Για τον Πλάτωνα η ψυχή είναι άυλη, αμετάβλητη, αθάνατη. Χωρίζεται σε τρία ιεραρχημένα μέρη: λογιστικόν (τοποθετημένο στο κεφάλι, αντιστοιχεί στο λογικό τμήμα του ανθρώπου), θυμοειδές (τοποθετημένο στο στήθος, σχετίζεται με το συναίσθημα, τη δόξα και τις τιμές) και επιθυμητικόν (εδράζεται στην κοιλιά, σχετίζεται με τις επιθυμίες, τις σωματικές ανάγκες και ηδονές). Αντίστοιχα, η ιδανική πλατωνική Πολιτεία αποτελείται από τρεις ιεραρχημένες τάξεις: τους φιλόσοφους–βασιλείς (σοφοί και γνωστικοί λειτουργοί της Πολιτείας, μέτοχοι του κόσμου των Ιδεών), τους επίκουρους (το μεσαίο στρώμα των στρατιωτικών φυλάκων–προστατών της Πολιτείας) και τους δημιουργούς (ο παραγωγικός και εμπορικός κόσμος, με αποκλειστικό προορισμό την κάλυψη των βιοτικών αναγκών).
Τριμερής είναι ο διαχωρισμός των θεοκρατικών μεσαιωνικών κοινωνιών, σε oratores (ο κλήρος, αρμόδιος για τα θρησκευτικά ζητήματα και πνευματικός καθοδηγητής του ποιμνίου), bellatores (ευγενείς, διαχειριστές της κοσμικής εξουσίας) και laboratores (αγρότες και απλοί άνθρωποι, συνήθως εξαρτώμενοι από κάποιον ευγενή).
Τριμερής και η διαμέριση του ψυχικού οργάνου από τον Φρόιντ σε Αυτό (ασυνείδητο), Εγώ (αισθητήριο της ψυχής στον πραγματικό κόσμο και δίοδος προβολής του στο Αυτό) και Υπερεγώ (ελεγκτικός μηχανισμός του Εγώ, με εσωτερίκευση των εξωτερικών κοινωνικών περιορισμών). Τα τρία μέρη βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση και σύγκρουση.
Ισως εδώ θα ήταν χρήσιμο να θυμηθούμε ότι στην Κλασική Φυσική του 19ου αιώνα το αποκαλούμενο πρόβλημα των τριών σωμάτων, δηλαδή ο καθορισμός των τροχιών ενός συστήματος που αποτελείται από τρία υλικά σώματα (όπως το σύστημα Ηλιος-Γη-Σελήνη) αποδείχτηκε, ήδη από το 1889, από τον μεγάλο Γάλλο μαθηματικό Ζιλ-Ανρί Πουανκαρέ ότι είναι άλυτο. Μια πολύ μικρή διαταραχή ενός τέτοιου συστήματος αρκεί για να το οδηγήσει σε τελείως διαφορετικές καταστάσεις. Η διαπίστωση αυτή, που αποτέλεσε την πρώτη, τεράστια ρωγμή στο οικοδόμημα της Κλασικής Φυσικής (η Θεωρία της Σχετικότητας και η Κβαντομηχανική ακολούθησαν) οδήγησε στην ανάπτυξη της Θεωρίας της Πολυπλοκότητας.
Με βάση αυτά, η νεοφιλελεύθερη πρόσληψη του ανθρώπου ως homo economicus, ως όντος ιδιοτελούς και υστερόβουλου, που λειτουργεί ορθολογικά και αποκλειστικά με βάση το στενό, ατομικό του συμφέρον, είναι τουλάχιστον ελλιπής και προβληματική. Μια τέτοια θεώρηση δεν αφήνει κανένα περιθώριο για την ανάπτυξη υγιών συλλογικοτήτων, ούτε για πράξεις ανιδιοτέλειας, αυτοθυσίας και αλτρουισμού, που όμως υφίστανται. Ο άνθρωπος διαθέτει πέραν της λογικής και άλλες ποιότητες και χαρακτηριστικά που καθορίζουν τη σκέψη και τη δράση του.
Και, δυστυχώς, είναι αυτά ακριβώς τα στοιχεία που η σύγχρονη νεο-θετικιστική, αυστηρά οικονομετρική και άτεγκτα ορθολογική θεώρηση αγνοεί.
* (Ph.D.)2, αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής Φυσικής - Υπολογιστικής Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας