες στα βουνά και στις θάλασσες, μάχες και στα λόγια, στα κείμενα όσων έζησαν την Επανάσταση ή ασχολήθηκαν με αυτήν. Μια «μάχη» και στη σημερινή πλατεία, μπροστά από το άγαλμα του Κολοκοτρώνη. Εκεί όπου οι κουβέντες για το 1821 ενός γέρου άστεγου παλεύουν με τη λήθη και τα εθνικά στερεότυπα, τις ερμηνείες της Ιστορίας, τις σιωπές της. Εκεί όπου οι μάχες, μέσα από τούτες τις αφηγήσεις, ζωντανεύουν μπροστά στα έκπληκτα μάτια ενός νεαρού κοριτσιού.
Όλοι είναι εδώ. Ήρωες και αντιήρωες. Ρουμελιώτες και Μοραΐτες, κοτζαμπάσηδες, Φαναριώτες, καραβοκύρηδες, φιλέλληνες και οπλαρχηγοί, οι Μεγάλες Δυνάμεις, τα φιρμάνια των Οθωμανών, τα γιαταγάνια των Αλβανών, οι ξιφολόγχες των Αιγυπτίων.
Το graphic novel «21: Η μάχη της πλατείας» επιχειρεί μια διαφορετική προσέγγιση της Ιστορίας, συνδυάζοντας την έντεχνη αφήγηση των κόμικς με την επιστημονική τεκμηρίωση. Ακολουθώντας τα κείμενα πάνω από 30 συγγραφέων, αλλά και τις εικαστικές δημιουργίες περισσότερων από 50 ζωγράφων και χαρακτών, το βιβλίο αποτελεί ένα παζλ υποκειμενικών προσεγγίσεων για τις μάχες και τα πρόσωπα του Αγώνα, τα γεγονότα και τις ιδέες της Επανάστασης. Το παράρτημα του βιβλίου, με γλωσσάρι, χρονολόγιο, βιογραφικά, αλλά και κατατοπιστικά κείμενα και αναφορές σε πηγές, προσφέρεται για μια πολυεπίπεδη ανάγνωση.
Στον χώρο της έκθεσης προβάλλεται και το ντοκιμαντέρ αποτύπωσης και δημιουργίας του έργου με τίτλο «Making of …behind the sketches», σε σκηνοθεσία Μελέτη Μοίρα.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας