Η φωτογραφία αυτή τραβήχτηκε τον Απρίλη του 1950, την ημέρα ενός γάμου σε ένα ορεινό χωριό της Δυτικής Μακεδονίας. Οι μουσικοί παίζουν, οι άντρες χορεύουν, τα παιδιά που φοράνε τα καλά τους κοιτάζουν μαγεμένα, οι γυναίκες είναι απούσες, ίσως να ετοιμάζουν εκείνη την ώρα το τραπέζι.
Οπως μου εξήγησαν οι φίλοι που είχαν την καλοσύνη να μου δανείσουν τη φωτογραφία και ξέρουν την ιστορία της, το γλέντι δεν έγινε στην πλατεία αλλά σε ένα τρίστρατο.
Εδώ δεν πρωταγωνιστούν ούτε οι χορευτές ούτε οι μουσικοί -το κλαρίνο, το τρομπόνι, το νταούλι- αλλά τα ερείπια. Για την ακρίβεια, η θέση των ερειπίων, το «πίσω», το βάθος, το φόντο της σκηνής.
Οι χορευτές, που γλίτωσαν από απανωτούς πολέμους, απ’ τη φωτιά και το σίδερο, ξέρουν ότι τα χαλάσματα βρίσκονται πίσω τους, στο παρελθόν και όχι μπροστά τους.
Δεν είναι ο θριαμβικός χορός των νικητών, αλλά εκείνων που επέζησαν με τις όποιες κρυφές ή φανερές πληγές τους. Και ο χωροφύλακας ανάμεσά τους δεν είναι μόνο η εγγύηση της εθνικοφροσύνης, αλλά και η υπόσχεση της κανονικότητας, της επιστροφής στην κανονική ζωή.
Ο συμβολισμός, τουλάχιστον σε ένα πρώτο επίπεδο, είναι εύκολος: η ζωή συνεχίζεται. Εύκολη αλλά πικρή είναι η σύγκριση με το σήμερα. Και σήμερα τυχαίνει να χορέψουμε, συνήθως σ’ ένα χορτασμένο, ευπρεπισμένο, πολιτισμένο περιβάλλον.
Η διαφορά είναι ότι τα ερείπια τα κουβαλάμε μέσα μας ή τα βλέπουμε μπροστά μας, ενώ συχνά δεν χορεύουμε, αλλά σερνόμαστε, χτυπιόμαστε, ξεσαλώνουμε ή βλέπουμε τη ζωή να μας χορεύει στο ταψί.
Νέου τύπου ερείπια μας περικυκλώνουν. Αλλα έρχονται από μακριά για να σωριαστούν στη δική μας αυλή, για να βουλιάξουν στις δικές μας θάλασσες, ενώ ο πολεμικός χορός των αγορών απειλεί να βυθίσει κι άλλο τους ήδη βυθισμένους.
Νωπά ήταν εκείνη την άνοιξη τα τραύματα της Κατοχής και του Εμφυλίου. Τα περισσότερα σπίτια του χωριού (ξανά) καμένα. Πολλοί οι νεκροί, οι ξεριζωμένοι, οι κυνηγημένοι, πολλοί οι θύτες και τα θύματα, άγρια τα πάθη, βαριά η σκιά της προσφυγιάς. Πολλοί εκείνοι που δεν χόρεψαν.
Ομως η ελπίδα για μια καλύτερη ζωή δεν είχε χαθεί, κάτι που δύσκολα μπορούμε να πούμε σήμερα. Οπως δύσκολα μπορούμε να πούμε ό,τι λέει κάπου το «Τραγούδι του έρωτα και του θανάτου του σημαιοφόρου Χριστόφορου Ρίλκε»
Δεν υπάρχει τίποτα που θα μπορούσε να τους κάνει κακό: ούτε το χτες, ούτε το αύριο· γιατί ο χρόνος γκρεμίστηκε. Κι αυτοί ανθίζουν μέσα από τα ερείπια
Ας θυμηθούμε τι είπε ο πρωθυπουργός στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του και ας έχουμε υπομονή «ώστε σε πέντε χρόνια από σήμερα, που θα γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, να έχουμε οικοδομήσει μια Ελλάδα όπως αξίζει στην ιστορία της και στο λαό της. Μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα...»
Ας περιμένουν λοιπόν τα γλέντια έως το 2021, όταν θα χορέψουμε και θα μεθύσουμε με το αθάνατο κρασί του '21, όταν πια τα ερείπια θα βρίσκονται πίσω μας, όπως σ’ εκείνη τη φωτογραφία του Απρίλη.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας