«Ακρόπολη: SOS»

Την απόλυτη αντίθεσή της, με τις διαδρομές από τσιμέντο που διαστρώθηκαν στην Ακρόπολη και προκάλεσαν καταγγελίες τον Οκτώβριο καθώς και για τα έργα που έπονται σύμφωνα με τις εξαγγελίες της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού, εκφράζει η υπερκομματική επιτροπή 133 προσωπικοτήτων που υπογράφει το κείμενο διαμαρτυρίας «Ακρόπολη: SOS».

Πρόκειται για πρωτοβουλία αρχιτεκτόνων, ιστορικών, αρχαιολόγων, ιστορικών της τέχνης και καλλιτεχνών οι οποίοι με επιχειρήματα τάσσονται απέναντι στα σχέδια της κ. Μενδώνη, υποστηρίζοντας την μη αναστρέψιμη βλάβη που μπορεί να προκληθεί στο μνημείο από τις επεμβάσεις που δρομολογούνται.

Η Ακρόπολη είναι εγγεγραμμένη στα μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO και το θεσμικό πλαίσιο λήψης αποφάσεων είναι διεθνές. Μελέτες μεγάλων επεμβάσεων οφείλουν να κατατίθενται, όπως ορίζουν οι νόμιμες διαδικασίες, στην επιστημονική κοινότητα και να εγκρίνονται.

«Εκφράζουμε την απόλυτη αντίθεσή μας στις διαδρομές που έχουν ήδη διαστρωθεί και σε όσες έχει εξαγγελθεί ότι θα γίνουν στην Ακρόπολη, καθώς και στην προτεινόμενη ανακατασκευή της ρωμαϊκής κλίμακας στην δυτική προσπέλαση της Ακρόπολης. Τέτοιου είδους επεμβάσεις είναι αντίθετες στις διεθνώς αναγνωρισμένες και θεσπισμένες αρχές διαχείρισης αρχαιοτήτων, και δεν έχουν καμία σχέση με την έννοια της διατήρησης, συντήρησης και διαφύλαξης αρχαιοτήτων.

Αντίθετα, ισοδυναμούν με υποβάθμιση, απόκρυψη και απαξίωση του μεγαλύτερου αρχαιολογικού και καλλιτεχνικού θησαυρού που έχει κληροδοτηθεί στη σύγχρονη Ελλάδα, στην οποία η ανθρωπότητα έχει εμπιστευθεί την διαφύλαξή του», γράφει το κείμενο της πρωτοβουλίας το οποίο μπορεί να συνυπογράψει όποιος επιθυμεί, με το ονοματεπώνυμο και την ιδιότητά του, στην ηλεκτρονική διεύθυνση [email protected].

Το κείμενο συνοψίζει το ιστορικό των επεμβάσεων στη Ακρόπολη που, ως κεραυνός εν αιθρία, αποκαλύφθηκαν από φωτογραφίες στα τέλη Οκτωβρίου. «... Το ΥΠΠΟΑ απάντησε ότι η νέα παρέμβαση ήταν απαραίτητη, όχι μόνο για να εξυπηρετηθούν άτομα με αναπηρία, αλλά και για την μεταφορά όγκων μαρμάρου με βαρέα οχήματα, και δήλωσε ότι δεν θα άλλαζε η εικόνα του αρχαιολογικού χώρου.

Ο πρόεδρος, πάλι, της Επιτροπής Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως (ΕΣΜΑ), καθηγητής Μανώλης Κορρές, δικαιολόγησε την πρώτη φάση των διαστρώσεων στην Ακρόπολη ως προοίμιο μεγαλύτερης επέμβασης: οικοδόμηση οριζόντιων δαπέδων σε διαφορετικές στάθμες (ταράτσες), προς αποκατάστασιν, κατά την κρίση του, της διαμόρφωσης του εδάφους του 5ου αιώνα π.Χ., και της «ορθής θέασης» των μνημείων» αναφέρει το κείμενο.

Οι διαδρομές από τσιμέντο, δομικό υλικό αταίριαστο στο ύφος του μνημείου, προκάλεσαν έντονες επιστημονικές επικρίσεις, αντιδράσεις φορέων και προσωπικοτήτων. Το Ελληνικό Τμήμα του «Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών-ICOMOS» έγραψε για «[...] τη διάστρωση νέων επιφανειών με “μπετόν αρμέ”» και εξέφρασε την «ανησυχία και τον προβληματισμό» του για τη χρήση των δομικών υλικών και για το μέγεθος των παρεμβάσεων.

Είχαν προηγηθεί οι επιστημονικές επισημάνσεις και ενστάσεις του Τάσου Τανούλα (αρχιτέκτονας ΥΠΠΟ, ΕΣΜΑ/ΥΣΜΑ 1977-2010), ο οποίος επανήλθε και με ανοιχτή επιστολή, απάντησε στον κ. Κορρέ για την «τελική επίστρωση που θα ομοιάζει με την αρχαία».

Το κείμενο της πρωτοβουλίας φτάνει στην τελευταία απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (2 Φεβρουαρίου 2021) όταν γνωμοδότησε ομόφωνα υπέρ της πρότασης (και όχι προμελέτης, μελέτης), την οποία κατέθεσε η Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως (ΕΣΜΑ) και ο καθηγητής Μανόλης Κορρές, για την ανακατασκευή της μαρμάρινης ρωμαϊκής κλίμακας του 1ου αιώνα μ.Χ. στη δυτική πρόσβαση της Ακρόπολης που θα «επαναποδώσει», όπως δηλώνεται, «μνημειακότητα» και «αυθεντικότητα» στο μνημείο και «θα επιλύσει θέματα διαχείρισης κυκλοφορίας των επισκεπτών».

Αποτέλεσμα, η πρόταση εγκρίθηκε παμψηφεί ενώ, κανονικά, το ΚΑΣ ψηφίζει πλήρεις και συγκροτημένες μελέτες, και όχι απλές προτάσεις. Επομένως, στην περίπτωση αυτή, επιβλήθηκε πρωθύστερη διαδικασία», γράφει το κείμενο και σημειώνει ότι οι νέες παρεμβάσεις «θα αλλάξουν δραματικά την μορφή και το περιεχόμενο του Μνημείου της Ακρόπολης ως αρχαιολογικού τόπου, στην παγκόσμια συνείδηση και θα δημιουργήσουν, σοβαρότατα τεχνικά και λειτουργικά προβλήματα».

Οι υπογράφοντες ζητούν να «αρθούν τα βλαπτικά χαρακτηριστικά των διαστρώσεων», να μην πραγματοποιηθούν «τα έργα τα οποία έχουν εξαγγελθεί για την κορυφή του βράχου και την δυτική πρόσβαση της Ακρόπολης, και να προγραμματισθούν επεμβάσεις που θα σέβονται το φυσικό τοπίο, την συνύπαρξη βράχου και αρχιτεκτονημάτων, για την βελτίωση της επισκεψιμότητας και της διακίνησης των ατόμων με αναπηρία, όσο και της εξυπηρέτησης των έργων» («Επιστήμονες και άνθρωποι του πολιτισμού κατά Μενδώνη για την Ακρόπολη»).