Ζούμε σε μια εποχή όπου δημοκρατικές κατακτήσεις και δικαιώματα αμφισβητούνται σθεναρά από πολιτικές ηγεσίες, έχοντας τη θερμή συμπαράσταση εκατοντάδων ανθρώπων ανά την υφήλιο. Θα αναρωτηθεί κάποιος, τι συνέβη και αντί να προχωράμε προς τα μπροστά, πηγαίνουμε ολοταχώς προς τα πίσω;
Για να απαντήσω όσο πιο πειστικά γίνεται σε αυτό το ερώτημα, είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε με όσο πιο απλό τρόπο τους όρους «πρόοδος» και «συντήρηση». Η πρόοδος είναι κάτι το νέο που δεν το έχει ζήσει κανείς, αλλά το έχει οραματιστεί και πιστεύει ότι θα προσφέρει κάτι ουσιώδες για το μέλλον μιας κοινωνίας. Το συντηρητικό είναι κάτι παλιό και γνώριμο που περιέχει κάτι το οικείο. Είναι ένα αφήγημα που μεταλαμπαδεύεται από τη μία γενιά στην άλλη, δίχως να υπάρχει κανενός είδους κριτική σκέψη.
Ανάμεσα λοιπόν σε αυτούς τους δύο κόσμους, οι άνθρωποι πρέπει να αποφασίσουν σε ποιον θα ζήσουν και ποιον θα αφήσουν στο περιθώριο. Η εύκολη απάντηση που θα έλεγε ο οποιοδήποτε είναι η «πρόοδος». Είναι όμως έτοιμος ο σύγχρονος άνθρωπος για αυτή την επιλογή; Απαιτείται από αυτόν να έχει ενσυναίσθηση, συναισθηματική ωρίμανση, γνώση και ένα βλέμμα στραμμένο προς τον ορίζοντα. Ο σύγχρονος άνθρωπος, όντας βαθιά αλλοτριωμένος, μην έχοντας ουσιαστική επαφή με τον εαυτό του και τους γύρω του, πόσο εύκολα και επιδέξια μπορεί να κάνει τη μετάβαση προς το καινούργιο; Η απάντηση είναι εύλογη: αυτή η αλλαγή θα γίνει πολύ δύσκολα και οι πιθανότητες εκπλήρωσής της είναι απειροελάχιστες.
Σε αυτό, να συνυπολογίσει κάποιος και το ρευστό κοινωνικό περιβάλλον που εντείνει τις ανασφάλειες και τους φόβους του κάθε ανθρώπου. Αρα, λοιπόν, ο πιο εύκολος δρόμος για την πλειονότητα των ανθρώπων είναι να κρυφτούν πίσω από παρωχημένες ιδέες, χειροκροτώντας πνευματικούς ταγούς οι οποίοι τους προσφέρουν την πολυπόθητη ασφάλεια που χρειάζονται.
Θεωρώ ότι υπάρχει μια αντίφαση που δεν αναλύεται στον βαθμό που της αναλογεί. Φοβόμαστε και απεχθανόμαστε πολλοί από εμάς τον συντηρητισμό, αλλά δεν προσπαθούμε να αλλάξουμε κοινωνικές δομές και νόρμες που τον εκτρέφουν.
Για να μετατοπιστεί αυτή η κατάσταση, οφείλουμε να πολεμήσουμε τον συντηρητισμό με τα ίδια του τα όπλα, αλλά χρησιμοποιώντας τα προς το συμφέρον μας και συνάμα προς τη συρρίκνωσή του. Σκεφτείτε τα κλασικά ιδεολογήματα που χρησιμοποιούν αυτοί οι άνθρωποι και οι πολιτικοί φορείς που τους εκπροσωπούν. Είναι ένα συνονθύλευμα από αφελή αγάπη προς την πατρίδα και μια αποθέωση του χριστιανισμού και των αρχαίων προγόνων.
Δεν θα ήταν ουσιώδες, αν αυτή η «εθνικιστική αγάπη» για την πατρίδα μετατρεπόταν σε σεβασμό και κοινωνική συνείδηση για τον τόπο που ζούμε. Αν τα μεγάλα λόγια για την αρχαία Ελλάδα γίνονταν μελέτη και εμβάθυνση στην αρχαία ελληνική σκέψη. Αν αντί να προσκυνάμε σκηνώματα και λείψανα αγίων, μελετούσαμε τα κείμενα των πατέρων της εκκλησίας, συνειδητοποιώντας διδάγματα που μας είναι χρήσιμα στο σήμερα.
Αν με ρωτούσε κάποιος να παρομοιάσω τον συντηρητισμό, θα τον χαρακτήριζα σαν μια ενστικτώδη άμυνα απέναντι στο φόβο. Κατανοώ τη δύναμη του συγκριμένου συναισθήματος, αλλά είμαι σίγουρος πια, πως ο συντηρητισμός είναι μια προσωρινή ανακούφιση, διότι, είτε το θέλουμε είτε όχι, η ζωή προχωράει πάντα προς τα μπροστά, έστω και αργά, έστω και με διαλείμματα.
*Κοινωνικός λειτουργός, ψυχοθεραπευτής και συγγραφέας
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας