Aντιγραφές και μιμήσεις

Η προχθεσινή ζοφερή επέτειος του πραξικοπήματος στις 21 Απριλίου 1967 και της επιβολής της επτάχρονης δικτατορίας φέρνει στον νου, μεταξύ άλλων, ορισμένους σταθμούς της αντίστασης στη χούντα, κεφαλαιώδεις πράξεις της αντιδικτατορικής πάλης. Πρωταγωνιστικός ήταν ο ρόλος του φοιτητικού κινήματος σ' αυτές, αλλά αγκάλιασαν γενικότερα το νεολαιίστικο κίνημα και ανέδειξαν τη λαϊκή αντίσταση.

Ηταν οι δύο καταλήψεις στη Νομική της Αθήνας τον Φεβρουάριο του 1973 και στο Πολυτεχνείο τον Νοέμβριο του 1973, και η κατάληψη στην Πολυτεχνική της Θεσσαλονίκης, επίσης τον Νοέμβριο του 1973.

Επεσε η χούντα το 1974, κατέρρευσε, και ύστερα από λίγο καιρό έκαναν την εμφάνισή τους κάποιες καταλήψεις σε κτίρια Ανώτατων Σχολών, από νέους, όχι μόνο φοιτητές, με πρώτο το Πολυτεχνείο.

Η αίγλη της αντίστασης στη χούντα, ο συμβολισμός, είναι προφανές ότι μπορεί να δημιουργούν και στις νέες συνθήκες, τις μεταδικτατορικές, εντυπώσεις. Και να επιδιώκουν ορισμένοι, οπωσδήποτε ανησυχούντες και στο πλαίσιο των διεκδικητικών αγώνων, να θελήσουν να μιμηθούν ή να αντιγράψουν τις μορφές αυτές πάλης. Ωστόσο, η επανάληψη ή η μίμηση στην κατάληψη ως μορφή πάλης δεν μπορεί να δικαιώσει τη μορφή αυτή, ούτε να δικαιολογήσει την ανάγκη προβολής των αιτημάτων ή της καταγγελίας που έχουν οι καταληψίες.

Εχουν γίνει πολλές καταλήψεις στα 41 χρόνια που πέρασαν. Αρκετές συνοδεύτηκαν από καταστροφές, από φωτιές, από κλοπές κ.λπ., με αποτέλεσμα και γι' αυτόν τον λόγο να προκαλέσουν δυσφορία στην κοινωνία, να εκδηλωθούν αντιδράσεις και, τελικώς, να δυσφημιστούν οι μορφές αυτές πάλης και να επεκταθεί ίσως η εντύπωση αυτή και πίσω στις καταλήψεις επί δικτατορίας.

Μπορεί να σκεφθεί κανείς ότι κάποιοι δεν έζησαν το δικό τους Πολυτεχνείο και το κατασκευάζουν τώρα, για να το ζήσουν. Είναι ίσως μια αθώα εκδοχή της μίμησης αν και, όπως φάνηκε σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να κρύβονται κι άλλου είδους επιδιώξεις.

Δεν μπορούν να απαγορεύονται μορφές πάλης ή διεκδίκησης. Ωστόσο, δεν μπορούν να μη γίνονται συγκρίσεις εποχής και συνθηκών στις οποίες εκδηλώνονται. Είναι προφανές ότι οι συνθήκες μετά το 1974 δεν έχουν καμία σχέση με τη χούντα.

Ακόμη περισσότερο, οι καταλήψεις τον τελευταίο καιρό γίνονται μάλλον εκ του ασφαλούς, και στον ραδιοσταθμό «Στο Κόκκινο» και στη Νομική και στην Πρυτανεία. Και εξυπακούεται ότι η όποια σύγκρουση των καταληψιών με την Αστυνομία θα εκληφθεί από τους πρώτους ως πράξη ηρωισμού. Ισως και γι' αυτό να την επιδιώκουν.

Τα πράγματα γίνονται πιο σύνθετα όταν επικρέμαται η απειλή ή η πιθανότητα της αστυνομικής επέμβασης. Τότε σχετίζεται η επέμβαση αυτή με την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου. Είναι όμως «ακαδημαϊκή ελευθερία» η εγκατάσταση καταληψιών σε πανεπιστημιακό χώρο; Είναι ελεύθερη διακίνηση ιδεών; Και έχει σχέση με την ελευθερία της διδασκαλίας και της έρευνας;

Γιατί είναι καταπάτηση του ασύλου η επέμβαση των αστυνομικών δυνάμεων, παρουσία εισαγγελέα, αφού την είχαν ζητήσει προηγουμένως και κατ' επανάληψη οι πανεπιστημιακές αρχές; Η κατάληψη αυτή της Πρυτανείας «προφανώς κατέλυε τη λειτουργία του Πανεπιστημίου και έπρεπε να τελειώνει», είπε ο υπουργός Παιδείας Αρ. Μπαλτάς, ο οποίος την χαρακτήρισε «ακατανόητη», γιατί «προέβαλλε ως αιτήματα, θέματα των οποίων τη λύση έχει ήδη δρομολογήσει η κυβέρνηση».

[Δεν είναι γνωστό ευρέως. Αλλά ο σημερινός υπουργός Παιδείας δεν είναι «άκαπνος». Εχει συλληφθεί το '67 για αντιδικτατορική δράση με το Πατριωτικό Μέτωπο και «θήτευσε» στα μπουντρούμια της Γενικής Ασφάλειας Αθηνών.]

Τα πράγματα μπερδεύονται περισσότερο όταν μεταξύ των καταλήψιών είναι και συνεργός «μεγαλοποινικού» και κάποιοι σχετιζόμενοι με ναρκωτικά. Κι ακόμα όταν βγαίνουν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και «κατακεραυνώνουν» την «καταπάτηση του ασύλου από την αστυνομία», γιατί θεωρούν υποχρέωσή τους και στον τομέα αυτό να πουν δημόσια τη γνώμη τους;

Δεν ισχύει ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός στη λειτουργία του κόμματος. Αλλά η λειτουργία της διακυβέρνησης αυτής, που και οι ίδιοι επιδιώκουν και θέλουν να πετύχει, έχει κανόνες. Η ίδια η φύση, όπως και οι επιστήμες, έχουν κανόνες, «νόμους», πλαίσιο.

Ισως υπάρχει θέμα με τη συλλογική λειτουργία και έκφραση της κυβέρνησης και του κόμματος. Μην παραγνωρίζουμε, όμως, ότι το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης ψηφίστηκε χάρη στους ΑΝ.ΕΛΛ. Το Ποτάμι, το ΚΚΕ, το ΠΑΣΟΚ, τι έκαναν;

Κι ακόμη, οι έχοντες την ανάγκη να μιλούν, ξεχνούν το πλαίσιο στο οποίο είναι υποχρεωμένη να κινείται η κυβέρνησή τους, με την ασφυξία και τις ωμές επεμβάσεις που δέχεται;