Δεξαμενή αναμνήσεων

Εικόνα που φύλαξε η μνήμη ανεξίτηλη: Καλοκαιριάτικα πρωινά. Δεκάδες παιδιά, σε ομάδες, που τις λέγανε συμμορίες, κατηφόριζαν από τα Τουρκοβούνια, τα προσφυγικά στην Αλεξάνδρας –εκεί που σήμερα είναι ο σταθμός του μετρό στους Αμπελοκήπους και το κτίριο της ΓΑΔΑ–, τα άλλα προσφυγικά, πίσω από το γήπεδο του Παναθηναϊκού, τα Κουντουριώτικα (γήπεδα αθλοπαιδιών τώρα) και τα γειτονικά παραπήγματα Στέγης Πατρίδος (δημοτικός παιδικός σταθμός σήμερα) και τραβούσαν, με ξεφωνητά χαράς και πειραγμάτων, μεταξύ τους και σε περαστικούς, γραμμή για τη Δεξαμενή, στο Κολωνάκι.

Ξυπόλητα τα πιο πολλά, με σορτσάκια μπλε σκούρα, γυμνά και μαυρισμένα από τον ήλιο, ανεμίζανε τα μπανιερά τους, κάτι φανελένια μαγιό που ξεχειλώνανε στο πρώτο κολύμπι – αν είχανε κι απ’ αυτά, αλλιώς κολυμπούσανε με το σορτσάκι που στέγνωνε στην επιστροφή· για πετσέτες, ούτε λόγος· άγνωστο είδος. Πού κολυμπούσανε; Στη Δεξαμενή. Ετσι τη λέγαμε, γιατί ήταν ακριβώς πλάι στην κανονική Δεξαμενή, από την οποία κάποτε υδρευόταν η Αθήνα, από τα χρόνια του... Αδριανού. Μετά σκεπάστηκε. Αλλά κάθε χρόνο, σαν αύριο, των Φώτων, ανοίγει λίγο το μάτι, ρίχνει μια... Τρίτη Ματιά, χάριν της ανάδυσης του Σταυρού κατά το παλαιό αθηναϊκό έθιμο· τότε που το νερό το κουβαλούσαν στην Αθήνα με τους κουβάδες από κοινόχρηστες βρύσες, όσοι δεν είχαν στις αυλές τους πηγάδια.

Ετσι ήταν τα πράγματα τότε και δεν έχω κανένα λόγο να τα αλλάξω, προς το χειρότερο είτε το καλύτερο. Και των πραγμάτων ούτως εχόντων, τότε, δεκαετία του ’50 μιλάμε, καμιά εικοσαριά χρόνια πρωτύτερα, βρέθηκε η χώρα με μια καλή κυβέρνηση –που πιστεύω πως ήταν η προτελευταία κυβέρνηση Βενιζέλου (1928–1932)– με ιδιαίτερη φροντίδα για τα παιδιά (ίσως η πιο φιλική στα παιδιά κυβέρνηση που φάνηκε ποτέ στην Ελλάδα, παρά την πολύ σοβαρή οικονομική κρίση! Δεν υπαινίσσομαι τίποτα. Απλώς καταγράφω…).

Στο πλαίσιο, λοιπόν, του κυβερνητικού προγράμματος υγειονομικής φροντίδας του παιδιού και κοινωνικής πρόνοιας (γίνονταν και τέτοια... περίεργα τότε), ο Δήμος Αθηναίων (δήμαρχος ο Σπύρος Μερκούρης. για όσους ενδιαφέρονται, μη βενιζελικός, για όσους ενδιαφέρονται περισσότερο· δεν τους αφαίρεσε δηλαδή αρμοδιότητες η κυβέρνηση!) ίδρυσε σε πολλές γειτονιές της Αθήνας υπαίθριες δεξαμενές για παιδιά. Η πρωτοβουλία, με έκδηλο κοινωνικό χαρακτήρα, στόχευε, κυρίως, στις φτωχές οικογένειες των Αθηναίων που δεν είχαν δυνατότητα να πάνε στη θάλασσα. Οι πισίνες αυτές γεμίζονταν θαλασσινό νερό που το μετέφεραν βυτία από το Φάληρο.

Τέτοιες πισίνες, όπου μάθαμε κολύμπι, ήταν στον Αγιο Κωνσταντίνο Κολωνού, στη διασταύρωση Αλεξάνδρας και Πατησίων, στην πλατεία Κουμουνδούρου, στην πλατεία Αγίου Παντελεήμονα, στον Αγιο Γεώργιο Ακαδημίας Πλάτωνος, στου Γκύζη, στον Προφήτη Ηλία Παγκρατίου, στο Κουκάκι, στην Κονίστρα Πετραλώνων και στην... πλατεία Δεξαμενής Κολωνακίου. Πίσω από το γνωστό καφενείο της πλατείας. Πλακοστρωμένη εδώ και χρόνια. Ουδείς φαντάζεται ότι σε αυτό το πλακόστρωτο χιλιάδες παιδιά βαφτίστηκαν στην... Αρχή του Αρχιμήδη!