Αναρωτιέμαι ποια είναι η αντιμετώπιση των πολιτών προς τους θεσμούς και τους λειτουργούς τους, ίσως και προς τον συνάνθρωπο, μετά τις αποκαλύψεις που για χρόνια τώρα απασχολούν τη δημοσιότητα. Στη νομική ορολογία υπάρχει ο όρος «τεκμήριο αθωότητας», δηλαδή κάποιος θεωρείται αθώος μέχρις ότου αποδειχθεί η ενοχή του. Αραγε ισχύει αυτό στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα; Ή μήπως η κοινωνία μας κινδυνεύει να αποδεχθεί σιωπηλά την αντιμετώπιση θεσμών και ανθρώπων σύμφωνα με κάποιο «τεκμήριο ενοχής», δηλαδή με μια εξ αρχής θεώρηση κάποιου ως «ένοχου», «ύποπτου», «επίορκου» κ.λπ., μέχρις ότου αποδειχθεί η «αθωότητά» του και μάλιστα ενώπιον ενός πολύ σκληρού «ατομικού δικαστηρίου»;
Είναι στρουθοκαμηλισμός να αρνείται κανείς την ύπαρξη συνειρμών του τύπου «γιατρός = φακελάκι», «υπάλληλος πολεοδομίας = λάδωμα», «εκδότης = διαπλεκόμενος με την εξουσία», αλλά και «πολιτικός = πλούσιος υπηρέτης συμφερόντων», «δικαστής = υπάλληλος διοριζόμενος και ίσως "δωροδοκούμενος" από δικηγόρους κ.ά.», «κληρικός = σεξουαλικά περίεργος, πράκτορας και καταχραστής περιουσιών», καθώς και πολλούς άλλους. Οι συνειρμοί αυτοί, στο μέτρο ασφαλώς που λειτουργούν, εγκυμονούν κινδύνους για την ευστάθεια του κοινωνικού ιστού. Εξίσου, αν όχι περισσότερο επικίνδυνη είναι η περίτεχνα καλλιεργημένη λογική της πολιτικής ορθότητας. Σύμφωνα με αυτήν, κάποιος κρίνεται από τις δεδηλωμένες προθέσεις του, και ακόμη και αν είναι αποτυχημένος ή ανάξιος, αποσιωπούνται ή περιορίζονται κατά το δυνατόν οι συνέπειες που διαφορετικά θα είχε η όποια αναποτελεσματικότητά του.
Ολα αυτά καλύπτονται από ένα πλέγμα δήθεν δημοκρατικής λειτουργίας όπου όλοι, γενικά και αόριστα, είναι «ίσοι» και συναποφασίζουν τη θεσμοθέτηση της «πολιτικά ορθής» ανοχής στη μετριότητα και την αναποτελεσματικότητα. Παράλληλα, λαμβάνουν χώρα ακόμη δύο ενέργειες: ο βιασμός των εννοιών, των όρων, και τελικά των αξιών, καθώς και η περιθωριοποίηση όσων δεν θα χωρούν με τίποτε στο Κράτος τής -επιεικώς- Μετριότητας. Πόσες φορές δεν ακούσαμε «το μαχαίρι να φτάνει στο κόκαλο» και στο τέλος είδαμε αλώβητους όλους αυτούς τους οποίους το κοινό περί δικαίου αίσθημα θεωρεί ουσιαστικούς ενόχους («Σαμίνα», Μάντρα, Μάτι);
Ε, λοιπόν, το κοινό περί δικαίου αίσθημα οδηγεί ολοένα και περισσότερους συμπολίτες μας στο να συμπεριφέρονται προς όλες τις πλευρές σύμφωνα με το «τεκμήριο ενοχής», αδιαφορώντας για τους ολέθριους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται για το κοινωνικό οικοδόμημα και τη Δημοκρατία. Φαίνεται ότι η καθημερινότητα την οποία μας προσέφεραν τα «πολιτικά ορθά» παχύδερμα της εξουσίας σκιάζει και αυτό το σύστημα αξιών το οποίο επικαλούνται αυτοί που συστηματικά εδώ και χρόνια το αποστεώνουν. Το πώς αυτό γίνεται, είναι εύκολα αντιληπτό: η εικονική πραγματικότητα των μέσων ενημέρωσης, η αναγωγή της πολιτισμικής και υλικής κατανάλωσης σε υπέρτατο σκοπό και ασφαλώς η εκπαίδευση ή καλύτερα ό,τι έχει μείνει από αυτήν. Περισσότερο, όμως, ενδιαφέροντα είναι τα ερωτήματα από ποιους και γιατί επιτελείται αυτή η έκπτωση των αξιών η οποία γεννά το τεκμήριο ενοχής στην κοινωνική συμπεριφορά. Ακούσαμε λοιπόν την εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να μας λέει το προφανές, ότι η μη εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη κλονίζει τη Δημοκρατία. Ποιος θα μπορούσε να διαφωνήσει με αυτό, αν όμως καθημερινά δεν υπήρχαν δικαστικές αποφάσεις που θίγουν τη Δικαιοσύνη, γιατί π.χ. η δικαστής κ. Παναγιώτα παρερμηνεύοντας τη λέξη «σκοτεινός» τη μετέφρασε κατά βούληση σε προσπάθεια συκοφαντικής δυσφήμησης, και πλείστα όσα. Πού ήταν η Δικαιοσύνη όταν ο εισαγγελεύς-ανακριτής της Λάρισας κατέστρεψε, λένε, τα φιαλίδια με το βιολογικό υλικό των νεκρών των Τεμπών;
Ο λεγόμενος υπουργός Παιδείας δηλώνει προς τον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ για τα θέματα των μη κρατικών πανεπιστημίων και της διαγραφής των αιώνιων φοιτητών να μην μπαίνουν οι «αιώνιοι καθηγητές» στις κυβιστήσεις εμπόδιο στο αύριο της χώρας. Το ότι θεωρεί τα μη κρατικά πανεπιστήμια και τη διαγραφή των φοιτητών το αύριο της χώρας δηλώνει πλήρη άγνοια για το εκπαιδευτικό αύριο της χώρας, ενώ οι πανηγυρισμοί για το Πανεπιστήμιο της Σορβόνης-μαϊμού δηλώνει προκλητική και εσκεμμένη παραπληροφόρηση του λαού καθώς απλή ερώτηση στο ChatGPT το αποδεικνύει. Φταίνε λοιπόν οι ίδιοι οι θεσμοί ή όχι για το «τεκμήριο ενοχής» που τους αποδίδει ο λαός;
*Ομότ. καθηγητής ΕΜΠ, τέως πρύτανης
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας